سید علی مرعشی در گفتوگو با خبرنگار ایمنا درباره تعویق کامیابی و سلامت روان اظهار کرد: در سال ۱۹۷۰ روانشناسی به نام والتر میشل آزمایشی را ترتیب داد که در آن گروهی از کودکان را در اتاقی قرار داده و مقابل هر کدام یک شیرینی (کلوچه) قرار داد و به آنها گفت شما میتوانید بیصبرانه شیرینی خود را بخورید یا اینکه چند دقیقه صبر کنید تا من بروم و برگردم و در آن صورت علاوه بر شیرینی اول، شیرینی دوم را هم دریافت میکنید و میخورید.
وی افزود: بیشتر کودکان شیرینی را بلافاصله خوردند و تنها چند نفر توانستند صبر کنند. وضع کار و زندگی تمام کودکان برای سالها تحت نظر گرفته شد. آن چند کودک که توانسته بودند کامیابی خود را برای کامیابی بزرگتری به تعویق بیاندازند در مدرسه نمرات بهتری گرفتند، به مدارج تحصیلی و دانشگاهی بالاتری رسیدند، زندگی موفقتری داشتند، در همه مشخصات روانی بهتر بودند، درآمدهای بالاتری داشتند و سوءرفتارهای کمتری از آنها در زندگی سر زد، اما در مقابل کودکانی که قدرت تعویق کامیابی نداشتند و شیرینی را بلافاصله خورده بودند در بزرگسالی دچار مشکلات عدیده در زندگی و سوءرفتارهای گوناگون شده و بیشتر از گروه اول به اعتیاد و الکلیسم مبتلا شدند.
عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور ادامه داد: در دین اسلام، تعویق کامیابی تحت عنوان روزه و برنامههای عبادی دیگر همچون محرمات احرام در حج و امثال آن، قرنهاست که کارکرد عملی دارد، یک نمونه تاریخی برای سنجش قدرت تعویق کامیابی در افراد در آیه ۲۴۹ سوره بقره اینطور بیان شده است: «و هنگامیکه طالوت (به فرماندهی لشکر بنیاسرائیل منصوب شد) سپاهیان را با خود بیرون برد، به آنها گفت خداوند، شما را بهوسیله یک نهر آب آزمایش میکند؛ آنها (که به هنگام تشنگی) از آن بنوشند از من نیستند و آنها که جز یک پیمانه با دست خود نخورند، از من هستند. جز عده کمی، همگی از آن آب نوشیدند. سپس هنگامیکه او و افرادی که با او ایمان آورده بودند (و از بوته آزمایش، سالم به در آمدند) از آن نهر گذشتند، (از کمی نفرات خود، ناراحت شدند؛ و عدهیی) گفتند امروز، ما توانایی مقابله با جالوت و سپاهیان او را نداریم. اما آنها که میدانستند خدا را ملاقات خواهند کرد (و به روز رستاخیز، ایمان داشتند) گفتند چه بسیار گروهها کوچکی که به فرمان خدا، بر گروههای عظیمی پیروز شدند. و خداوند، با صابران و استقامتکنندگان است.»
مرعشی عنوان کرد: همانطور که از معنای آیه شریفه مشخص است، طالوت افرادی را که قدرت تعویق کامیابی کمی داشتند از سپاه خود بیرون کرد، زیرا این افراد نمیتوانند برای رسیدن به پاداش اخروی تا قیامت صبر کنند و برای این هدف جانفشانی کنند، اگرچه افراد دارای قدرت تعویق کامیابی در اقلیت بودند، اما چنان توانمند بودند که با آنها میشد به اهداف سخت دست پیدا کرد.
وی با بیان اینکه در اصل طالوت به راهنمایی خداوند با انجام این آزمایش توانست رفتار افراد خود را پیشبینی کند، اضافه کرد: توجه داشته باشید که یکی از اهداف مهمی که در روانشناسی به دنبال آن هستیم، پیشبینی رفتار است. همانطور که میبینیم آزمایش والتر میشل بسیار شبیه به آزمایش طالوت است، اما تقدم زمانی در بیان موضوع با قرآن است. شاید یکی از حکمتهای کار سیدالشهدا (ع) که در شب عاشورا به لشکریان خود فرمودند بیعتم را برداشتم و هرکس میخواهد میتواند برود، همین بود که افراد ضعیف که نمیتوانند لذتهای زودگذر را فدای لذت دائمی آتی کنند، از لشکر تصفیه شوند (هرچند اکثریت باشند)، چرا که آنها ممکن بود در گرماگرم جنگ تسلیم شوند یا از خود ذلت نشان دهند یا خیانت کنند یا امام را دستبسته تحویل دشمن دهند و آنگاه دیگر حماسهآفرینی و شکست فرهنگی دشمن ممکن نبود.
عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور خاطرنشان کرد: در پژوهشی که به تازگی انجام دادهایم، مشاهده شد که افراد اهل روزه گرفتن نسبت به غیر آنها، به طور معنیداری خودکنترلی بالاتر، خودتنظیمی بالاتر و تکانشگری کمتری دارند. خودکنترلی بالا و تکانشگری پایین نشاندهنده خطر کمتر ابتلاء به سوءرفتار یا رفتارهای پرخطر است و خودتنظیمی بالا نشاندهنده احتمال بیشتر موفقیت در کارهای سخت و طولانی است.
نظر شما