به گزارش خبرنگار ایمنا، افسردگی نوجوانان یکی از دغدغه بسیاری از والدین در زمان رشد فرزندانشان است، افسردگی در نوجوانان فراتر از کج‌خلقی‌های معمول این سن‌وسال بوده و یک بیماری جدی است، چرا که تمام جنبه‌های زندگی نوجوان را تحت شعاع قرار می‌دهد. دوران نوجوانی می‌تواند بسیار سخت باشد، در بسیاری از موارد افسردگی نوجوانان بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌کنیم شایع است، چرا که این بیماری در این سن فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
افسردگی می‌تواند شخصیت فرد را در دوران نوجوانی به طور کامل نابود کند، این بیماری باعث می‌شود تا فرد حس ناراحتی، ناامیدی، عصبانیت وحشتناکی را تجربه کند، خیلی از رفتارهای خروشان و ناسالم نوجوانان و بی‌ادبی آنها می‌تواند نشان‌دهنده افسردگی باشد، نوجوانان ممکن است این رفتارهای ناسالم را نشان دهند تا افسردگی پنهانی خود را تحمل کنند، این موضوع در نوجوانان علائمی دارد که باید شناسایی و درمان شود تا فرد به چرخه عادی زندگی خود بازگردد و دچار آسیب‌هاو عوارض ناشی از افسردگی نشوند.
افت تحصیلی نوجوان مهم‌ترین علامت خطر افسردگی
مصطفی حق‌شناس، فوق تخصص روانپزشکی کودک‌ونوجوان و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به بروز اختلال اضطراب و افسردگی در بین نوجوانان اظهار می‌کند: به شکل طبیعی در بین کودکان و نوجوانان مقداری از استرس و گرفتگی خلق و خو وجود دارد و به صورت طبیعی بعد از بروز مشکلات وقایعی ناراحت‌کننده اتفاق می‌افتد، اما زمانی آن را اختلال اضطراب و افسردگی می‌دانیم که مهم‌ترین علامت این اتفاق باعث اختلال در عملکرد نوجوانان شود.
وی ادامه می‌دهد: مهم‌ترین مورد وضعیت تحصیلاتی نوجوان است و زمانی که به دلیل بروز این علائم افت تحصیلی پیدا می‌کند، یکی از علائم خطر است که نشان‌دهنده اختلال افسردگی و اضطراب است و لزوم درمان را به خانواده‌ها را نشان می‌دهد.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان تصریح می‌کند: از علائم دیگری که اختلال افسردگی و اضطراب بین نوجوانان را نشان می‌دهند این است که احتمال دارد نوجوانان بی‌قرار و پرخاشگر شود و گاهی اوقات هم‌زمان با این خلق افسرده و اضطرابی که فرد دارد ممکن است که سیستم خواب وی به هم بریزد و گاهی اوقات بی‌خواب یا کم خواب شود.
وی در مورد اینکه هر دو مورد نشان‌دهنده علائم خطر اضطراب و افسردگی نوجوان است، می‌گوید: هم‌زمان با آن ممکن است گاهی اوقات والدین متوجه تغییرات در وضعیت اشتهای نوجوان شوند و شکایت کنند در همین مدتی که خلق و خوی نوجوان بهم ریخته اشتهای او کاهش پیدا کرده و دچار کاهش وزن شده است، از سوی دیگر ممکن است نوجوانان پرخور شوند و اشتهای آنها زیاد شود و هر دو حالت نشان‌دهنده این است که نوجوان مبتلا به بیماری است و لزوم پیگیری درمان را به خانواده گوش‌زد می‌کند.
حق‌شناس تاکید می‌کند: بروز رفتارهای آسیب‌رسان در بین نوجوانان نکته مهمی است که باید مورد توجه والدین آنها قرار گیرد، در حالت طبیعی رفتار آسیب‌رسان در قشر نوجوان نداریم، اما اگر نوجوانی است که مدام از مرگ و مردن صحبت می‌کند و افکار نگران‌کننده دارد و صحبت‌های او احتمال دارد والدین را نگران کند، ممکن است که نوجوان به خود آسیب برساند، این اتفاق نشان‌دهنده نیاز به درمان این گروه از فرزندان دارند.
وی در خصوص عواملی که باعث افسردگی نوجوان می‌شود، می‌گوید: علت‌های زیادی وجود دارد محیط خانواده در این زمینه مؤثر است، احتمال دارد نوجوان در یک محیط پر تنش و اضطراب باشد و درگیری‌هایی که بین پدر و مادر وجود است زمینه ساز اضطراب و افسردگی در نوجوان شود، بسیاری اوقات نوجوان مشکل در در روابط با همسالان دارد به خصوص در افرادی که در معرض خطر هستند این علائم بروز پیدا می‌کند.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان اظهار می‌کند: گاهی اوقات خانواده‌هایی وجود دارند که پدر یا مادر زمینه افسردگی و اضطراب را دارند، در این خانواده‌ها انتظار می‌رود که میزان افسردگی و اضطراب در بین کودک و نوجوانان بیشتر باشد، به شکلی که به دلیل نوع رفتاری که پدر یا مادر افسرده با نوجوان خود دارند، اضطراب و افسردگی ممکن است علائم خود را در کودک و نوجوان نشان دهد.
وی در مورد روند درمان این اختلالات در نوجوانان تاکید می‌کند: در حال حاضر این نوع اختلالات در نوجوانان مانند بسیاری از اختلالات دیگر قابل درمان است، نوجوانی که دچار اضطراب بوده و افسرده می‌شود باید هر چه زودتر مداخلات درمانی برای او شروع شود تا نتیجه بهتری را به والدین ارائه دهد، مداخلات درمانی دارویی و غیر دارویی وجود دارد و این روند وابسته به شدت پیشرفت بیماری و نوع علائم بیماری دارد، اگر درمان بیماری زودتر شروع شود در مراحل بعدی کنترل بیماری آسان‌تر خواهد بود و عوارضی کمتری این اختلالات در نوجوان ایجاد می‌شود.
اهمیت شناسایی افسردگی و راهکار درمان آن در نوجوانان
محسن لعلی، عضو شورای نظام روانشناسی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به ویژگی‌های نوجوان افسرده می‌گوید: افسردگی قابل درمان است و احتمال دارد شناسایی نشود و این اتفاق نیازمند تشخیص تخصصی است، وقتی غم یک نفر پایدار می‌شود و علایق خود را از دست می‌دهد، خلق او پایین می‌آید، تحریک پذیر و عصبانی می‌شود و خواب و اشتهای او نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به عبارتی عملکرد نوجوان افسرده در زمینه‌های تحصیلی و ارتباطی کاهش پیدا می‌کند، عوامل زیستی، محیطی در بروز افسردگی مؤثر است و دو عامل فقدان‌ها و شکست‌ها در بین نوجوانان می‌تواند از جمله عوامل بروز افسردگی باشد.
وی با بیان اینکه چند روش مداخله‌ای برای درمان افسردگی نوجوان وجود دارد، می‌افزاید: یکی از روش‌های مداخله‌ای کمک خانواده، روش دیگر درک احساسات نوجوان و مورد نهایی عوامل بیرونی و کمک گرفتن از روانشناس و روانپزشک مجرب است، اولین کاری که خانواده برای درمان افسردگی نوجوان باید انجام دهد این است که والدین بدون اینکه پیش داوری کنند، صحبت‌های نوجوان را بشنوند تا متوجه شوند دلیل افسردگی و ناراحتی او چیست؟ آیا عامل بیرونی زمینه‌ساز این اختلال شده است یا درونی؟ یا اینکه خانواده یا همکلاسی‌های نوجوان عامل بروز ناراحتی وی شدند.
این روانشناس تصریح می‌کند: در مرحله دوم درک احساسات نوجوان بسیار مهم است، والدین با گوش دادن به صحبت‌های نوجوان او را بهتر درک می‌کنند، وقتی والدین بتوانند فرزند نوجوان را درک کنند، در نتیجه بهتر می‌تواند با مشکلات درونی خود کنار بیاید.
وی ادامه می‌دهد: مرحله سوم اینکه باید مشخص شود آیا خانواده عامل ایجادکننده افسردگی نوجوان است، همیشه خانواده باید عملکردهای خود را ارزیابی کند تا مشخص شود سهم پدر و مادر در ایجاد افسردگی نوجوان چه میزان بوده است؟ آیا دعوای خانواده و بی‌توجهی آنها به فرزند نوجوان باعث بروز این اتفاق شده است؟
لعلی تاکید می‌کند: شناسایی مشکلات خانواده و سعی در رفع آن مهم است، عامل دیگری که باید در خانواده به آن توجه شود اینکه والدین نصیحت کردن‌های معمول را کنار بگذارند و اگر نوجوان آنها به دلیل بروز هر مشکلی دچار افسردگی شده است از نصیحت کردن و مقایسه کردن او با فرزندان فامیل و همسالان پرهیز کنند، زیرا نصیحت کردن والدین در این شرایط مضر است.
به نوجوانان مهارت حل مسئله را بیاموزیم
عضو شورای نظام روانشناسی استان اصفهان می‌گوید: لازم است والدین به نوجوان بیاموزند که بروز مشکلات در زندگی از مسائل اجتناب‌ناپذیر است و همه افراد با مسائل و مشکلات زندگی مواجه می‌شوند، بسیاری از اوقات یاد دادن مهارت به کودکان و نوجوانان را دست کم می‌گیریم، وقتی به نوجوان مهارت حل مسئله را نیاموزیم در نتیجه با هر مشکلی سریع به هم ریخته و دچار افسردگی می‌شود.
وی در مورد اینکه باید به نوجوان بیاموزیم که مسائل در زندگی وجود دارد، اما برای هر قفلی کلیدی ساخته شده و نحوه برخورد با این مشکلات بسیار مهم است، می‌افزاید: در مرحله پایانی باید خانواده بتواند نوجوان را به فعالیت‌های حرکتی، ورزش، تعاملات اجتماعی و ارتباطی تشویق کند، همچنین ورزش و فعالیت‌های جسمی نقش پیشگیری‌کننده و درمان‌کننده افسردگی در نوجوانان را دارد، برنامه‌ریزی و داشتن هدف در زندگی انسان‌ها مهم است و به آنها پویایی و سرزندگی می‌دهد و نوجوانان نیز از این قاعده مستثنی نیستند و این اتفاق از بروز افسردگی در نوجوانان جلوگیری می‌کند.
این روانشناس اظهار می‌کند: دوری از تنهایی و برقراری ارتباط با دوستان خوب، رعایت بهداشت خواب (داشتن خواب شبانه به مدت هشت ساعت)، داشتن تغذیه مناسب و آموزش شیوه‌های مقابله با استرس به نوجوانان را باید والدین مدنظر داشته باشند تا نوجوان آنها کمتر دچار افسردگی شود، اگر خانواده‌ها با انجام این فعالیت‌ها در مرحله‌های متفاوت به نتیجه نرسیدند، می‌توانند از نظرات یک روانشناس و روانپزشک حاذق برای درمان افسردگی نوجوان خود بهره‌مند شود.
افسردگی مانند سایر بیماری‌های جسمی سرمنشاء بیولوژیک یا جسمانی دارد
محمد رضا شعربافچی متخصص روانپزشکی و فلوشیپ بیماری‌های روان تنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه افسردگی یک وضعیت روان شناختی محسوب می‌شود، می‌گوید: افسردگی به عنوان حالتی از خلق انسان و احتمال دارد همه افراد در زندگی روزانه آن را تجربه کنند و حالت‌هایی از غم، اندوه و افسردگی را داشته باشند، در مواقعی افسردگی شکل یک تغییر معمول و قابل درک در خلق را پیدا نمی‌کند و به یک وضعیت آسیب‌رسان تبدیل می‌شود، یعنی افسردگی طولانی مدت شده و می‌تواند علائم دیگری را در وضعیت جسمانی و روانشناختی افراد ایجاد کند و در نهایت منجر به اختلالی در عملکرد انسان خواهد شد که به آن بیماری افسردگی گفته می‌شود.
وی در مورد دلایل بروز افسردگی می‌افزاید: شیوع اختلال افسردگی در سنین مختلف ممکن است متفاوت باشد، اما در هر سنی از دوران کودکی و نوجوانی تا دروان سالمندی احتمال بروز را دارد مشابه بسیاری از اختلالات روانپزشکی اختلال افسردگی هم به دلایل مختلف ممکن است ایجاد شود که این دلایل جسمانی یا زیستی است و به معنی اینکه ژنی یا عواملی در بدن انسان وجود دارد و برخی از افراد را مستعد به این اختلال کند و بروز آن می‌تواند تحت تأثیر عوامل محیطی متفاوتی باشد.
متخصص روانپزشکی علائم بیماری افسردگی بین نوجوانان تصریح می‌کند: داشتن خلق افسرده و طولانی مدت احساسی از بی علاقگی را در بین نوجوانان ایجاد می‌کند یعنی اینکه دیگر به تفریح‌ها، اتفاق‌ها و ارتباط‌ها لذت بخش قبلی اهمیت نمی‌دهد و احتمال دارد حتی کم کم به اولویت‌های زندگی روزمره بی تفاوت و بی انگیزه شود.
وی تاکید می‌کند: در کنار دو خصلت خلق افسرده و بی‌انگیزگی مطلق علائمی مانند کاهش تمرکز و فراموش‌کاری، ضعف شدید جسمانی و اختلال خواب و اختلال اشتها هم ممکن است بروز پیدا کند، علاوه بر این علائم ممکن است حس غم و بی‌انگیزگی نوجوان را به سمت ناامیدی از زندگی برساند و کم کم ممکن است این ناامیدی همراه شود با آرزوی مرگ و او دلیلی برای ادامه زندگی کردن و لذت بردن از آن نداشته باشد.
شعربافچی اظهار می‌کند: تحریک‌پذیر شدن، عصبی شدن، پرخاشگر شدن به شکل کلامی و فیزیکی ممکن است به عنوان یکی از علائم افسردگی خود را نشان دهد و ممکن است نوجوان به دلیل شدت اضطراب، کم تحمل شدن، مشغول بودن مداوم ذهن و خستگی مداوم از این شدت فکر و خیال راهی در ذهن پیدا نمی‌کند، در نتیجه بسیار کم تحمل و عصبی شده و با کوچک‌ترین اتفاقی برآشفته واکنش تند نشان دهد، حتی احتمال دارد با پشیمانی او همراه شود، اما توانی برای تحمل آن شرایط برای وی باقی نمانده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح می‌کند: در مورد بروز اختلالات روانپزشکی در فرزندان باید والدین این مورد را بپذیرند که این اختلالات مانند سایر بیماری‌های جسمی سرمنشاء بیولوژیک یا جسمانی دارد و باید برای درمان اقدام کنند تا نوجوان به مرور بهبود پیدا کند.
در نهایت؛ لازم است بدانیم علائم افسردگی در نوجوانان چیست و خانواده و اطرافیان در شناسایی این علائم نقش مؤثری دارند، همچنین برای درمان این اختلال و حفظ سلامت روان نوجوانان باید روش‌های درمانی تحت نظر متخصصان این حوزه انجام شود تا این اختلال، آسیب‌زا و زمینه‌ساز بروز سایر اختلالات روانی در نوجوانان نشود.
گزارش از اکرم کیانی، خبرنگار اجتماعی ایمنا
نظر شما