به گزارش خبرگزاری ایمنا، اضطراب و وسواس، دو اختلال روان‌شناختی به شمار می‌رود که به‌رغم شباهت‌ها، تفاوت‌های عمیقی در ماهیت و شیوه بروز دارند، اضطراب با احساس نگرانی و استرس مداوم در مورد رویدادهای آینده یا موقعیت‌های خاص همراه است، در حالی که رفتارهای وسواس‌گونه بیشتر به افکار مزاحم و اجبارهایی ختم می‌شود که فرد ناگزیر به انجام آنها احساس می‌کند و این دو، اگرچه از یک طیف هیجانی سرچشمه می‌گیرند، مسیرهای متفاوتی را در تأثیرگذاری بر زندگی و نیازهای درمانی طی می‌کنند.
اختلالات اضطرابی از جمله اضطراب فراگیر، حملات پانیک، اضطراب اجتماعی و فوبیا، با نگرانی دائمی، اختلال در عملکرد روزانه و مشکلات جسمانی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق و احساس ناتوانی در کنترل استرس همراه است و در مقابل، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) با افکار وسواسی و رفتارهای جبری مشخص می‌شود و افکار وسواسی ، افکاری است که فرد را تحت فشار قرار می‌دهد و فرد به سمت اعمالی می‌رود که انجام آنها برای کاهش اضطراب ضروری به نظر می‌رسد و هر دوی این اختلالات می‌تواند توانایی فرد را در مدیریت موقعیت‌های اجتماعی، شغلی و خانوادگی به شدت کاهش دهد.
تأثیرات این اختلالات بر زندگی فرد بسیار عمیق است و اضطراب مزمن می‌تواند فرد را از مشارکت اجتماعی بازدارد، سطح بهره‌وری را کاهش دهد و کیفیت خواب و سلامت جسمانی را مختل کند، از سوی دیگر نیز وسواس‌های فکری و رفتاری به اتلاف وقت، انرژی و احساس ناکامی منجر می‌شود و روابط فردی را خدشه‌دار می‌کند و در چنین شرایطی، فرد ممکن است دچار احساس ناتوانی و کاهش عزت نفس شود و مسیر زندگی او به شدت تحت تأثیر قرار گیرد.
اختلال وسواس جزو اختلالات اضطرابی است؟ / شخصیت متفاوت افراد و بروز متفاوت علائم و احساسات مرتبط با اختلال در آنها
محمدرضا شعربافچی، متخصص اعصاب و روان و فلوشیپ پزشکی روان تنی و روان‌شناسی سرطان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه از لحاظ طبقه‌بندی علمی، اختلال وسواس یا رفتارهای وسواسی به عنوان یک اختلال اضطرابی شناخته نمی‌شود و دسته‌بندی جداگانه‌ای دارد، اظهار کرد: با این حال، از لحاظ مفهومی، فرد درگیر با اختلال وسواس، با نگرانی مداوم زیست می‌کنند.
وی با بیان اینکه نگرانی‌های فرد درگیر با وسواس می‌تواند درباره موضوعات مختلف مانند کامل بودن یا نبودن یک موضوع، کثیف یا تمیز بودن دست‌ها و دیگر فکرهای متعدد وسواس‌گونه باشد، افزود: رفتارهای وسواس‌گونه می‌تواند با دل‌شوره مداوم همراه باشد و رعایت نکردن تشریفات وسواسی، تشدید اضطراب و وسواس را به همراه خواهد داشت.
متخصص اعصاب و روان و فلوشیپ پزشکی روان تنی و روان‌شناسی سرطان با بیان اینکه شخصیت افراد با یکدیگر تفاوت‌های بسیاری دارد و بروز علائم، احساسات و رفتارهای مرتبط با اختلال نیز در افراد متفاوت است، تصریح کرد: بسیاری از افراد درگیر با اختلال اضطراب منتشر، سال‌ها با این دید با آن زندگی می‌کنند که تفکرات آنها طبیعی و نگرانی آنها به‌جا است، اما پس از درمان، متوجه تفاوت نگرانی‌های طبیعی و نگرانی‌های اضطرابی می‌شوند.
نگرانی‌های اضطرابی افراد را فرسوده و خسته می‌کند / لزوم به رسمیت شناخته شدن علائم و احساسات مرتبط با اختلالات و گام برداشتن به سمت درمان
شعربافچی با بیان اینکه نگرانی‌های اضطرابی افراد را فرسوده و خسته می‌کند، ادامه داد: رفتارهای اضطرابی نه تنها خود فرد را درگیر می‌کند، بلکه دیگر افراد را نیز درگیر خواهد کرد و زمانی که فرد در تمام لحظات اضطراب را تجربه می‌کند و مضطرب است، اطرافیان او نیز درگیر اضطراب خواهند شد.
وی با بیان اینکه افراد باید در صورت وجود علائم، حالات و احساساتی که نشان از اختلالات اضطرابی دارد، آنها را به رسمیت بشناسند، گفت: زمانی که افراد نگاه خود را تغییر دهند و باور داشته باشند که حالات، احساسات و علائمی که تجربه می‌کنند، نشان از یک اختلال دارد، به سمت درمان گام برمی‌دارند.
متخصص اعصاب و روان و فلوشیپ پزشکی روان تنی و روان‌شناسی سرطان با بیان اینکه زمانی که افراد به درمان روی می‌آورند، توصیه‌هایی مانند مثبت فکر کردن، داشتن ورزش و فعالیت بدنی منظم، دوری از محیط پراسترس و رعایت رژیم غذایی خوب را مفید تلقی خواهند کرد، اضافه کرد: افراد باید توجه داشته باشند که نقش عوامل بیان شده، بیشتر پیشگیرانه و تکمیل کننده درمان اصلی است.
رویکردهای درمانی مؤثری برای مدیریت این اختلالات وجود دارد و درمان شناختی-رفتاری (CBT) یکی از روش‌های کارآمدی است که به افراد کمک می‌کند تا افکار ناکارآمد خود را شناسایی کنند و شیوه‌های مقابله‌ای مؤثرتری را به کار گیرند، داروهایی همچون مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) نیز برای کنترل علائم اضطراب و وسواس توصیه می‌شود و علاوه بر این، روش‌هایی مانند تمرینات آرام‌سازی، مدیتیشن و مواجهه‌درمانی به فرد کمک می‌کند اضطراب را کاهش دهد و رفتارهای وسواس‌گونه را کنترل کند.
پیشگیری از این اختلالات نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی دارد و کاهش سطح استرس روزانه، تقویت مهارت‌های مدیریت بحران، داشتن سبک زندگی سالم و ایجاد تعادل میان کار و استراحت می‌تواند به جلوگیری از شکل‌گیری و تشدید اضطراب و وسواس کمک کند، همچنین مراجعه زودهنگام به متخصصان روان‌شناسی برای ارزیابی نشانه‌ها و یافتن راه‌حل‌های درمانی مؤثر می‌تواند از بروز مشکلات پیچیده‌تر جلوگیری کند.
اگرچه اضطراب و وسواس می‌تواند چالش‌های قابل‌توجهی را در زندگی افراد ایجاد کند، شناخت دقیق این اختلالات و بهره‌گیری از راهکارهای درمانی مناسب امکان کنترل و بهبود را فراهم می‌کند و آگاهی از این موضوع، نه تنها به فرد مبتلا کمک می‌کند، بلکه جامعه را در مسیر پذیرش و حمایت بهتر از افراد دارای این شرایط یاری می‌دهد.
نظر شما