به گزارش خبرنگار ایمنا، گفته می‌شود که هر ساله شیوع دیابت نوع ۱ حدود ۱.۸% و دیابت نوع ۲ حدود ۴.۸ درصد افزایش می‌یابد. از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲، ۱۷۹۰۰ نفر زیر سن ۲۰ سال با بیماری دیابت نوع ۱ شناسایی شدند، ۵۳۰۰ نفر از سن ۱۹ تا ۱۹ سال مبتلا به به دیابت نوع دو تشخیص داده شدند.
جوانانی که به دیابت مبتلا می‌شوند، در طول زندگی با خطرات بیشتری در مورد سلامتی خود روبرو می‌شوند. به همین خاطر پیشنهاد می‌کنیم حتماً متخصص غدد و متابولیسم مشورت کنید.
اگر قادر به تشخیص علائم و نشانه‌های بیماری باشید، می‌توانید به کودک کمک کنید تا بیماری وی شناسایی شود، در نتیجه شانس بیشتری در کنترل این بیماری خواهید داشت.
علائم خطر دیابت کودکان
طبق برآورد انجمن دیابت انگلستان، تنها ۹ درصد از والدین قادر بودند تا چهار علامت اصلی دیابت نوع ۱ را شناسایی کنند. در سال ۲۰۱۳، این مقدار به ۱۴ درصد افزایش یافت. در برخی از کودکان تا زمانی که بیماری دیابت آن‌ها شدید نباشد قابل شناسایی نیست.
دیابت نوع دو به علت تغذیه نامناسب، چاقی، فعالیت کم، استرس و کم‌خوابی، مصرف دخانیات، چربی بالا و خلاصه هر آنچه برای زندگی سالم مضر است و در زندگی مکانیکی نهادینه شده است به وجود می‌آید، اما در دیابت نوع دو نمی‌توان بسیاری از علائم بالا را به کودکان نسبت داد زیرا کودکان عموماً سیگار نمی‌کشند، درگیر استرس هم نیستند و در کل مستعد بسیاری از عوامل بالا نیستند.
در دیابت نوع یک، خود بیمار در ایجاد بیماری دخیل نیست و بیشتر جنبه ژنتیکی دارد که با عواملی خارجی دست به دست هم می‌دهند و ترشح هورمون انسولین را دچار مشکل می‌کنند. البته نظریه‌هایی هم مبنی بر تأثیر سموم و ویروس‌ها در دیابت نوع دو وجود دارد.
درمان دیابت در کودکان
دیابت نوع یک و نوع دو بیماری‌های متفاوتی هستند، اما هر دو استفاده بدن را از انسولین تحت تأثیر قرار می‌دهند. دیابت نوع یک که قبلاً دیابت جوانی نامیده می‌شد، زمانی در کودکان پیش می‌آید که لوزالمعده قادر به تولید انسولین نباشد. بدون انسولین، قند خون نمی‌تواند از خون وارد سولول‌ها شود و در نتیجه سطح قند خون افزایش می‌یابد.
درمان دیابت در کودکان شامل موارد زیر است:
- استفاده طولانی مدت از انسولین و کنترل شکر خون
- مدیریت رژیم غذایی و ورزش برای کمک به حفظ قند خون در دامنه نرمال
- دیابت نوع یک اغلب در طی جوانی یا بزرگسالی رخ می‌دهد اما می‌تواند در هر زمانی اتفاق بیفتد.
- دیابت نوع دو در جوانان نادر است اما می‌تواند زمانی که انسولین به خوبی در بدن کار نمی‌کند، رخ دهد. بدون گلوکز انسولین کافی می‌تواند در جریان خون تجمع یابد.
- افراد می‌توانند دیابت نوع دو را از طریق موارد زیر مدیریت کنند:
- تغییر در رژیم غذایی
- ورزش بیشتر
- حفظ وزن مناسب بدن
- گاهی فرد به دارو نیاز پیدا می‌کند.
شانس ابتلاء به دیابت نوع دو با افزایش سن بیشتر می‌شود اما در بچه‌ها نیز گاهی دیده می‌شود.
علائم را نادیده نگیرید
کودکان و افراد بزرگسال معمولاً چهار علامت اصلی را تجربه می‌کنند، اما بسیاری از کودکان تنها یک یا دو علامت را دارند. در بسیاری از موارد هیچ علامتی ندارند.
اگر کودک یکباره بیش از حد تشنه یا خسته شود یا ادرار بیش از حد داشته باشد، والدین وی نباید دیابت را تنها یک احتمال بدانند.
چون دیابت در بین کودکان کمتر شایع است، ممکن است علائم آن مربوط به سایر بیماری‌ها باشد. به همین دلیل، ممکن است دیابت را بطور دقیق تشخیص ندهند. کمک گرفتن از یک متخصص غدد و متابولیسم بسیار مناسب خواهد بود.
انواع دیابت در کودکان
اگر کودک شما مبتلا به دیابت است، دیابت او به احتمال بسیار زیاد، دیابت نوع یک است. اما به‌طورکلی، دو نوع دیابت در کودکان وجود دارد که شامل موارد زیر است:
دیابت نوع یک: یا همان دیابت وابسته به انسولین و این به معنای آن است که لوزالمعده کودک تولید انسولین را متوقف کرده و او به تزریق منظم انسولین برای پردازش گلوکز نیاز خواهد داشت. گرچه دیابت نوع یک، فقط ۵ تا ۱۰ درصد از کل موارد بیماری دیابت را تشکیل می‌دهد، اما شایع‌ترین نوع دیابت در میان کودکان است. در واقع، ۸۵ درصد از موارد دیابت نوع یک که اخیراً تشخیص داده شده مربوط به کودکان و جوانان زیر ۱۸ سال است و به همین دلیل، به آن دیابت جوانان نیز گفته می‌شود.
دیابت نوع دو: این نوع دیابت که در گذشته دیابت بزرگسالان نامیده می‌شد، زمانی اتفاق می‌افتد که لوزالمعده انسولین را می‌سازد اما بدن نمی‌تواند از آن استفاده کند. احتمال بروز این نوع از بیماری پس از ۴۰ سالگی بیشتر بود، اما اخیراً زودتر از این سن ظاهر می‌شود که احتمالاً به دلیل آن است که کودکان بیشتری از همان سن پایین اضافه وزن یا حتی چاقی مفرط دارند و چاقی مفرط هم بر لوزالمعده فشار می‌آورد که می‌تواند شروع دیابت نوع دو باشد.
مدیریت و کنترل درمانی دیابت نوع یک
دیابت نوع یک، بیماری‌ای جدی است که نیازمند نظارت و پایش روزانه و مراقبت مناسب است. اگر کودکتان دیابت دارد، لازم است موارد زیر را برای تحت نظر گرفتن او رعایت کنید:
شما یا هر کسی که از کودک مراقبت می‌کند، لازم است با استفاده از یک دستگاه تست قند خون، در طول روز بر سطح گلوکز بدن کودک نظارت کنید تا مطمئن شوید در محدوده ایمنی باقی می‌ماند.
کودک به تزریق انسولین نیاز خواهد داشت. پزشک دفعات تزریق را به شما می‌گوید و روش تزریق را نیز آموزش خواهد داد.
رژیم مناسب می‌تواند به کنترل دیابت کمک کند. بعد از تشخیص بیماری، با یک متخصص در مورد رژیم مناسب برای کودکتان صحبت کنید و پس از آن هم، با کمک متخصص و به شکل دورهای، رژیم غذایی را مناسب با وضعیت بیماری آپدیت کنید.
همچنین کودکتان را به تمام مراقبت‌ها و ویزیت‌های برنامه‌ریزی‌شده توسط پزشکش ببرید تا بتوانید همیشه از آخرین وضعیت بیماری اطلاع دقیق و به‌روزی داشته باشید.
به کودکتان آگاهی‌های لازم را بدهید؟
در دیابت کودکان، مادرها و پدرها نقش مهمی ایفا می‌کنند. به‌طور حتم کودک ۷ یا ۸ ساله توانایی تشخیص و درمان ندارد و این والدین هستند که باید با مراقبت به او آگاهی لازم را بدهند. به کودک راجع به زمان تزریق و بیماری‌اش دروغ نگویید. مراقب باشید در این زمان بحرانی درست عمل کنید؛ از کاه کوه نسازید و استرس‌های خود را به کودکتان منتقل نکنید. سعی کنید او را در کارهای درمانی‌اش دخیل کنید؛ از کارهای جزئی مثل آوردن دستگاه گرفته تا آموزش نحوه کنترل قند خون. خلاصه سعی کنید تمام دانسته‌های‌تان راجع به بیماری را در اختیار کودکتان قرار دهید. او را نترسانید حالا که قرار است یک عمر با این بیماری همراه باشد، برایش تصویر وحشتناکی از دیابت ترسیم نکنید. حتماً از کادر پزشکی کمک بگیرید تا شما را آگاه‌تر کنند و هر جا تصور کردید جوابی برای سوال‌های فرزندتان ندارید سراغ روانشناس یا کادر درمانی بروید تا کودکتان را دچار بحران نکنید.
کودک دیابتی نمی‌تواند کیک بخورد؟
از ضرر و زیان‌های شیرینی و کیک هرچه بگویم باز هم کم است. این شکر شیرین برای کودکان سالم هم مضر است و بهتر است مصرفش کاهش پیدا کند. در مورد کودکان دیابتی هم داستان مانند کودکان سالم است؛ کودکان دیابتی هم می‌توانند مانند کودک سالم که به تغذیه‌اش اهمیت می‌دهد، غذا و تنقلات مصرف کنند. مصرف شیرکاکائو و کیک در صبحانه یا کاکائو صبحانه برای فرزندان سالم هم توصیه نمی‌شود. درواقع میزان نرمال کالری مورد نیاز کودک دیابتی با کودک غیر دیابتی تفاوتی ندارد؛ آنان باید سعی کنند از مواد غذایی که قند ساده دارد کمتر مصرف کنند و مصرف این قندها به سه یا چهار وعده تقسیم شود.
به این توصیه‌ها عمل کنید
۱. نشانه‌ها را جدی بگیرید
نشانه‌های افت قند؛ رنگ پریدگی، لرزش، تغییر در خلق، عصبانیت، تاری دید و گرسنگی است که اگر ادامه پیدا کند ممکن است کودک را تا مرز تشنج یا کما برساند. افت قند خون به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شود. ممکن است کودکتان در حالی‌که مشغول فوتبال بازی کردن است قندش به یک باره پایین بیایید و حتی ممکن است نیمه شب و به دور از چشمان شما دچار افت قند شود و به یکباره از خواب بپرد.
۲. خود درمانی نکنید
اگر قندش تا حد زیادی پایین آمد، طوری‌که هشیار نبود- مثلاً در خواب بود یا دور از دسترس‌تان بود- به زور شیرینی‌جات را در دهانش نگذارید که ممکن است به آسپره دچار شود. در این مواقع والدینی که کودک دیابتی دارند حتماً آمپول مخصوص این زمان که هورمون آلفا را بالا می‌برد در منزل دارند. اگر تزریق هم نتوانست حال کودک را جا بیاورد سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
۳. نیم ساعت یک‌بار چک کنید
در زمان افت قند خون اگر کودک هشیار بود فوراً برایش مواد قندی که سریع جذب می‌شوند آماده کنید؛ همان قندی که برایش مضرر بود حالا دوای دردش است. می‌توانید شش یا هفت حبه قند را در یک لیوان آب حل کنید و به او بدهید، کمی بعد که حالش جا آمد غذا برایش آماده کنید. در این مواقع نیم ساعت به نیم ساعت قندش را چک کنید تا از نرمال شدن قند مطمئن شوید.
۴. درمان گیاهی ممنوع
باید نسبت به تغییر حالات و رفتار کودکان دیابتی حساس بود. یادتان نرود انسولین در هیچ ماده گیاهی وجود ندارد و تحقیقات جامعی که اثبات کند با مصرف دارچین، چای و کافئن می‌توانیم قند خون‌مان را تنظیم کنیم، وجود ندارد. از طرفی این بیماری برای مدت کوتاهی همراه‌مان نیست مصرف درازمدت این گیاهان نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد.
هشت نکته تغذیه‌ای برای کنترل دیابت کودکان
تغذیه با شیر مادر می‌تواند از دیابت نوع اول پیشگیری کند، زیرا عوامل ضد میکروبی و ضدالتهابی و موادی در شیر مادر وجود دارد که بالندگی سیستم ایمنی را تقویت کرده و تأثیری محافظت کننده در برابر دیابت نوع اول دارد.
تغذیه مناسب طی اولین ماه‌های زندگی کودک می‌تواند از دیابت پیشگیری کند. شیر مادر بیشتر از شیر خشک احساس رضایت و سیری در کودک ایجاد می‌کند و جلوی چاقی او را می‌گیرد. بچه‌هایی که طی ماه‌های اول زندگی خود شیر مادر می‌خورند کمتر در معرض اضافه وزن در دوران کودکی و نوجوانی‌اند احتمال ابتلای آن‌ها به دیابت نوع دوم نیز کاهش می‌یابد. برخی از نکات تغذیه‌ای که می‌تواند به کودکان کمک کند تا قند خون او را بهتر کنترل کنید عبارتند از:
۱- بچه‌هایی که دچار دیابت نوع اول می‌شوند، تغییر بزرگی در رژیم غذایی‌شان ایجاد می‌شود. برای اینکه این بچه‌ها بابت پرهیزهایی که دارند احساس ناراحتی نکنند، هرازگاهی به آن‌ها بستنی یا شیرینی بدهید و سایر موارد را در تغذیه‌شان رعایت کنید.
۲- بچه‌هایی که دیابت دارند باید وعده‌های غذایی‌شان کنترل شده باشد و در فواصل منظم غذا بخورند.
۳- پدر و مادر باید الگوهای خوب تغذیه‌ای برای بچه‌ها باشند و از خوردن هله هوله اجتناب کرده و در عوض غذاهای سالم را انتخاب کنند. کودکان بیشتر چیزهایی را که می‌بینند یاد می‌گیرند تا چیزهایی را که می‌شنوند.
۴- بچه‌های دیابتی باید از مصرف غذاهای فرآوری شده پرهیز کنند. این غذاها پُر از کربوهیدرات و قند هستند که هر دو می‌توانند قند خون را ناگهان بالا ببرند.
۵- بچه‌ها عاشق نوشیدنی‌های گازدار و قندی هستند. این خوراکی‌هایی که ارزش غذایی‌شان صفر است می‌توانند احتمال ابتلاء به دیابت را افزایش بدهند. سعی کنید مصرف این نوشابه‌ها را که فقط احتمال ابتلاء به بیماری‌ها را بالا می‌برند محدود کنید.
۶- مصرف کربوهیدرات‌های ساده را محدود کرده و بیشتر کربوهیدرات‌های پیچیده مانند سبزیجات و غلات استفاده کنید.
۷- پنیر کم چرب، تخم مرغ آب‌پز، آجیل همراه با نوشیدنی‌های بدون قند نیز گزینه‌های خوبی برای میان‌وعده‌ها هستند.
۸- غذاهای فیبردار و پروتئین‌دار را بیشتر در رژیم غذایی بچه‌ها بگنجانید.
نظر شما