به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه آلودگی هوا به یک پدیده خطرناک جهانی و مشکلی عمده در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود هفت میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این آمار همچنان رو به افزایش است و حتی در مناطقی که آلودگی چندانی وجود ندارند برخی مشاغل مانند رانندگان کامیون و سایر کارگران که در معرض انتشار زیاد گازوئیل هستند، بیشتر در معرض بیماری‌های تنفسی قرار می‌گیرند.
این در حالی است که این روزها آلودگی هوای اکثر کلانشهرهای کشور مشکلات زیادی برای سلامت مردم به وجود می‌آورد، اما برخی باید و نبایدهای تغذیه‌ای می‌تواند تا حدی به مقابله با این مشکلات و کاهش اثرات منفی آلاینده‌ها کمک کند.
کامل بودن تغذیه و ایمنی در برابر عفونت‌ها
محمدحسن انتظاری، رئیس دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با تاکید بر لزوم خصوص شناخت عامل آلودگی هوا، اظهار می‌کند: اگر عامل این آلودگی مازوت است باید تدابیر لازم برای ممنوعیت استفاده از آن اندیشیده شود و یا در مورد خودروها باید رعایت استاندارهای لازم برای کاهش آلایندگی کلانشهرها را مدنظر داشته باشند. در حال حاضر به ناچار با آلودگی هوا روبه رو هستیم، باید بدن خود را در برابر آلاینده‌ها تقویت کنیم.
وی اضافه می‌کند: کمبود ویتامین‌ها، پروتئین و آهن سطح مقاومت بدن را در مقابله با بیماری‌ها پایین می‌آورد. در تغذیه اصطلاح «کامل باش تا برنده شوی» را داریم، بنابراین باید بدن کمبودی از مواد غذایی نداشته باشد تا در برابر آلودگی هوا، عفونت ویروسی، بیماری کرونا و سرماخوردگی از خود مقاومت نشان دهد.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی، تصریح می‌کند: این روزها شاهد کمبودهای ویتامین دی در بین شهروندان کلانشهرهای بزرگ به خصوص اصفهان و تهران هستیم. با توجه به اینکه نمی‌توان به اندازه کافی ویتامین دی را از غذا به دست آورد باید این ویتامین از طریق نور آفتاب ساخته شود و آلودگی هوا خود یک مانع بوده که اجازه وارد شدن بخش مفید اشعه ماورای بنفش را به پوست نمی‌دهد.
وی تاکید می‌کند: روزهای سرد زمستانی و ایام کرونایی باعث پوشش بیشتر شهروندان و در خانه ماندن آنها شده است، با این وضعیت خوردن مکمل‌ها آسان‌ترین روش برای تأمین ویتامین‌های بدن است که در دسترس‌ترین مکمل، ویتامین دی زرد رنگ ۵۰ هزار واحدی است و خوردن یک عدد از این ویتامین در طول یک ماه را به افراد خانواده‌ها توصیه می‌کنیم.
لزوم استفاده ماهانه ویتامین دی
رئیس دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اظهار می‌کند: نیاز روزانه بدن انسان به ویتامین دی ۳۰۰ واحد است و مصرف تا چهار هزار واحد در روز نیز مسمومیت ایجاد نمی‌کند، بنابراین مصرف ۵۰ هزار واحد در ماه برابر مصرف روزانه حدود ۱۷۰۰ واحد می‌شود و این مقدار دو تا سه برابر نیاز بدن خواهد بود.
انتظاری تصریح می‌کند: علاوه بر ویتامین دی برخی مواد غذایی مانند رنگ‌های طبیعی موجود در میوه‌های فصل زمستان مانند انگور سیاه، فلفل سبز نارنجی و قرمز، پرتقال، انار و نارنگی حاوی آنتی اکسیدان بوده و موجب مقاوم شدن بدن می‌شوند، در روزهای آلودگی هوا بهتر است این سبزیجات رنگی هم بیش از گذشته استفاده شود.
وی خاطرنشان می‌کند: خوشبختانه در اکثر شهرهای ایران در هر چهار فصل سال انواع سبزیجات وجود دارد و خوردن میوه و سبزیجات حداقل دو بار در روز لازم است و حداکثر آن نامحدود است. بهتر است والدین و فرزندان در ایام کرونا و قرنطینه خانگی خوردن سبزیجات رنگی، گوجه فرنگی و هویج را در اولویت برنامه غذایی خانواده قرار دهند.
مصرف شیر نیاز روزهای آلودگی هوا
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی، می‌افزاید: در آلودگی هوا لبنیات بهترین منابع پروتئین است و انسان از زمان نوزادی تا بزرگسالی نیازمند مصرف شیر است. شیر با برخورداری کامل از مواد غذایی برای بدن در روزهای آلودگی هوا بسیار مفید خواهد بود. با توجه به شرایط کرونایی و کم تحرکی افراد بهتر است از شیر، پنیر، دوغ و ماست کم چرب استفاده کنند.
وی تاکید می‌کند: کلسیم بدن با آلودگی هوا مبارزه می‌کند و پروتئین شیر برای مقابله با آلودگی هوا بسیار مفید است. بنابراین خوردن شیر را به همه گروه‌های سنی در روزهای آلودگی هوا توصیه می‌کنیم و خانواده‌ها می‌توانند از جایگزین‌هایی مانند ماست، دوغ و مواد لبنی دیگر و فرآورده‌های پروبیوتیک استفاده کنند.
انتظاری تصریح می‌کند: باید در مصرف غذا تعادل و تناسب را رعایت کرد، در حال حاضر بدن اشخاص در معرض آلودگی هوا و ابتلاء به کرونا و عفونت‌های ویروسی قرار دارد، بنابراین باید از مصرف غذاهای منحرف کننده سیستم ایمنی بدن پرهیز کنیم. تمام رنگ‌های مصنوعی برای سلامت انسان مضر است و سیستم ایمنی بدن را منحرف می‌کنند.
رئیس دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، می‌گوید: غذاهای فرآوری شده، کنسروها، کالباس، سوسیس و گوشت‌های فرآوری شده باید در دوره زمانی افزایش آلودگی هوا کمتر مصرف شود. کنسروها حاوی نمک، طعم دهنده‌ها و مواد نگهدارنده بوده و ارزش غذایی بالایی ندارند، کیک‌ها و مواد خوراکی شیرین دیگر که دارای بسته بندی‌های تبلیغاتی برای فریب کودکان و نوجوانان هستند خاصیت زیادی برای تقویت بدن در ایام کرونایی و آلودگی هوا ندارند.
وی تاکید می‌کند: باید افراد خانواده در روزهای آلودگی هوا از خوردن غذاهای فست فود حاوی روغن‌ها، پنیر پیتزا و مواد چرب دیگر خودداری کنند چرا که مصرف این مواد خوراکی در روزهای شیوع کرونا باعث چاقی و کاهش سیستم ایمنی بدن می‌شود و استعداد ابتلاء به کرونا را بالا می‌برد، بهتر است به چای خوردن فست فودها، نمک و شیرینی‌های چاق کننده در آلودگی هوا به طور نامحدود از میوه و سبزی استفاده کنیم.
آنتی اکسیدان‌ها و تقویت سیستم ایمنی بدن
سیدمرتضی صفوی دانشیار دانشکده تغذیه علوم پزشکی اصفهان، با اشاره به اینکه تغذیه از پایه‌های اصلی سلامت انسان است، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: رعایت اصول صحیح تغذیه از نظر کفایت، تعادل و تناسب مواد غذایی سلامت بدن را تضمین می‌کند، در شرایط کرونا، فصل سرد و آلودگی هوا لازم است مواد غذایی خاصی استفاده کنیم. در کلام بزرگان دین و معصومین نیز به اهمیت تغذیه سالم تاکید فراوانی شده است. حضرت علی (ع) می‌فرماید: "ای انسان داروی تو در درونت وجود دارد در حالی که تو نمی‌دانی و و دردت هم از خودت است اما نمی‌بینی. "
وی می‌افزاید: با توجه به این کلام امام علی (ع) باید همه شرایط سلامتی در نوع تغذیه و شیوه زندگی سالم را پیدا کنیم. در حال حاضر وجود آلایندگی خودروها، صنایع آلاینده نیروگاه‌ها و سوخت‌های آلوده کننده باعث افزایش میزان آلودگی هوای کلانشهرها شده است و پایین بودن سیستم ایمنی بدن باعث ورود این آلاینده‌ها به بدن افراد و بروز بیماری‌های تنفسی می‌شود، بنابراین مواد غذایی مصرف حاوی آنتی اکسیدان‌ها برای تقویت سیستم ایمنی بدن در آلودگی هوا بسیار مفید است.
وی تاکید می‌کند: مصرف روزانه ویتامین C برای تقویت سیستم ایمنی بدن مؤثر بوده و این ویتامین در گوجه فرنگی، مرکبات، سبزی‌ها و میوه‌ها فراوان موجود است. مطالعات انجام شده حاکی از آن است که در فصل سرد با خوردن ویتامین C می‌توان از بروز عفونت‌های ویروسی و سرماخوردگی پیشگیری کرد.
اهمیت مصرف ویتامین C در کنار غذاها
این متخصص تغذیه اظهار می‌کند: پرتقال، نارنگی، کیوی و لیموترش حاوی ویتامین C است و توصیه متخصصان تغذیه به خوردن لیموترش با همه غذاهاست. برای جذب آنتی اکسیدان های داخل لیموترش می‌توان آن را روی لقمه‌های غذایی ریخت و استفاده کرد، گریپ فروت حاوی ویتامین C بالایی بوده و گوجه فرنگی علاوه بر برخورداری از این ویتامین ضد سرطان پروستات است.
صفوی می‌افزاید: افرادی که سابقه سنگ کلیه ندارند در صورت مصرف کم میوه و سبزی در مواقع آلودگی هوا می‌توانند از مکمل‌ها استفاده کنند، ویتامین C به صورت قرص‌های جوشان و خوردنی در داروخانه‌ها موجود است و با تجویز پزشک یا متخصص تغذیه می‌توانند از این قرص‌ها استفاده کنند.
مصرف مغزها و حبوبات تأمین کننده ویتامین‌های لازم بدن
دانشیار دانشکده تغذیه علوم پزشکی اصفهان، تاکید می‌کند: ویتامین A یکی از آنتی‌اکسیدان‌های مهم در مواد غذایی مانند گوشت و حبوبات است. فلفل دلمه‌های رنگی نارنجی، زرد و قرمز، هویج، کدوحلوایی، خرمالو و میوه‌های رنگی حاوی کاروتنوئیدها بوده و خوردن این میوه‌ها و سبزیجات رنگی حاوی آنتی‌اکسیدن، برای پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری‌های ویروسی و تنفسی در روزهای آلودگی هوا مؤثر است.
وی اضافه می‌کند: ویتامین E در گردو، جوانه گندم و بعضی از روغن‌های مایع گیاهی وجود دارد. خوراکی‌ها دریایی مانند ماهی و میگو حاوی ویتامین E و آنتی اکسیدان است. در دسته ویتامین‌های محلول در چربی ویتامین A و E و D حاوی آنتی اکسیدان‌ها هستند. همچنین خوردن بعضی املاح آنتی اکسیدان مانند زینک، سلنیوم (در مغزها، دانه‌های گیاهی و گوشت) و منیزیم و مواد غذایی حاوی آهن مانند مغزیجات، گوشت قرمز، حبوبات و مصرف ماهی‌ها (حاوی امگا سه) در روزهای آلودگی هوا به شهروندان توصیه می‌شود.
ضرورت خوردن ۸ تا ۱۲ لیوان آب در شرایط آلودگی هوا
این متخصص تغذیه می‌افزاید: متأسفانه در روزهای سرد زمستانی و با وجود آلودگی هوا شهروندان زیاد آب نمی‌خورند و این حرکت باعث کمتر شدن دفع سموم در بدن و کمبود مایعات می‌شود. همه افراد باید روزانه به طور معمول ۶ تا ۸ لیوان آب مصرف کنند و حتی بهتر است در مواقع افزایش آلودگی هوا شهروندان ۸ تا ۱۲ لیوان بخورند، باید بطری آب به طور مرتب روی میز کار و در کنار اشخاص باشد تا دفع سموم بدن صورت گیرد.
صفوی تصریح می‌کند: حتماً لازم است به تغذیه بیماران و اقشار آسیب پذیر جامعه (سالمندان، خانم‌های باردار شیرده و کودکان) در روزهای سرد شرایط کرونا و آلودگی هوا توجه بیشتری داشته باشیم. در روزهای آلودگی هوا برای کاهش مشکلات تنفسی بهتر است همه افراد جامعه از خوردن مواد بسیار شیرین صنعتی، شکلات و دسرهای قندی، غذاهای سرخ شده و پرچرب خودداری کنند و بیشتر غذاهای بخار پز و آب پز بخورند.
دانشیار دانشکده تغذیه علوم پزشکی اصفهان، اظهار می‌کند: حذف و کاهش مصرف مواد غذایی مانند فست فودها، کره، خامه، سرشیر، روغن‌های جامد و چیپس را توصیه می‌کنیم. در ایام شیوع کرونا با توجه به کاهش تحرک افراد برای مصرف میان وعده‌ها مصرف میوه‌ها، کرفس، هویج، کدوحلوایی و گل کلم به صورت سالاد و خوردن انواع سبزی‌ها در اولویت قرار گیرد تا با وارد شدن آنتی اکسیدان‌ها بدن در مقابل بیماری‌ها مقاومت کند.
لزوم کاهش مصرف گوشت قرمز و افزایش مصرف گوشت سفید
وی می‌افزاید: کاهش خوردن غذاهای کنسروی حاوی مواد نگهدارنده، گوشت قرمز و افزایش مصرف گوشت سفید مرغ و ماهی در رژیم غذایی هفتگی خانواده‌ها را توصیه می‌کنیم. در اپیدمی کرونا و آلودگی هوا افراد برای کاهش وزن نباید حذف کامل یک وعده غذایی به خصوص شام را داشته باشند. بهتر است بیشتر سالاد، میوه و سبزی مصرف کنند، این مواد با برخورداری از ویتامین‌ها برای کاهش مشکلات تنفسی در آلودگی هوا مؤثر خواهد بود.
این متخصص تغذیه، تاکید می‌کند: نوشیدن شیر منجر به کاهش مضرات آلودگی هوا می‌شود، به همه افراد در حال رشد (کودکان و نوجوانان) و خانم‌های باردار و شیرده مصرف روزانه دو تا چهار سهم شیر را توصیه می‌کنیم. همچنین برای کارکنان کارخانه‌های تولید باتری، لاستیک سازی و فرآورده‌های نفتی که استفاده از سرب و آلایندگی دارند توصیه می‌شود در نیمه روز یک لیوان شیر برای کاهش مشکلات تنفسی بخورند.
نظر شما