به گزارش خبرنگار ایمنا، سلامت روان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های سلامت و بهداشت یک جامعه محسوب می‌شود، برخورداری از این نعمت الهی در داشتن زندگی آسوده و دستیابی به اهداف عالیه حائز اهمیت زیاد است، محرومیت از این موهبت، انسان‌ها را دچار مشکلات عدیده‌ای خواهد کرد.
سلامت روان برخورداری از سلامت کلی در نحوه تفکر، تنظیم احساسات و کنترل رفتار است، گاهی اوقات افراد دچار اختلال قابل توجهی در این عملکردهای ذهنی می‌شوند و یک اختلال روانی زمانی خود را نشان می‌دهد که تغییرات ایجادشده در تفکر، احساس یا رفتار فرد باعث پریشانی یا اختلال در عملکرد او شوند.
در حقیقت وابستگی زندگی موفق انسان‌ها به سلامت روان انکارناپذیر است، با توجه به اهمیت این موضوع در مورد تأثیر برخوردهای سالم در بهبود سلامت روان افراد، سبک‌های فرزندپروری والدین متأثر از سلامت روان آنها و ضرورت شیوه‌های زندگی سالم برای ارتقای سلامت روان افراد در خانواده و اجتماع به گفت‌وگو با ملینا شیرانی، دکترای روانشناسی بالینی و روان درمانگر نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
ایمنا: درباره اهمیت سلامت روان افراد در زندگی فردی و اجتماعی آنها توضیح دهید؟
شیرانی: سلامت روان یک مقوله بسیار مهم در همه جوامع برای بشر است، روان انسان یک نیروی حاکم بر تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی است، یعنی اینکه اگر روان انسان سالم باشد به طور طبیعی فرد می‌تواند سلامت، سعادت و خوشبختی را در ابعاد مختلف زندگی خود تجربه کند، امروزه بسیاری از مطالعات پزشکی و مقاله‌هایی که در این زمینه است نشان می‌دهد ذهنیت، خلق و خو، باورها و افکار یک فرد می‌تواند در ایجاد یا درمان بیماری بیماری‌های جسمانی، فیزیکی و فیزیولوژیکی اثر بخش باشد، برای مثال اگر دو نفر به یک بیماری واحد با شرایط و پرونده‌های مشابه پزشکی روان سالم‌تری دارد زودتر می‌تواند از آن بیماری بهبود پیدا کند و احتمال زنده ماندن او بیشتر است در مقایسه با فردی که سلامت روان ندارد.
ایمنا: زندگی موفق انسان‌ها تا اندازه وابسته به سلامت روان آنها است؟
شیرانی: به طور طبیعی روان انسان‌ها همه جا دخیل است و برای آنها نقش بازی می‌کند، به وضوح می‌بینیم که در تحصیل کردن، موفق بودن در یک شغل و کسب درآمد، داشتن روابط خوب عاطفی، تربیت بهینه فرزندان هیچ پدیده‌ای را نمی‌توان از روانشناسی، سلامت روان و ابعاد روان یک انسان جدا کرد، حتی وقتی یک فیلم سینمایی را مشاهده می‌کنیم پدیده‌های روانشناختی در آن دخیل هستند، در مورد سکانس‌هایی که بازیگرها بازی می‌کنند فکر می‌کنیم محتویات یک فیلم یا کتاب از باورها و فیلترهای روانشناختی ما عبور می‌کند، وقتی که دو انسان همزمان یک فیلم سینمایی را مشاهده می‌کنند در مورد آن فیلم نمی‌توانند افکار و یا احساسات مشابه داشته باشند.
ایمنا: افراد برخوردار از سلامت روان چه ویژگی‌هایی دارند؟
شیرانی: افراد برخوردار از سلامت روان قدرت سازگاری با تنهای خودشان را دارند و به دلیل ترس و فرار از تنهایی به روابط ناسالم و یا رفتارهای ناسالم پناه نمی‌برند، این گروه از افراد در زندگی روزمره با وجود فراز و نشیب‌ها و مشکلات طعم شیرینی زندگی را می‌چشند و کمتر تسلیم مشکلات می‌شوند، دیگران را از یک دریچه انتقادآمیز نگاه نمی‌کنند، افراد دارای سلامت روان به دیگران احترام می‌گذارند، ظاهر خود را در حد معقول قبول دارند و به طور افراطی درگیر ورزش‌های افراطی، جراحی‌های زیبایی، مد و آرایش نمی‌شوند، این دسته از افراد به جای توجه به تجملات و حاشیه‌های زندگی به هدف‌های خودشان در زندگی تمرکز می‌کنند، قدرت بخشش و گذشت دارند و در پی انتقام جویی نیستند، افراد برخوردار از سلامت روان با عشق به دنبال کار موفقیت‌آمیز هستند راستگو و باصداقت بوده و قصد فریب و دستکاری کردن ذهن دیگران را ندارند.
ایمنا: سبک‌های اشتباه فرزندپروری والدین تا چه اندازه وابسته به سلامت روان آنها است؟
شیرانی: امروزه مشاهده می‌شود که بسیاری از افراد که سلامت روان ندارند قبل از درمان خود فرزند می‌آورند و سبک‌های اشتباه برای تربیت فرزندان در پیش می‌گیرند و بعد از آنکه فرزند آنها مبتلا به اختلالات شخصیتی و روانی می‌شود او را نکوهش می‌کنند، در صورتی که نمی‌دانند این فرزند آئینه تمام نمای روان و سلامت روان پدر مادر خود است اگر می‌خواهیم فرزندان سالمی تربیت کرده و به جامعه تحویل دهیم، اگر می‌خواهیم زندگی شادی را داشته باشیم و هر روز بتوانیم از آن لذت کافی ببریم، روابط موفقیت‌آمیز داشته باشیم، در شغل‌مان موفق باشیم باید بدانیم همه اینها ناشی از سلامت روان است و ناشی از داشتن شانس، اقبال خوشبختی و رفتن پیش دعانویس و فالگیری نیست، بهتر است خانواده‌ها به پدیده سلامت روان نگاه خوب توجه کنند، اگر در بعدی از زندگی شأن موفق نیستند و این عدم موفقیت به طور دائم برای آنها تکرار می‌شود از یک متخصص سلامت روان مشاوره بگیرند تا بفهمند کدام یک از ابعاد روانشناختی و روان آنها دچار مشکل است که باعث شده ناملایمات و شکست‌ها در زندگی آنها بیشتر شود.
ایمنا: افراد فاقد سلامت روان در روابط اجتماعی چه واکنش‌هایی دارند؟
شیرانی: افراد یک جامعه مثل یک زنجیر به همدیگر وصل هستند و کارکرد ناسالم و نادرست یک نفر که سلامت روان ندارد در هر جایی از جامعه می‌تواند اختلالاتی را در کل آن جامعه سبب شده و بر روی سلامت اجتماعی تأثیر گذار باشد و این اتفاق باعث دریافت واکنش‌های ناسالم از سوی این گروه از افراد می‌شود، این دسته از افراد اگر در یک مجتمع مسکونی ساکن باشند نمی‌توانند حقوق دیگران را رعایت کنند و دائم باعث خشم و عصبانیت بقیه افراد مجتمع با رفتارهای ناسالم خود می‌شوند، افراد که سلامت روان ندارند نمی‌توانند به درستی رانندگی کنند و قوانین رانندگی و حقوق دیگران را نادیده می‌گیرند و موجب ایجاد بی نظمی و نابسامانی می‌شوند، بنابراین فردی که از سلامت روان برخوردار نیست برای اطرافیان مشکلاتی را به وجود می‌آورد، باید نسبت به این گونه افراد در جامعه احساس مسئولیت و کمک کنیم تا با درمان مناسب بتوانند به بهبودی و سلامت روان دست یابند.
ایمنا: نقش سبک زندگی سالم در بهبود سلامت روان افراد چیست؟
شیرانی: نقش سلامت روان با جسم انسان در هم تنیده است، اگر فردی می‌خواهد سلامت روان داشته باشد، باید به سبک زندگی خود نیز توجه کند، الگوی مناسب خواب و تغذیه نیز در بهبود سلامت روان افراد در زندگی بسیار مؤثر است، مواد خوراکی که روزانه وارد بدن انسان می‌شود، نوشیدن کافی آب، مصرف سبزیجات و فیبر، پرهیز از مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ‌کردنی به افراد در داشتن سبک زندگی سالم‌تر، دوری از افسردگی و بهبود سلامت روان آنها کمک زیادی می‌کند، برای داشتن سبک زندگی سالم در زندگی به افراد توصیه می‌شود، الگوی خواب درستی داشته باشند، گاهی شاهد هستیم که افرادی که الگوی خواب آنها به‌هم خورده است و از شب تا صبح بیدار هستند و تا نیمه روز می‌خوابند و به‌طور قطع این اتفاق می‌تواند روی ابعاد مختلف زندگی فرد تأثیر گذاشته و سلامت روان او را به خطر بیندازد.
ایمنا: برای داشتن سلامت روان بهتر افراد چه راهکارهایی را ارائه می‌دهید؟
شیرانی: افراد برای داشتن سلامت روان بهتر است الگوهای خواب درستی داشته باشند، علاوه‌بر الگوی خواب مناسب و صحیح، داشتن رژیم غذایی سالم باعث می‌شود، ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم به بدن افراد برسد، باید در طول روز افراد سعی کنند از نور آفتاب کمک گرفته و استفاده کنند، نور آفتاب برای انسان بسیار شفابخش بوده و به بهبود سلامت جسم و روان کمک زیادی می‌کند، امروزه مطالعات نشان داده است که ورزش می‌تواند کار داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب را برای افراد انجام دهد، متخصصان تاکید دارند که مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر مشکلی را از افراد رفع نمی‌کند، بلکه که به مرور زمان مشکلات را دوچندان می‌کند، به دلیل اینکه مصرف دخانیات و الکل باعث ایجاد اعتیاد جسمانی و روانی برای افراد می‌شود. روان درمانی برای افرادی که دچار مشکلات روحی هستند، اقدامی ضروری است، اما به دلیل تابوهای اجتماعی که وجود دارد، برخی افراد از انجام آن گریزان هستند، این گروه از افراد باید بدانند روان درمانی بهترین گزینه برای رفع مشکلات و کمک به بهبود سلامت روان است.
ایمنا: شیوه‌های زندگی سالم برای ارتقای سلامت روان چه مواردی است؟ توضیح دهید؟
شیرانی: درمان شدن برای همه افراد در سطح جامعه نیاز است، اگر فردی دچار بیماری‌های روانی شده یا جنون دارد، باید ابتدا برچسب زدایی کنیم، روانکاوها معتقدند احتمال دارد همه انسان‌ها در دوران کودکی یا نوجوانی آسیب دیده باشند، نیاز است که همه افراد به روانشناسان متخصص مراجعه کنند تا با حل مشکلاتی مانند: عدم مهارت نه گفتن، نداشتن اعتماد به نفس لازم و یا اهمال کاری به خودشناسی بهتر دسترسی پیدا کنند، برخی از افراد برای حل مسائل کتاب می‌خوانند باید بدانیم کتاب خواندن فقط اطلاعات عمومی به افراد ارائه می‌دهد ولی درمان کاملاً اختصاصی نیست که بتوان با آن مشکلات را حل کرد. افراد باید سعی کنند روابط بین فردی خوبی با همدیگر داشته باشند که در بهبود سلامت روان آنها مؤثر است، ترحم کردن به اطرافیان و داشتن ارتباط خوب از ضرورت‌های سبک زندگی سالم است، همان گونه که در تئوری «آدلر» به عنوان یکی از بزرگترین روانکاوها آمده است که اگر تو می‌خواهی سلامت روان داشته باشی باید بتوانی دیگران را خوشحال کنی و «آدلر» اسم آن را علاقه اجتماعی می‌گذارد.
ایمنا: اجتماعی بودن و برخوردهای سالم تا چه اندازه در بهبود سلامت روان افراد مؤثر است؟
شیرانی: به طور طبیعی انسان یک موجود اجتماعی است و هیچ چیز به اندازه یک جامعه سالم، واکنش‌ها و برخوردهای سالم نمی‌تواند به سلامت روان انسان‌ها کمک کند، توصیه می‌شود همه افرادی که داری مشکلاتی از دوران کودکی و نوجوانی هستند برای داشتن سلامت روان تحت درمان قرار گیرند، اگر افراد در زندگی اجتماعی تلاش کنند تا اندازه‌ای جلوی خودخواهی‌ها و خودمحوری‌های خود را بگیرند، با دیگران بدقولی نکنند، به دلیل منافع مالی به دیگران دروغ نگویند، زورگویی نکنند و به قول و قرارهای همدیگر پایبند باشند، به یکدیگر خیانت نکنند و هر روز صبح با خود عهد ببندند که دیگران خوشحال کنند و به تعهدات خودشان وفادار باشند و موجب اضطراب اطرافیان نشوند، در این صورت روند کارها در مسیری قرار می‌گیرد که افراد می‌توانند همدیگر را تشویق کنند و جامعه‌ای سرشار از امنیت و آرامش و محبت را خواهیم داشت.
نظر شما