به گزارش خبرگزاری ایمنا، حفظ تعادل و تنوع در رژیم غذایی یکی از اصول اساسی برای تأمین سلامت بدن و جلوگیری از مشکلات تغذیه‌ای است که به افراد کمک می‌کند مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را از منابع مختلف غذایی تأمین کنند و از اثرات نامطلوب رژیم‌های تک‌بعدی و محدود دور باشند، رعایت اصل تعادل در برنامه غذایی به معنای مصرف مناسب از تمام گروه‌های غذایی است و تنوع باعث می‌شود که رژیم غذایی، جذاب و لذت‌بخش باشد و ترکیب این دو اصل می‌تواند کیفیت زندگی و سطح انرژی افراد را به شکل قابل‌توجهی بهبود بخشد.
در رژیم‌های غذایی متنوع، جایگزین‌های سالم و مناسبی برای گروه‌های غذایی وجود دارند و برای مثال، مرغ و ماهی به دلیل پروتئین باکیفیت و مقدار چربی کمتر، می‌تواند جایگزین مناسبی برای گوشت قرمز باشد و تخم‌مرغ به‌عنوان منبعی غنی از مواد مغذی نظیر ویتامین‌ها و پروتئین، گزینه‌ای ایده‌آل برای ایجاد تنوع در برنامه غذایی روزانه به شمار می‌رود.
اهمیت مصرف میوه و سبزیجات در رژیم غذایی یکی از موضوعاتی است که شاید افراد کمتری به آن توجه داشته باشند، میوه‌ها و سبزیجات حاوی مقادیر زیادی فیبر، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک و از بسیاری از بیماری‌های مزمن پیشگیری می‌کنند و مصرف منظم این مواد مغذی به بهبود سلامت دستگاه گوارش و کنترل وزن نیز کمک شایانی می‌کند، از همین رو توصیه می‌شود که میوه و سبزیجات به بخش اصلی وعده‌های غذایی افراد تبدیل شود.
ایجاد تنوع در رژیم غذایی و استفاده از جایگزین‌های مختلف، تنها به بهبود کیفیت تغذیه محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند آثار مثبتی بر محیط زیست به همراه داشته باشد و رعایت اصول تغذیه‌ای بیان شده، علاوه بر کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های مرتبط با رژیم‌های نامتعادل، کیفیت زندگی را نیز بهبود می‌بخشد.
ضرورت رعایت دو اصل تعادل و تنوع در برنامه غذایی / هیچ‌یک از گروه‌های غذایی جایگزین دیگری نمی‌شود
پروانه صانعی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه دو اصل تنوع و تعادل در مواد غذایی دریافتی برای داشتن تغذیه صحیح و اصولی باید مد نظر قرار داشته باشد، اظهار کرد: اگرچه دو اصول مطرح شده بسیار راحت به نظر می‌رسد، اما در مرحله اجرا بسیار سخت می‌شود.
وی با بیان اینکه رعایت نشدن دو اصل بیان شده می‌تواند اضافه وزن و چاقی را به همراه داشته باشد، افزود: اصل تنوع به این معنا است که از تمام گروه‌های غذایی در برنامه روزانه استفاده شود و به همین منظور، پنج گروه غذایی اصلی باید در برنامه تغذیه‌ای روزانه افراد گنجانده شود.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی تصریح کرد: پنج گروه غذایی اصلی شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات، پروتئین‌ها و جانشینی‌های پروتئینی، شیر، ماست و لبنیات است و هیچ‌یک از گروه‌های غذایی نمی‌تواند جایگزین گروه دیگری باشد و افراد باید از تمام گروه‌های غذایی در رژیم تغذیه‌ای خود استفاده کنند.
جانشین‌های مطرح شده برای هر یک از گروه‌های غذایی / میوه خشک با میوه تازه چه تفاوتی دارد؟
صانعی با بیان اینکه در هر یک از گروه‌های غذایی بیان شده، جانشین‌هایی مطرح شده است، ادامه داد: به عنوان مثال، اگر یک روز غذای مصرف شده افراد حاوی گوشت نبود، مرغ یا ماهی می‌تواند جایگزین شود و در صورتی که مرغ و ماهی نیز در برنامه غذایی افراد وجود نداشته باشد، تخم مرغ می‌تواند جایگزین آنها باشد و در صورت نبود تخم مرغ، مصرف حبوبات تا حدودی جایگزینی برای گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ است.
وی با اشاره به اینکه ممکن است افراد هر روز امکان مصرف میوه نداشته باشند و مصرف خرما که میوه‌ای خشک محسوب می‌شود، می‌تواند جایگزینی برای میوه‌ها در طول روز باشد، گفت: لواشک نیز میوه‌ای خشک است و به خوبی می‌تواند جایگزینی برای میوه مصرفی در طول روز باشد.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه سبزیجات خشک نیز می‌تواند جایگزینی برای سبزیجات در برنامه غذایی افراد باشد، اضافه کرد: میوه خشک مقداری از نظر ویتامین‌ها و به ویژه ویتامین‌های محلول در آب، به نسبت میوه تازه فقیرتر است، اما ترکیبات دیگری مانند سایر ویتامین‌ها، مواد معدنی، منیزیم و فیبر در میوه خشک موجود است و با بخار شدن آب موجود در میوه، این مواد دچار آسیب نمی‌شود.
میوه‌های خشک یکی دیگر از منابع تغذیه‌ای مفید به شمار می‌رود که می‌تواند جایگزین مناسبی برای میان‌وعده‌های ناسالم باشد، میوه خشک غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر است و به‌ویژه در زمان‌هایی که میوه‌های تازه در دسترس نیست، انتخابی مناسب خواهد بود و علاوه بر آن، میوه خشک به دلیل نگهداری آسان و قابلیت حمل، مورد استقبال بسیاری از افراد قرار گرفته است.
رژیم‌های غذایی نامتعادل می‌تواند تأثیرات منفی بسیاری بر سلامت افراد داشته باشد و به عنوان مثال، مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز با افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط است و مرغ و ماهی به عنوان جایگزین‌های سالم‌تر، تأثیرات مثبتی در این زمینه خواهد داشت.
به طور کلی می‌توان بیان کرد که رعایت تعادل و تنوع در رژیم غذایی نه تنها برای تأمین سلامت بدن و پیشگیری از بیماری‌ها اهمیت دارد، بلکه تجربه‌ای لذت‌بخش برای داشتن سبک زندگی سالم‌تر ایجاد می‌کند و این اصول به افراد کمک می‌کند تا رژیم غذایی خود را به شکلی پایدار و مؤثر مدیریت کنند.
نظر شما