به گزارش خبرنگار ایمنا، ماه رمضان سبب آرامش و ایجاد فضای روحانی و معنوی برای افراد می‌شود. با این حال گرسنه ماندن برای مدت زمان طولانی در ماه رمضان عوارضی را به همراه دارد. سردرد بعد از افطار یکی از عوارض روزه داری است. برای بعضی از افراد سردرد در ماه رمضان طاقت‌فرسا است و حتی ممکن است باعث شود نتوانند روزه داری را ادامه بدهند. سردرد در ماه رمضان معمولاً به دلیل کمبود آب بدن، حذف کافئین و پایین آمدن قند خون است.
علت سردرد در ماه رمضان چیست؟
دلایل مختلفی برای ایجاد سردرد در ماه رمضان وجود دارد. علت بیشتر این سردردها کم‌آبی بدن، افت قند خون (پایین آمدن سطح قند خون)، ترک کافئین، تغییر چرخه خواب و کمبود خواب است. دلیل دیگر این سردردها عواملی مانند هیپوگلیسمی، تغییر در الگوی خواب و استرس است. در مطالعه چهارماهه انجام شده در دانشگاه مالایا (دو ماه قبل از ماه رمضان و یک ماه بعد از آن) ۸۳ نفر شدت و تعداد دفعات سردردهای خود را ثبت کردند. نتایج پژوهش نشان داد ۴۸% از افراد مورد مطالعه در ماه مبارک رمضان بیشتر احساس سردرد دارند. اما علت سردرد در روزه‌داری چیست و چرا بعد از افطار دچار سردرد می‌شویم.
سردرد روزه‌داران بیشتر در چه اوقاتی از روز رخ می‌دهد؟
سردرد روزه اغلب بعد از ظهر و یا غروب درست قبل از باز کردن روزه اتفاق می‌افتد. شدت سردرد معمولاً با گذشت روزهای روزه داری بیشتر می‌شود. معمولاً کسانی که در روزهای دیگر سال نیز سردرد می‌کنند، بیشتر در خطر سردرد در زمان روزه داری قرار دارند. خبر خوب این است که این سردردها بدون شکستن روزه قابل مدیریت است.
افراد مستعد سردرد
سردرد اغلب بعد از ظهر یا عصر درست قبل از افطار اتفاق می‌افتد. فراوانی سردرد معمولاً در طول روزه داری افزایش می‌یابد. کسانی که در سایر اوقات سال مستعد سردرد هستند به احتمال زیاد در روزه داری دچار سردرد می‌شوند، اما برخی از افراد که در این مدت دچار سردرد می‌شوند، سابقه سردرد یا میگرن ندارند.
کاهش مصرف کافئین
ترک مصرف کافئین به عنوان شایع‌ترین علت سردرد در هنگام روزه داری مطرح می‌شود. بیماران اغلب می‌توانند با کاهش مصرف کافئین در هفته‌های منتهی به ماه رمضان از سردرد جلوگیری کنند. نوشیدن یک فنجان قهوه یا چای در وعده‌ی سحر برای جلوگیری از سردرد ترک کافئین در طول روزه کفایت می‌کند.
هیپوگلیسمی
هیپوگلیسمی می‌تواند باعث سردرد بسیاری از افراد شود. اگر یک وعده غذایی با محتوای قند بالا قبل از شروع روزه داری نوش جان کنید، احتمال اینکه دچار این نوع سردرد بشوید بالاست. غذاهای پر کربوهیدرات باعث افزایش سریع قند خون و به دنبال آن افت سریع قند می‌شود که ممکن است در فرد سردرد ایجاد کند. خوردن یک وعده‌ی غذایی با مقدار قند کم در سحر می‌تواند از بروز سردرد در طول روز جلوگیری کند.
کمبود آب بدن
کمبود آب بدن یکی دیگر از عوامل محرک و رایج است. مصرف کافی مایعات در سحر اغلب می‌تواند از سردرد جلوگیری کند. بیش از ۷۵٪ مغز انسان از آب تشکیل شده است و نسبت به مقدار آب موجود در آن بسیار حساس است. وقتی مغز کمبود آب را تشخیص می‌دهد، شروع به تولید هیستامین می‌کند.
تولید هیستامین یعنی بدن شروع به سهمیه‌بندی و صرفه جویی در مصرف آب می‌کند. این امر به دلیل محافظت از مغز در صورت ادامه کم‌آبی به مدت طولانی است. هیستامین‌ها مستقیماً باعث درد و خستگی می‌شوند. به عبارت دیگر معمولاً با سردرد و کاهش انرژی همراه هستند.
مبتلایان به سردرد باید سعی کنند تا حد ممکن از قرار گرفتن در معرض عوامل دیگری مانند کم خوردن مایعات، استرس، خستگی و کمبود خواب در ماه رمضان که باعث تحریک بیشتر بدن برای ایجاد سردرد می‌شود، خودداری کنند. استراحت و خواب غالباً از سردرد جلوگیری می‌کنند و در صورت شکستن روزه، سردرد اغلب محو می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در اغلب موارد، سردرد افراد روزه دار بعد از باز کردن روزه و داشتن استراحت از بین می‌رود. پس اگر با وجود رعایت موارد ذکر شده هم دچار سردرد می‌شوید یا سردردهای شما به حدی هستند که روزه گرفتن شما را مختل کرده اند باید به پزشک مراجعه کنید.
روش‌هایی برای درمان سردرد روزه‌داران در رمضان
روزه گرفتن می‌تواند بدن فرد را با کمبود مواد غذایی، آب و قند روبرو کند و این امر سبب بروز سردرد در برخی افراد می‌شود. معمولاً شدت سردرد می‌توانید از خفیف تا متوسط باشد و در اکثر مواقع اگر سردرد میگرنی و ضربان دار نباشد، بعد از خوردن افطار برطرف می‌شود. معمولاً افرادی که به هر دلیلی سردردهای بیشتری را تجربه می‌کنند با نخوردن آب و غذا بیشتر به سردرد دچار می‌شوند.
به طور معمول درمان سردرد روزه‌داران در ماه رمضان کار چندان سختی نیست. پیدا کردن علت اصلی سردرد در این ماه و برطرف کردن آن می‌تواند به راحتی به شما کمک کند تا از شر این سردردها راحت شوید.
به طور کلی بیشتر افراد به دلیل کمبود آب، کم خوابی و افت قند دچار سردرد در ماه رمضان می‌شوند و از همین رو مصرف به اندازه آب و مواد قندی در زمان سحری و افطار در کنار تنظیم زمان خواب و چرت زدن در طول روز می‌تواند به شما کمک کند تا بدون مشکل این دوران را پشت سر بگذارید.
۱ - برای سحری و افطار حتماً از مواد غذایی شیرین استفاده کنید
برای جلوگیری از افت قند خون در طول روز و جلوگیری از سردرد پیشنهاد می‌شود در وعده سحری حتماً از خرما، کشمش و خوراکی‌هایی با شیرینی طبیعی استفاده کنید. برای افطار نیز بهتر است حتماً از عسل، کشمش و خرما استفاده کنید تا قند خون شما تنظیم شود. در بسیاری از مواقع علت احساس سرما در ماه رمضان افت قند و افت فشار خون است که در افرادی که قندهای مصنوعی و شیرینی‌جات بیشتری استفاده می‌کنند و یا فشار خون پایینی دارند، شایع‌تر است.
۲ - مصرف چای و قهوه را کاهش دهید
بسیاری از ما بدون اینکه متوجه باشیم به خوردن نوشیدنی‌های کافئین‌دار عادت کرده‌ایم. اگر قصد دارید در ماه رمضان روزه بگیرید باید از چند ماه قبل از ماه رمضان مصرف کافئین را کاهش دهید تا بدن شما با کنار گذاشتن آن دچار مشکل نشود. می‌توانید میزان مصرف چای و قهوه را به یک تا دو بار در روز کم کنید. کافئین موجب از دست رفتن آب بدن می‌شود، از همین رو نوشیدن آن در ماه رمضان آن هم به مقدار زیاد به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. شما می‌توانید برای سحری و افطار از یک لیوان چای کم رنگ یا تنها یک فنجان کوچک قهوه اسپرسو، قهوه ترک یا هر نوع قهوه دیگری که میل دارید استفاده کنید.
۳ - خوردن هشت لیوان آب را فراموش نکنید
با خوردن آب به راحتی با سردرد روزه‌داری خداحافظی کنید. در اکثر مواقع سردرد روزه‌داران در رمضان با نوشیدن آب برطرف می‌شود. بدن شما در طول روز به ۸ لیوان آب نیاز دارد. در صورتی که در سحری و افطار این میزان آب را به بدن نرسانید، بدن با کم آبی مواجه می‌شود. از همین رو ممکن است در طول روز با علائمی مثل سردرد، خستگی و بی‌حالی مواجه شوید. گاهی اوقات علت سرگیجه در ماه رمضان نیز می‌تواند ناشی از کمبود آب باشد. سعی کنید چند لیوان آب در وعده سحری بنوشید. از افطار تا زمانی که به خواب می‌روید هم چندین لیوان آب بنوشید تا کم آبی بدن جبران شود.
۴ - به اندازه بخوابید
گاهی اوقات مهم‌ترین علت سردرد در ماه رمضان کم خوابی است. از آنجایی که روزه‌داران برای خوردن سحری از خواب بیدار می‌شوند و ممکن است بعد از آن نتوانند به راحتی بخوابند، بدن با کمبود خواب مواجه می‌شود. برای پیشگیری و درمان سردرد روزه‌داران در رمضان باید سعی کنید بعد از خوردن سحری چند ساعت بخوابید. در صورتی که زمان لازم برای این کار را ندارید حتماً در طول روز چند بار چرت بزنید تا کم خوابی‌تان جبران شود.
۵ - از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و گرما اجتناب کنید
قرار گرفتن در معرض نور خورشید و گرمای زیاد موجب عرق کردن و از دست رفتن آب بدن و در نتیجه سردرد می‌شود. سعی کنید در طول ماه رمضان لباس‌های خنک و روشن بپوشید و در معرض گرمای خورشید و مکان‌های گرم قرار نگیرید.
۶ - از مصرف غذاهای حاوی قند کربوهیدرات ساده اجتناب کنید
غذاهایی که حاوی کربوهیدرات‌های ساده هستند، خیلی رود قند خون را افزایش می‌دهند و از طرفی به سرعت نیز موجب افت قند خون می‌شوند. این موضوع موجب می‌شود تا فرد بعد از چند ساعت از خوردن سحری با سردرد و افت قند مواجه شود. برای وعده سحری سعی کنید کمتر از کربوهیدرات‌های ساده و شیرین استفاده کنید.
۷ - برای پیشگیری از سردرد از داروهای کمکی استفاده کنید
اگر معمولاً دچار سردرد می‌شوید و بدن شما قادر به تحمل گرسنگی و تشنگی روزه‌داری نیست، می‌توانید از داروهای پیشگیرانه استفاده کنید. این داروها معمولاً برای ۱۲ ساعت ناشتا تأثیرگذار هستند. برای این کار می‌توانید موقع سحری از یک قرص ناپروکسن ۵۰۰ میلی‌گرم استفاده کنید. البته فراموش نکنید که مصرف هر قرصی باید با تجویز پزشک باشد و در صورت تشخیص متخصص مصرف شود.
۸ - از خوردن سریع غذا در افطار اجتناب کنید
اگر به دنبال پیدا کردن علت سردرد و سرگیجه بعد از افطار هستید، باید بدانید که خوردن سریع و یک باره حجم زیادی مواد غذایی می‌تواند موجب ایجاد این حالت شود. برای رفع سردرد بعد از افطار باید ابتدا روزه خود را با خرما و آب جوش باز کنید. سپس به آرامی و بعد از نیم ساعت شروع به خوردن غذا کنید.
۹ - از طب سنتی برای درمان سردرد کمک بگیرید
برای درمان سردرد روزه‌داران در رمضان می‌توانند از شربت سکنجبین، شربت ریواس، شربت زرشک، شربت آلو، شربت خاکشیر با گلاب استفاده کنند. این شربت‌ها هم در درمان کم آبی بدن مؤثر هستند و هم به پیشگیری و درمان سردرد کمک زیادی می‌کنند.
۱۰ - در صورت نیاز از پزشک کمک بگیرید
اگر سردردهای شما با روزه گرفتن زیاد شده و حتی با به کار بردن راه‌حل‌هایی که در این مقاله ذکر شد، باز هم بعد از روزه گرفتن دچار سردرد می‌شوید، بهتر است روزه گرفتن را کنار بگذارید و این موضوع را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.
نظر شما