به گزارش خبرنگار ایمنا، نوشتن درباره حضرت معصومین کار ساده ای نیست، هر چند همین کار سخت را هم به سادگی می‌توان انجام داد! اما از قدیم الایام گفته‌اند کاری که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند.
نوشتن درباره حسین (ع) از همان لاجرم‌هایی است که باید از دل برآمده باشد تا بر دل و جان آدمیان بنشیند. آدمیانی که غرق در همه چیز شده‌اند و امروز کمتر در مسیر تقرب الهی گام می‌زنند. کمتر به تفکر می‌نشینند و اندک زمانی را به تأمل در خلقت، وجود و فطرت الهی خود می‌گذرانند.
گویا این روزها را فقط می‌گذرانند تا تمام شود. اما این تمام شدن را هدفی باید، تا به سرمنزل مقصود الهی درآید.
فجری باید تا فتحی رقم بخورد و طلوعی باید تا غروب حادث شود. حسین از همان فجر و فتح‌هایی که طلوع دارد و غروبی برایش متصور نیست. حسین (ع)؛ چراغ که نه، تجلی قدسی انوار الهی است. امروز سوم شعبان المعظم ۱۴۴۴ هجری قمری است و با میلاد امامی متقارن است که شبیه او خلق نشده و تلالو وجودش عالمی را فرا گرفته است.
در همین رابطه ضمن شادباش این روز مبارک و میمون، با زهرا کرمی، استاد حوزه و دانشگاه درباره وجود مقدس امام حسین (ع) گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
بسیاری از عالمان و بزرگان دین شعبان را ماه شادی و سرور اهل بیت (ع) است می‌دانند. در این رابطه روایت‌ها یا نقل قول‌هایی وارد شده است؟
بله؛ روایت‌های متعددی داریم که بخش‌هایی از آن در کتاب مفاتیح الجنان مرحوم محدث قمی هم آمده است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: به درستی که خداوند عزوجل چون روز اول ماه شعبان می‌شود امر می‌کند به درهای بهشت پس باز می‌شود و امر می‌کند درخت طوبی را، پس شاخه‌های خود را بر این دنیا نزدیک می‌کند آن‌گاه منادی پروردگار عزوجل صدا می‌زند:
ای بندگان خدا این شاخه‌های درخت طوبی است پس به او در آویزید که شما را به سوی بهشت بلند کند و این شاخه‌های درخت زقوم است، بترسید از او که شما را به سوی جهنم هدایت نکند.
قسم به آن‌که مرا به راستی به رسالت مبعوث کرده که هر که درسی از خیر و نیکی در این روز کسب کند، پس به درستی که به شاخهای از شاخه‌های درخت طوبی در آویخته، پس آن درخت او را به سوی بهشت می‌کشاند و هر که کسب کند دری از شر را در امروز، پس به تحقیق که در آویخته به شاخهای از شاخه‌های درخت زقوم پس آن درخت او را به سوی آتش می‌کشاند.
شعبان المعظم از گذشته‌های دور، به «ماه برات» و «آزادی» معروف بوده و در حقیقت، تنها ماه شادی کامل اهل بیت (ع) و حضرات معصومین است.
امام حسین (ع) چه جایگاهی در عالم هستی و در میان اهل بیت عصمت و طهارت دارند؟
روز سوم ماه شعبان مصادف با میلاد قدسی امام حسین (ع) است. در روایت داریم که نخستین آفریده هستی که دیگر آفریده‌ها از او تأثیر و نور می‌گیرند، وجود نورانی پیامبر اعظم (ص) است. همه اهل بیت (ع) از جمله پنج تن آل عبا نیز به نورانیت آقا رسول الله (ص) متلالو هستند.
اما آنچه در این بین بیشتر نمود دارد شباهت نورانیت امام حسین (ع) به نورانیت جد بزرگوارشان حضرت نبی اکرم (ص) است. این موضوع شاید به همان روایت که فرمودند «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْن» بازمی‌گردد.
زمانی که حضرت زهرا (س) بر وجود امام حسن مجتبی (ع) باردار بودند، نوری بر چهره آن حضرت نمایان بوده است. پیامبر (ص) همان زمان به دخترش حضرت زهرا (س) می‌فرمایند: به‌راستی که من در پیشانی تو نوری می‌بینم که نشان از این است که به زودی حجت خدا بر بندگانش را به دنیا خواهی آورد. حضرت زهرا (س) هم فرموده‌اند: چون حسین را باردار بودم در شب‌های تاریک از چراغ بی نیاز بودم.
وجود قدسی امام حسین (ع) سراسر نور و روشنایی است. امام وقتی به دنیا می‌آیند سر به سجده می‌گذارند و زمانی هم که به شهادت می‌رسند، بالای نی اینگونه سخن می‌گویند: أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْکهْفِ وَ الرَّقِیمِ کانُوا مِنْ آیاتِنا عَجَبا.
این نکته را هم باید اشاره کرد که نام‌گذاری امام حسین (ع) از جمله وجوه و شاخص‌های عظمتی و جایگاهی ایشان است. در حدیثی به نقل از جابر ابن عبدالله انصاری آمده است: حسین (ع) از احسان مشتق شده است.
برخی از آیات قرآن مجید هم برای امام حسین (ع) تطبیق شده‌اند از جمله آیه مباهله، آیه تطهیر، آیه دوی القربی، و آیاتی از سوره فجر.
زیاد در روایت‌ها و منابر از سوره فجر و اختصاص آن به اباعبدالله الحسین (ع) شنیده‌ایم. این موضوع سندیت روایی یا تفسیری دارد و آیا احادیث و آیات دیگری هم در این رابطه داریم؟
امام جعفرصادق (ع) در این رابطه می‌فرمایند: سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحب بخوانید چرا که این سوره، سوره امام حسین (ع) است و پروردگار متعال شما را به واسطه قرائت این سوره مورد رحمت قرار خواهد داد.
این سامع می‌پرسد: چطور این سوره به امام حسین (ع) اختصاص دارد؟ حضرت در پاسخ می‌فرمایند: آیا نشنیده‌ای که خداوند در این سوره می‌فرماید: یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّة؛ این آیه، به امام حسین (ع) اشاره دارد.
در احادیث قدسی دیگر هم داریم که درباره وجود مبارک امام حسین (ع) روایت‌های متعددی نقل شده است. احادیث قدسی متعددی در مورد امام حسین (ع) از طرف خداوند متعال وارد شده است که تعدادی زیادی از آنها از کتاب شریف «عوالم» جمع آوری شده است.
در جایی اشاره شده که: «حسین (ع) را خازن وحی خویش قرار داده و او را با شهادت، کرامت بخشیدم و پایانی با سعادت برای وی مقرر داشتم، او برترین شهیدان و درجهاش از همه والاتر است.»
در آیه ۱۹ سوره آل عمران دارد که آن حضرت، سید الشهدا لقب گرفته‌اند، و این در حالی است که تا قبل از واقعه عاشورا حضرت حمزه، عموی پیامبر به دلیل شهادت خاص در جنگ احد، به نام «سیدالشهداء» معروف بودند.
امام سوم شیعیان از متوکلین علی‌الله بودند که در همین رابطه نیز در قرآن کریم از قول انبیای الهی نقل شده که: «چرا بر خدا توکل نکنیم، با اینکه ما را به راه‌هایمان رهبری کرده است؟!» همچنین از سخنان مشهور امام حسین (ع) این جمله است که: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتی؛ خدایا تو اعتماد منی.»
در جایی دیگر امام علی (ع) به فرزند بزرگوارشان نظر کردند و فرمودند: «ای اشک هر مؤمن. [امام حسین (ع)] گفت: من‌ای پدر؟ مولاعلی (ع) فرمودند: بله فرزندم
امام زین العابدین (ع) فرزند حضرت سیدالشهدا (ع) هم می‌فرمایند: «أَنَا ابْنُ مَنْ بَکَتْ عَلَیْهِ مَلائِکَهُ السَّماءِ، أَنَا ابْنُ مَنْ ناحَتْ عَلَیْهِ الْجِنُّ فی الأَرْضِ وَ الطَّیْرُ فِی الْهَواء؛ من فرزند کسی هستم که ملائکه آسمان بر او گریستند. فرزند کسی هستم که جن در زمین و پرندگان در هوا بر او نوحه خواندند.» همه این موارد نشان از فضائل پرشمار و جایگاه با عظمت امام حسین (ع) دارند.
هدف از قیام مقدس امام در روز عاشورا چه بود؟
امام حسین (ع) در وصیتنامه‌ای کوتاه، اما بسیار پرمحتوا به برادرش محمد حنفیه می‌نویسد: من از سر هوا و هوس قیام نکردم و قصد افساد و ظلم به دیگران هم ندارم؛ بلکه به منظور اصلاح امت جدّم قیام کرده‌ام.
این نشان می‌دهد اصلاح امور امت یکی از اهداف مهم امام است. اجرای عدالت، احیای امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با جهل، احیای سنت پیامبر (ص) و افشای چهره و باطن منافقان را هم باید از دیگر اهداف قیام حضرت برشمرد.
درباره ابعاد عرفانی قیام حضرت چطور؟
می‌توان از منظری دیگر به این موضوع نگاه عرفانی داشت. عارفان معتقدند که خداوند دوست دارند بنده خود را در رنج ببیند بنابراین همت عالی او را در پایداری به عشق خود آزمایش می‌کند.
وقتی بنده خدا، این آزمایش سخت را پشت سر می‌گذارد، در حقیقت او به معشوق می‌رسد و همین جا است که به او به هدف رسیده است.
در واقع امام حسین عاشقی است که هدفی جز فنای فی‌الله ندارد.
امام روز عاشورا فداکاری را به معنای تام و تمام کلمه رقم می‌زند، تمام هستی و وجودش به لقاء خداوندگارش نائل می‌شود و ذره‌ای زیر بار ستم و ظلم نامحرمان و ظالمان نمی‌رود.
این یک نظام فکری است که باعث آزاد بودن انسان می‌شود. از همین موضوع می‌توان نتیجه گرفت که هدف اصلی امام حسین (ع) در روز عاشورا، آزاد جلوه دادن و و پررنگ کردن موضوع آزادگی بشر است.
مشهور است که افراد زیادی امام را از قیام منع کردند؟ این نشان از بی‌بصیرتی افراد یا منفعت طلبی آنها بود؟
امام به قیام مأمور می‌شود و بیشتر بزرگان آن دوره آن حضرت را از این اقدام منع می‌کنند و باز می‌دارند. امام امام حسین (ع) کار بزرگی انجام می‌دهد و خانواده و اهل بیت خود را همراه می‌کند. تبعیت و همراهی خانواده حضرت می‌تواند، مبنا و الگویی برای ما باشد. اینجا خانواده‌ای که همدل و یکصدا همراه امام می‌شوند و در جهاد اکبری که پیش روی آنها است شرکت می‌کنند.
ولایت پذیری آنها ناشی از تربیت حسینی است. وقتی می‌بینند که پدرخانواده که ولی امر و امام حاضر است به آنها امر می‌کند که همراه شوند، همه اعضای خانواده امام را همراهی می‌کنند و می‌پذیرند که در این مسیر پرخطر همراه ایشان باشند. باید دید و سوال کرد که امروز از این دست خانوارهای همدل و تابع ولایت چه تعدادی داریم. این خود به نوع الگوگیری از زندگی معصوم است. این یک موضوع تربیتی است.
امروز ما خانواده‌های شیعه چقدر برای ظهور و حادثه بزرگ فرج آماده هستیم. باید به حدی از آمادگی برسیم که امام زمان (عج) هر آنچه را که دستور دادند تبعیت کنیم.
آیا ما امروز این آمادگی را داریم که اگر امام ظهور کردند و امر فرج محقق شد، ما هم از تمام تعلقات دنیایی دست بکشیم و پا به رکاب حضرت باشیم. این امور به تمرین نیاز دارد و یک خانواده حسینی و امام زمانی است که می‌تواند این ابعاد تربیتی را داشته باشد و به کار ببندد.
اقامه نماز بر هر امر دیگری اولویت دارد، حتی در زمانه نبرد عاشورا که نماز اول وقت برپا می‌شود و اصحاب و یاران امام تبعیت می‌کنند. آیا همین موضوع نماز و بویژه نماز اول وقت و جماعت اولویت ما و فرزندان ما است؟
رنگ خدایی داشتن به این است که بپذیریم هیچ چیزی بر رضای خدا اولویت ندارد و این یک درس بزرگ از یک امام بزرگوار است. هر چیزی که در مسیر حق باشد باطل است و نباید ما را از این مسیر منحرف کند.
امام حسین (ع) در مقام تعلیم و همچنین تربیت دینی چه توصیه‌هایی در بیان و عمل دارند؟
امام حسین (ع) در مقام صبر آزمونی داد که دوست و دشمن از آن شگفت زده شدند، بلکه فرشتگان آسمان نیز از آن صبر و شکیبایی در تعجب ماندند، و ظهور این فضیلت از آن حضرت به نوعی شد که سخن از صبر و خویشتن داری آن امام شهید از توضیح واضحات است.
زمانی که امام به معلمی که سوره حمد را به فرزندش یاد داده است درهم و دینار هدیه می‌دهد می‌خواهد ارزش تعلیم و تربیت را به ما بیاموزد این یک نکته تربیتی است که مسئولان ما هم باید به آن توجه کنند.
اگر به مسائل تعلیم و تربیت و امور فرهنگی بی‌توجه یا کم توجه باشیم گرفتار مشکلات و آسیب‌هایی خواهیم شد که متأسفانه در جامعه امروز هم بخش زیادی از آنها وجود دارد و به چشم می‌آید. این گرامیداشت کرامت انسانی از سوی امام است.
روز عاشورا چند بار یادآور می‌شود که ای گروه معاند اگر دین ندارید آزادمرد باشید. این مهمترین پیام امام به بشریت در روز عاشورا است. انسان کریم ذلالت و ستم پذیر نیست.
همچنین امام به دین‌داران پیامی دارند و می‌فرمایند برای نگاهداشت حقیقت دین حتی با اهدای جانتان دریغ نکنید. امام علی (ع) می‌فرمایند: اگرخطر و آبرو، سلامت و جان شما تهدید شد، مالتان را سپر بلا کنید اما اگر دین شما تهدید شد جان خود را سپر دین خدا کنید تا دین حفظ شود.
اما این شهادت امام است که آن حضرت را از دیگران متمایز می‌کند. امام همه زندگی و هستی خود را فدای دین خدا می‌کند.
کتاب‌های متعددی درباره امام حسین (ع) منتشر شده‌اند. چند کتاب شاخص که مطالعه کرده‌اید به مخاطبان ایمنا معرفی می‌کنید؟
لهوف سید ابن طاوس، نفس المهموم شیخ عباس قمی، فتح خون از شهید سید مرتضی آوینی که بخش اول کتاب به ماه رجب تا ماه محرم و روایت‌هایی از این ماه‌ها در آن سال‌ها اشاره دارد و در بخش دوم آمده است هر فردی را عاشورایی است و اگر ما در عاشورای حسینی بودیم چه می‌کردیم. کتاب «قیام حسین (ع)» نوشته سید جعفر شهیدی از بهترین مجموعه‌ها درباره چرایی قیام آقا اباعبدالله الحسین (ع) است.
«حسین عقل سرخ» مجموعه نوشتارها و گفتارهای استاد حسن رحیم‌پور ازغدی در اوایل دهه ۸۰ است. همچنین کتاب دیگری با عنوان «هم‌رزمان حسین» ۱۰ گفتار از رهبر معظم انقلاب در تحلیل مبارزات سیاسی حضرت معصومین است که توصیه می‌کنم مطالعه کنید.
نظر شما