به گزارش خبرنگار ایمنا، در ابتدای شیوع بیماری کووید- ۱۹، بسیاری از روانشناسان، درباره خانه‌نشینی و محدودیت‌های بیماری کرونا و افزایش عوامل استرس‌زا ابراز نگرانی کردند. تا کنون همه‌گیری‌های بسیاری در جهان وجود داشته، اما کرونا از دیگر همه‌گیری‌ها متفاوت بوده است. میزان مرگ و میر بالا و ترس از آن، موجب کمرنگ شدن بررسی ابعاد دیگر بیماری کرونا شده است. یکی از پیامدهای ظهور کرونا، تغییر اجباری سبک زندگی و بروز محدودیت‌های بی‌سابقه در زندگی افراد است. ویروس کووید ۱۹ آسیب‌های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی بسیاری داشته که افزایش خشونت‌های خانگی یکی از آنها است.
گزارش‌های بسیاری از افزایش میزان خشونت خانگی در کشورهای مختلف دنیا و حتی کشورهای اروپایی منتشر شده است. به گزارش سازمان بهداشت جهانی قرنطینه خانگی اگر چه روشی مهم برای مقابله با کرونا است اما تبعاتی از جمله افزایش خشونت‌های خانگی و خشونت علیه زنان، افزایش هراس، فشارهای اقتصادی و اجتماعی داشته است.
دبیرکل سازمان ملل متحد هشدار داد بسیاری از سازمان‌های فرادولتی و حامی قربانیان خشونت‌های خانگی، در شرایط فعلی یا پولی ندارند یا کلاً از کار باز مانده‌اند. وی از دولت‌ها خواست مسئله خشونت‌های خانگی را بسیار جدی بگیرند و آن را جزو اقدامات کلیدی خود در واکنش به مسائل همه‌گیری کرونا قرار دهند. افرادی که در کنار ترس از آلوده شدن به این ویروس از مشکلات اقتصادی به دلیل نداشتن فعالیت کاری رنج می‌برند، فشار زیادی متحمل می‌شوند و همین مسئله باعث می‌شود تا آستانه تحمل افراد پایین آمده و رفتارهای خشونت‌آمیز افزایش یابد.
بسیاری از زوجین به دلیل مدت زمان طولانی‌تری که در کنار یکدیگر هستند و آگاهی نداشتن نسبت به مهارت‌های زناشویی، بیش از سایرین دچار تنش می‌شوند و گاهی این تنش‌ها به خشونت ختم می‌شود و البته اکثر قربانیان این تنش‌ها زنان هستند، این شرایط متخصصان را به فکر واداشته تا درباره خشونت‌های خانگی و روش‌های کنترل آن اطلاعاتی در اختیار عموم قرار دهند.
پرخاشگری نیازمند مدیریت است
محمدعلی ناجی‌نیا، روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص تفاوت بین خشم و پرخاشگری، اظهار می‌کند: متأسفانه افراد نمی‌توانند تفاوت بین این دو پدیده روانی را تفکیک کنند، خشم یک حالت نرمال در سیستم روانی است، گاهی اوقات هر انسانی دچار احساس خشم می‌شود که یکی از واکنش‌های رایج در برابر ناکامی و نرسیدن به اهداف است و ناکامی معمولاً تولید خشم می‌کند.
وی اضافه می‌کند: این ناکامی می‌تواند شرایطی باشد که مطابق میل افراد پیش نرفته است، بنابراین خشم یکی از اولین احساساتی است که انسان‌ها آن را تجربه می‌کنند و احتمال دارد شرط بقا این باشد که انسان‌ها گاهی اوقات این تجربه را داشته باشند، پرخاشگری یک رفتار است در حالی که خشم یک احساس است و انسان‌ها می‌توانند تجربه کنند، پرخاشگری می‌تواند محصول این احساس باشد.
این روانشناس، تاکید می‌کند: انسان‌ها اجازه دارند که خشم را به عنوان یک احساس تجربه کنند، اما این که این خشم تبدیل به پرخاشگری شود قابل قبول نیست، باید انسان‌ها بیاموزند که تجربه آن احساس نباید مساوی با آن رفتار باشد، برای بسیاری از افراد این موضوع عجیب است احساس خشم را تجربه کنند اما رفتار پرخاشگری و خشونت را نشان ندهند.
ناجی نیا، ادامه می‌دهد: برای مثال زمانی که فرد روزه می‌گیرد احساس گرسنگی دارد، اما رفتار خوردن غذا را انجام نمی‌دهد یا در هنگام عبور از خیابان خودرویی را می‌بیند که کیسه‌های اسکناس و پول زیادی را برای بانک حمل می‌کند، همان لحظه احساس خواستن می‌کند اما رفتار برداشتن پول از کیسه‌ها را انجام نمی‌دهد، یکی از مصادیق رفتار انسانی داشتن رفتار پخته و سنجیده این است که انسان احساس را داشته باشد اما آن را تبدیل به رفتار نکند یا این که تلاش کند یک رفتار پالایش شده داشته باشد. خشم پدیده‌ای کاملاً رایج و پرخاشگری و خشونت نیازمند کنترل و مدیریت است.
در کرونا احساس خشم را بیشتر تجربه می‌کنیم
این زوج درمانگر، تصریح می‌کند: در کرونا در عمل احساس خشم را بیشتر تجربه می‌کنیم برای مثال دانش آموزی که که مدرسه نمی‌رود و دوستان را نمی‌بیند، مدام درگیر کلاس آنلاین است، والدینی که برنامه‌های شغلی، اقتصادی، فردی و بین فردی آنها دچار بهم ریختگی شد و به دلیل همین بهم ریختگی حالت معمول زندگی دچار آسیب شده است و نتیجه این آسیب این که ناکامی را در همه اقشار جامعه می‌بینیم.
وی اظهار می‌کند: برای مثال کاسبی که درآمد خوبی ندارد، معلمی که مدرسه نمی‌رود و کارمندی که شرایط سخت تنفس هشت ساعت با ماسک را تجربه می‌کند و موارد دیگر شرایطی را به وجود می‌آورد که انسان‌ها طیف وسیعی از ناکامی را تجربه می‌کنند و نتیجه این احساس ناکامی که از کودک سه ساله که نمی‌تواند در پارک بازی کند تا پیرزن ۸۰ ساله که نمی‌تواند با دیگران صحبت کند باعث شده احساس ناکامی‌ها در طیف وسیعی از جمعیت جامعه اتفاق بیفتد و می‌توان گفت هیچ فردی از این ناکامی دور نیست و همه افراد در هر موقعیتی درگیر این مسئله هستند.
این روانشناس، اضافه می‌کند: این اتفاق باعث می‌شود سطح عمومی تجربه خشم در جامعه بالا برود و به طور معمول جامعه ایران همیشه جامعه خشنی بوده است و تجربه خشم در آن در مواقعی زیاد اتفاق افتاده و این حقیقت شاید در بافت‌های فرهنگی وجود دارد، اما در کرونا تجربه خشم افراد افزایش پیدا کرده است. از طرف دیگر تکنیک تبدیل نشدن خشم به پرخاشگری را نداریم که می‌توانیم احساس خشم را تجربه کنیم اما رفتار پرخاشگری را انجام ندهیم.
خودآگاهی در ذات خود کمک کننده است
ناجی‌نیا تاکید می‌کند: انسان می‌تواند خشم را تجربه کند و تبدیل به رفتار پرخاشگر نکند و این موضوع اهمیت بالایی دارد. درک این مسئله به زن خانه‌دار کمک می‌کند بداند که آماده تجربه بالای سطح خشم است، به مردی که کاسبی او بهم ریخته است این آگاهی را می‌دهد که بسیار آسان‌تر از کوره در می‌رود، به نوجوانی که در سنین بلوغ است و تحرک بدنی او کم شده و همیشه در خانه بوده است این آگاهی را می‌دهد که من سطح خشم بیشتری را تجربه می‌کنم و این خودآگاهی در ذات خود کمک کننده است.
وی می‌افزاید: برای مثال اگر تصمیم دارید به جزیره کیش سفر کنید، قبل از رفتن آگاه هستید که آنجا هوا گرم است و علم به این که این موضوع توان روانی شما را در برابر گرما افزایش می‌دهد و علم به این که آنجا هوا گرم است باعث می‌شود به گرما مقاوم‌تر شوید، علم به این که به یک جای شلوغ می‌روید هم به شما کمک می‌کند با سر و صدا راحت‌تر کنار بیایید.
این زوج درمانگر، می‌افزاید: آگاهی به این موضوعات و این که فضای روانی، فضای پرخشم است کمک می‌کند ساز و کارهای مقابله‌ای افراد در پاندمی بیشتر شود و این اتفاق باعث می‌شود خشم تبدیل به پرخاشگری نشود و بدانند همه افراد نسبت به قبل از کرونا خشم بیشتری دارند، در همه دنیا در قرنطینه و محدودیت این حالت وجود دارد، مطابق پژوهش‌هایی که بارها بر روی زندانی‌ها انجام شده نشان می‌دهد یکی از دلایل بروز دعواهای شدید در محیط زندان محدودیت و قرنطینه شدن زندانیان است.
در روزهایی کرونایی خویشتن‌داری را تقویت کنیم
ناجی‌نیا، تصریح می‌کند: آگاهی به این موضوع که باید بدانیم این خشم تبدیل به خشونت نشود مهم است و باید در شرایط مختلف خودمان را کنترل کنیم، همانطوری که در روزه گرفتن خویشتن‌داری را تقویت می‌کنیم، روزهای کرونایی را به عنوان روزهایی در نظر بگیریم که به ما تمرین خویشتن‌داری می‌دهد، به طور یقین دوران کرونا می‌گذرد و افراد به دو دسته تقسیم می‌شوند، آنهایی که در این دوران خویشتن‌دار بودند و توانستند هیجان را تبدیل به خشونت نکنند و گروه دوم کسانی که این شرایط پرهیجان و ناگوار روی آنها اثر منفی گذاشته و هیجان خشم آنها تبدیل به پرخاشگری شده است.
وی به خانواده‌ها، توصیه می‌کند: باید افراد شرایط روزهای کرونایی را یک آزمون بدانند و تلاش برای بهبود داشته باشند. به طور یقین در هر چالش و مصیبتی گزینه‌ای برای رشد انسان‌ها وجود دارد، توصیه دوم خودآگاهی است هر چقدر افراد نسبت به این موضوع آگاه باشند که در کرونا خشم را تجربه می‌کنند باید تلاش کنند این تجربه هیجانی تبدیل به تجربه رفتاری نشود. باید افراد در دوران کرونا دیگرآگاه باشند، مرد خانه بداند که زن خانه هم در کرونا روزهای پرالتهابی را می‌گذراند، والد بداند فرزندان هم روزهای سختی را طی می‌کنند و این همدلی جمعی و تلاش برای درک متقابل می‌تواند در کنار خودآگاهی کمک کند تا بهتر از قبل عمل کنند.
این زوج درمانگر، اظهار می‌کند: والدین در این دوران این قدر به فرزندان نگویند درس بخوان و باید نمره خوب بگیری، باید والدین دیگرآگاه باشند و بدانند نوجوان هم به دلیل مدرسه نرفتن و نداشتن تعامل سالم و سازنده با دوستان خشم دارد و آنها هم ناکامی را تجربه می‌کنند، در دوران کرونا همدلی لازم است، وقتی برنامه‌های روزمره زندگی مانند خرید کردن، رستوران رفتن، بیرون رفتن، سفر کردن بهم می‌خورد، در حقیقت این بهم ریختگی برنامه‌ها ذهن افراد را مضطرب، دچار ناکامی و خشم می‌کند.
ناجی‌نیا، می‌افزاید: لازم است خانواده‌ها برنامه‌های جدیدی برای خود خلق کنند مانند داشتن برنامه‌های جمعی، کتابخوانی دسته جمعی، دوچرخه سواری شبانه در مکان‌های خلوت و موارد دیگر در اولویت باشد و حسرت برنامه‌های قبل کرونا را نخورند، خانواده‌ها می‌توانند در خانه بازی‌های خانگی انجام دهند و داشتن برنامه‌های جدید در کرونا باعث می‌شود که توان سازگاری آنها در شرایط جدید بالا برود.
این روانشناس، تاکید می‌کند: در کنار همه این موارد داشتن تحرک بدنی لازم است، در علوم فیزیولوژی، زیست‌شناسی و روانشناسی بر این موضوع تاکید می‌شود و به عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌های تخلیه هیجان منفی و خشم است، یک هیجان منفی می‌تواند به کمک تحرک بدنی تخلیه شود و تحرک بدنی در خانه اهمیت بالایی دارد و حس انسجام جمعی، همدلی درونی و نشاط را در خانواده تقویت می‌کند.
نظر شما