به گزارش خبرنگار ایمنا، ایرانی سخت می‌خندد؛ درواقع خنداندن ایرانی‌ها کار سختی است؛ جمله مشهوری که بارها آن را شنیده‌اید و اکثر هنرمندان حوزه طنز در ایران نیز بر آن صحه می‌گذارند. با این وجود ایرانیان طنزپرداز همیشه این عملیات غیرممکن را ممکن کرده‌اند و طنزپردازان اصفهانی در این زمینه پیشگام هستند و از سابقه خوبی برخوردارند، آن در اصفهان که در زمینه نمایش طنز برای خود مکتبی مخصوص دارد. مکتبی که دوران اوج خود را در زمان استاد ارحام صدر تجربه کرد، مکتبی که توانست نه در استان اصفهان بلکه در کشور و حتی بین‌المللی جایگاه خاص خود را ایجاد و شهر اصفهان را در کنار شهر فرهنگ و هنر به شهر نمایش‌های طنز معرفی کند.
در کنار هنر، معماری و تاریخ خاص شهر اصفهان، تئاتر در این شهر به ویژه حوزه طنز توانست جایگاه خود را در بین مردم باز کند، جایگاهی که با حضور حداکثری مردم روبه‌رو بود و این طنزپردازی تئاتر اصفهان به اندازه‌ای اوج گرفت که در برهه‌ای از زمان پای آن به تولیدات سینمایی کشور باز شد.
هرچند اصفهان از این دوران طلایی کمی فاصله گرفته است، اما سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان با اجرای جشنواره‌ای به نام «خندستان» به دنبال بازگردان دوران طلایی نمایش طنز در این شهر است.
خندستان؛ نام و نشان رویدادی به میزبانی یک استان و خطه شاخص فرهنگی و هنری، غیر از تهران است. جشنواره‌ای که به دنبال ارتقا و احیای هنرهای نمایشی در عرصه طنز، کمدی و خنده است و نام خندستان هم برگرفته از همین رویکرد نشاط‌محور و هنرپرور است.
دوره‌های قبلی خندستان با رویکرد نمایشنامه‌نویسی برگزار شده بود و همان زمان مجتبی شاهمرادی، معاون شهردار و رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان گفته بود گروه‌های نمایش برای دور بعدی خندستان آماده شوند.
امروز به زمان فراخوان و اجرای خندستان نزدیک می‌شویم و تلاش داریم در این مجال بیشتر با نحوه کار و اجرای این جشنواره طنز و مشکلات بر سر ملی شدن آن آشنا شویم.
از همین رو با «سیدمحمد صادق‌سجادزاده»، معاون فرهنگی‌هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان به گفت‌وگو درباره این رویداد نمایش طنز نشسته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
«خندستان» بر اساس چه رویکردی در سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان برنامه‌ریزی شده و در حال اجرا است؟
جشنواره تئاتر و کمدی خندستان، امسال دومین سالی است که قرار است برگزار شود و ما در حال برنامه‌ریزی برای اجرا و عملیاتی کردن هر چه بهتر آن هستیم.
فراخوان این رویداد از طرف سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان با هدف ایجاد ظرفیت‌های لازم در حوزه نمایش و تئاتر استان اصفهان اعلام شده است و تلاش داریم که بتوانیم با برگزاری جشنواره طنز خندستان، خنده و ژانر تئاتر طنز را دوباره در اصفهان فعال کنیم.
شهر اصفهان از قدیمی‌ترین مناطق فعال حوزه نمایش در کشور است و یکی از ظرفیت‌های جدی آن نمایش و تئاتر در قالب طنز و کمدی است. متأسفانه تئاتر طنز اصفهان در سال‌های اخیر افول کرده بود و امیدواریم بتوانیم با برگزاری جشنواره خندستان بار دیگر این مکتب طنز را در اصفهان احیا و اجرا کنیم.
مطمئن هستیم ظرفیت‌های خوبی در این فرآیند می‌توانند در کشور همراه ما باشند و به خوبی آگاه هستیم که تئاتر طنز، یک ضرورت فرهنگی برای جامعه امروز است.
چه اهدافی از برگزاری ملی رویداد نمایشی خندستان دنبال می‌شود؟
تلاش می‌کنیم با فراخوان گسترده‌ای که به‌زودی منتشر خواهد شد، همه فعالان طنز و کمدی کشور را به اصفهان دعوت کنیم. اصفهان محمل بسیار خوبی است که تئاتر طنز و کمدی آن در کشور ضریب خوبی پیدا کند و ما هم باور داریم که تئاتر و کمدی یکی از ظرفیت‌های مؤثر برای همه نقاط و شهرهای کشور است.
نقد در تئاتر کمدی جایگاه خوبی دارد و امروز ظرفیت مناسبی برای بیان متفاوت موضوعات و مشکلات مختلف فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی کشور با بیان و زبان کمدی وجود دارد. در واقع طنز و کمدی برای نشاط و شادابی و امید جامعه لازم است.
شهرداری بر اساس سازوکار در حوزه مدیریت شهری فعالیت دارد و نمی‌تواند در سطح استانی یا ملی فعالیت کند. بنابراین این پرسش پیش می‌آید که چگونه قصد دارید یک رویداد را در سطح ملی برگزار کنید؟
شهرداری اصفهان با همکاری دفتر امور نمایشی وزارت فرهنگ و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجوزهای لازم برای برگزاری رویداد خندستان در سطح ملی دریافت کرده است. درباره اینکه این رویداد در تعارض با وظایف شهرداری است باید اشاره کنم که اصفهان ریشه‌های تاریخی فراوانی در حوزه تئاتر طنز داشته و دارد و بسیاری از کمدین‌های تئاتر اصفهان در ذهن بسیاری از شهروندان کشور هستند و بازی‌های خوب آن‌ها در ذهن مردم ماندگار شده است.
یکی از وظایف شهرداری ایجاد ظرفیت‌های نشاط اجتماعی و ایجاد فرصت‌هایی برای ارائه آثار هنری در فضای شهری است؛ بر مبنای همین موضوع تلاش سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان بر این است که بتواند به رونق تئاتر طنز کمک کند. باور ما این است که حضور هنرمندان برای رونق برند اصفهان و فراگیر شدن نام نصف جهان در کشور کمک کننده است و این جزو موضوعاتی است که همچنان شهرداری دنبال می‌کند تا بتواند برندهای جدیدی را در عرصه ملی و حتی در سطح جهانی برای اصفهان خلق کند. ضمن اینکه نام اصفهان از قدیم‌الایام به‌عنوان پایگاه جدی هنر در دنیا شناخته شده و امروز باید ظرفیت‌های جدیدتری را تعریف و دنبال کنیم که تئاتر کمدی اصفهان می‌تواند از جمله همین ظرفیت‌های خوب باشد که شهرداری به دنبال احیا و تقویت آن است.
چه سازوکاری برای ماندگاری جشنواره خندستان در دوره‌های بعدی مدیریت شهری اصفهان در نظر گرفته شده است؟
بزرگترین تضمین ماندگاری جشنواره‌ها، حمایت و اقبال هنرمندان به آن رویداد هنری است. این مهم باعث پایداری یک رویداد هنری می‌شود؛ بنابراین مهم‌ترین ظرفیتی که می‌تواند به پایداری این جشنواره و سایر برنامه‌های مشابه در دوره‌های آینده کمک کند، حمایت و اقبال هنرمندان تئاتر از این دست جشنواره‌ها است.
باورمان این است که این همراهی باعث خواهد شد یک برند ملی در حوزه تئاتر کمدی در کشور ایجاد شود و این می‌تواند برای رویدادهای ملی و جهانی هم امکان جدیدی را فراهم کند.
در هر دوره مدیران فرهنگی و هنری به‌طور قطع به ظرفیت‌هایی که می‌تواند برای اصفهان و کشور ایجاد شود، توجه دارند و از همین منظر، همراهی و توجه آن‌ها را در دوره‌های بعد نیز خواهیم داشت.
چه سازوکاری در نظر گرفته‌اید که مکان این جشنواره مانند جشنواره فیلم کودک از اصفهان به استان و شهری دیگر منتقل نشود؟
جشنواره کودک و نوجوان، یک رویداد ملی است که بنیاد سینمای فارابی متولی آن است، در دوره‌های مختلفی در اصفهان برگزار شده است و مردم اصفهان، مسئولان و هنرمندان این استان هم با آن همراهی کرده‌اند اما به هر حال هر رویداد ملی و تصمیم‌گیری درباره آن در خارج از اصفهان اتفاق می‌افتد. جشنواره تئاتر طنز خندستان در شهر اصفهان متولد شده و خواسته شهروندان و مدیران این بوده است که این رویداد همچنان پررونق برای سال‌های بعد هم به حیات خود در این شهر ادامه دهد.
به دلیل اینکه خندستان در اصفهان متولد شده و مجموعه شهرداری و سازمان فرهنگی متولی آن بوده است، این جشنواره در اصفهان خواهد ماند و باعث اعتلای کمدی طنز خواهد شد.
با توجه به اینکه اصفهان با فقر شدید سالن‌های تئاتر روبه‌رو است، زیرساخت لازم برای برگزاری با کیفیت این جشنواره فراهم است؟
در حال آماده‌سازی دو فضای جدید نمایشی به شهر اصفهان هستیم و تلاش داریم برای ایام‌الله دهه فجر امسال، این دو تماشاخانه را به مردم اصفهان و هنرمندان هدیه کنیم. همچنین آغاز فرآیند عملیات آماده‌سازی و عمرانی تئاتر گذر فرهنگی چهارباغ یا همان تئاتر شهر را خواهیم داشت.
این کمبود فضا در طول سالیان گذشته بر اثر غفلت به‌وجود آمده است، در حالی که امکان اینکه سالانه به این موضوع توجه شود وجود داشته و در تلاش هستیم که حداقل سالانه یک فضا به مکان‌های تمرین و نمایش در اصفهان اضافه کنیم و اکوسیستم و چرخه حیات هنر را رونق ببخشیم. امروز ظرفیت تئاتر به شکلی است که می‌تواند در سبد مصرف هنری و فرهنگی خانواده‌ها قرار گیرد. هرچه ظرفیت‌های جدیدی به شهر اضافه شود هنرمندان هم می‌توانند خدمت ارزنده‌تری به شهروندان ارائه کنند.
بازبینی‌ها و داوری آثار رویداد خندستان چه فرآیندی دارد؟
ارزیابی آثار را بر مبنای اینکه شرکت‌کنندگان مجوزهای لازم را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته باشند، قرار خواهیم داد. آثاری را دریافت می‌کنیم و در فرآیند داوری می‌گنجانیم که مجوزهای اولیه وزارت فرهنگ و اداره کل‌های استانی فرهنگ و ارشاد اسلامی هر استان دریافت کرده باشند. آثاری که مجوزهای وزارت فرهنگ را ندارند، وارد فرآیند مجوز داوری و ارزیابی نخواهند شد.
فرآیند به این شکل است که آثار به شکل تصویری به دبیرخانه رویداد خندستان ارسال می‌شود. پس از داوری اولیه، شاهد داوری و رقابت به مدت یک هفته در شهر خواهیم بود. همچنین داوری مرحله دوم و نهایی را به شکل حضوری خواهیم داشت.
نکته مهم اینکه تلاش می‌کنیم اثر برگزیده و برتر تئاتر طنز خندستان را به جشنواره ملی تئاتر فجر اختصاص دهیم تا مستقیم وارد فرآیند جشنواره کشوری شود.
متولی اصلی برگزاری این رویداد فرهنگی، کدام نهاد یا مؤسسه است؟
متولی فرآیند اجرایی و برگزاری رویداد خندستان؛ «دفتر تخصصی هنرهای نمایشی» شهرداری اصفهان در تالار هنر است.
همراهی سایر نهادها یا شهرداری اصفهان در برپایی این رویداد چگونه است؟
به کمک همه سازمان‌های فعال در عرصه هنر و تئاتر، که در سطح استان و کشور فعالیت دارند نیاز داریم. هر رویداد هنری که قرار است برگزار شود به تنهایی امکان برگزاری ندارد، بنابراین همه سازمان‌های متولی و همکار باید به ما کمک کنند؛ ما هم دست یاری به سمت آن‌ها دراز می‌کنیم، چرا که باور ما این است که با همراهی و همیاری همگانی بهتر می‌توان این رویداد را برگزار کرد.
موانعی در حوزه مجوزها وجود دارد که در حال رایزنی برای حل و فصل آن‌ها با همراهی وزارت فرهنگ، دفتر هنرهای نمایشی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان هستیم. قول‌های مساعدی برای روان‌سازی و حل مسائل در مسیر فرآیند داده‌اند. اگر قرار باشد اجراهایی داشته باشیم با کمبود سالن نمایش روبه‌رو هستیم که امیدواریم با همکاری خوب حوزه هنری و سینماها این مشکلات نیز مرتفع شود.
همچنین امیدواریم مدیران فرهنگی استان ظرفیت‌های لازم را فراهم کنند تا آثار فاخری در بخش نمایش‌های خیابانی داشته باشیم. حدود ۴۰ اثر برای اجرای خیابانی خواهیم داشت تا بتوانیم در فضای شهری به نشاط اجتماعی فضای شهر هم کمک کنیم.
به‌طور معمول و مرسوم این دست رویدادها در تهران برنامه‌ریزی و اجرا می‌شوند. آیا در مسیر برگزاری خندستان سنگ‌اندازی یا همراهی نکردن با موضوع را از سوی تهران شاهد بودید؟
یک عادت و رویه غلطی که سال‌ها است در بین مدیران کشوری و دیدگاه آن‌ها شکل گرفته این بوده است که همه رویدادهای ملی هنری باید در تهران برگزار شود، اما رویدادهای ملی موفقی به مرکزیت شهرها و استان‌های مختلف داشته‌ایم که قابل توجه هستند و افراد و گروه‌های هنری متعددی از تهران آثارشان را وارد رقابت این جشنواره‌ها می‌کنند. همچنین به دلیل همراهی استان‌های مختلف و استقبال خوب آن‌ها از این رویدادها، به تدریج این فضا تغییر می‌کند و هر شهر هنرپروری می‌تواند به مرور به قطب فرهنگی و هنری در کشور تبدیل شود.
سخن پایانی؟
امروز با حدودی از موانع سنتی در برگزاری جشنواره خندستان روبه‌رو هستیم اما با یاری خدا، همکاری سازمان‌های متولی و بیش از همه با اقبال هنرمندان تئاتر، این جشنواره به خوبی در اسفندماه برگزار خواهد شد.
نظر شما