امیر زاهدی‌یگانه در گفتگو با خبرنگار ایمنا اظهارکرد: شهر به عنوان واقعیتی جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی و جامعه‌شناختی در هر دوره‌ای از رشد و تحول خود از هر کدام از عوامل مذکور تأثیر پذیرفته و بر هر کدام از آنها تأثیر گذاشته است، پیچیدگی هر یک از این عوامل، خود موجب پیچیدگی شهر به عنوان تبلور فضایی آن بوده است.
وی با بیان اینکه سازمان‌دادن و نظم بخشیدن به شهر و چگونگی رشد و تحول آن، نیازمند موضوع‌شناسی شهر و مسائل شهری و سپس برنامه‌ریزی برای آن است، افزود: از سوی دیگر، شهر یک سیستم اجتماعی پویا و باز است که در آن سه سطح از حرکات مکانیکی، زیستی و اجتماعی درهم آمیخته و با انواع فراسیستم‌ها و زیرسیستم‌های متعدد در ارتباط است.
کارشناس گروه برنامه‌ریزی و ارزیابی عملکرد شهرداری اصفهان تاکید کرد: مدیریت شهری، مستلزم ایجاد یک نظام یکپارچه از سطوح مختلف برنامه‌ریزی است که نحوه پیوستگی و هماهنگی میان سیستم‌های فرادست و فرودست را نشان می‌دهد.
مگاسیستم های پیچیده ارتباطی
وی با بیان اینکه امروزه شهرهایی چون اصفهان مگاسیستم‌هایی به شمار می روند که با داشتن شبکه‌های پیچیده ارتباطی نیازمند نگاه متفاوت و مدیریت پیچیده هستند، اظهارکرد: مشکلات شهر عمدتا از نوع مشکلات پیچیده است که اصلاح آن نیازمند بررسی چندین و چند متغیر در حوزه‌های مختلف به صورت نظام‌مند و همزمان است.
زاهدی‌یگانه گفت: جمعیت و رشد شهرنشینی در شهری چون اصفهان منجر به گسترش افقی و عمودی شهر و به دنبال آن بروز مشکلات زیست محیطی و در نهایت منجر به کاهش کیفیت زندگی و نابرابری اجتماعی در محیط شهری شده است.
وی با بیان اینکه پیچیدگی مشکلات و معضلات شهری به خصوص در بخش زیست محیطی که ناشی از ذات پیچیده شهر و درهم‌تنیدگی جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، اداری، طبیعی و ... شهر است، امکان تحلیل و تصمیم‌گیری ساده پیرامون مسائل را سخت کرده است، ادامه داد: برای دستیابی به نتیجه مطلوب در این زمینه، مدیریت شهری باید به سمت حل مسایل با استفاده از روش‌های پیچیده و جامع‌نگر باشد تا بخش زیادی از این مشکلات شهری را با یک نگاه سیستمی مورد تحلیل و تجزیه قرار دهد.
کارشناس گروه برنامه‌ریزی و ارزیابی عملکرد شهرداری اصفهان تصریح کرد: بر این اساس مدیریت شهری باید بتواند با شناسایی و ساده‌سازی این سیستم‌ها و زیرسیستم‌ها، همچنین کشف روابط درونی آنها و روابط بینابینی میان آنها، اقدام به ارایه راه‌حل‌هایی جهت کارکرد بهتر اجزای سیستم شهری و در نهایت شهر کند.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه در بحث حمل و نقل و ترافیک که از جمله مهمترین معضل شهر اصفهان به شمار می‌رود در نگاه اول مدیریت شهری برای کاهش ترافیک دست به گسترش معابر و راهها در شهر می‌زند در صورتی که اگر به صورت سیستمی به این معضل نگاه کند می‌توان دریافت که با افزایش راهها جذابیت سفر بالا می‌رود که خود باعث افزایش بیشتر استفاده از خودرو شخصی و در نتیجه آلودگی بیشتر هوا می‌شود، در صورتی اگر بتوان عوامل شناسایی شده و اثرات ساطع شده از آلودگی را در قالب یک سیستم قرار داده و ارتباط بازخوردی و اجزای آنها را مشخص کنیم، شاید بتوانیم مشکل را در جای دیگری تحلیل و شناسایی کنیم.
زاهدی‌یگانه تصریح کرد: البته می توان مشکل را در مستقل عمل کردن سازمان‌های مختلف و عدم همسویی با یکدیگر نیز در نظر گرفت، زیرا در حال حاضر تمام سازمان‌ها و متولیان شهری به صورت جزیره‌ای و بر اساس وظایف تعریف شده خود به موضوع نگاه می‌کنند که از مهمترین افت تصمیم‌گیری و نبود نگرش سیستمی به مسایل است چرا که در نگرش سیستمی، هریک از سازمان‌های وابسته به شهرداری جزئی از شهرداری بوده و یک زیرسیستم از سیستم شهرداری محسوب می‌شود که به نیابت از شهرداری، بخشی از وظایف و فعالیت‌های شهری را انجام می‌دهند در صورتی که در حال حاضر هریک از قسمت های مختلف شهرداری به صورت مستقل عمل می‌کنند.
لزوم تجهیز مدیران به تفکر سیستمی
کارشناس گروه برنامه‌ریزی و ارزیابی عملکرد شهرداری اصفهان با بیان اینکه شهر، همچون موجودی زنده است که همه عناصر آن در رابطه متقابل بوده و اجزاء مختلف آن، پیکره اجتماعی و زنده آن را تشکیل می‌دهد، گفت: رویکرد سیستمی یک رویکرد پذیرفته شده در مدیریت است و مدیران را قادر می‌سازد تا متغیرهای بحرانی، محدودیت‌ها و تعامل خود با یکدیگر را در هر سطح سیستم، یعنی سازمان، واحد و بخش درک کنند.
زاهدی‌یگانه اظهارکرد: چنین رویکردی مدیران را قادر می‌سازد تا همواره بدانند که هیچ عنصر، پدیده یا مشکل واحد و مجزا را نباید بدون لحاظ کردن پیامدهای تعامل آن عنصر با دیگر اجزا و عناصر مورد بحث قرار داد.
وی خاطرنشان کرد: با پذیرش رویکرد سیستمی، وظایف مدیریتی در سطوح سیستمی مختلف یکپارچه می شود در حالی‌که یک سازمان شهری را با محیط خود و با بخش شهری به عنوان یک کل برای دستیابی به مأموریت‌ها و اهداف پیوند می‌دهد.
کارشناس گروه برنامه‌ریزی و ارزیابی عملکرد شهرداری اصفهان با بیان اینکه شیوه‌های تفکر در مسایل شهری و مدیریت شهری به صورت خطی و یا به صورت سلیقه‌ای است، افزود: از طرف دیگر طیف مسایل شهری دارای پیچیدگی، پویایی و نیازمند راهکارهای همه‌جانبه، مناسب و با کمترین تغییرات در صورت لزوم و سریعترین شیوه ارایه راه‌حل است.
وی با تاکید بر اینکه تفکر بخشی، برنامه‌ریزی و مدیریت بخشی را به همراه داشته است، گفت: این مسئله در شهر اصفهان بیشتر نمود پیدا کرده است، در مدیریت شهری اصفهان عدم توجه به ارتباط میان مسائل و مشکلات، موفقیت دستیابی به اهداف و نتایج را تحت تاثیر قرار می دهد، به گونه‌ای که تمامی حوزه‌های شهری از ضعف مدیریت سیستمی متضرر می‌شوند و به واقع شهر اصفهان به عنوان یک سیستم یکپارچه و به هم پیوسته مورد توجه قرار نمی‌گیرد و هر قسمت آن به صورت جزیزه‌هایی جدا از هم و بدون داشتن ارتباط سیستماتیک مدیریت می‌شوند، از این رو امکان بروز اختلاف میان اهداف و وظایف این جزیره‌ها اجتناب‌ناپذیر بوده و باعث به هدر رفتن منابع مالی، انسانی و طبیعی و ... می‌شود.
زاهدی‌یگانه تصریح کرد: از آنجایی‌که مسایل و مشکلات شهری در طول زمان به وجود آمده است، نمی‌توان انتظار داشت طی مدت زمان کوتاهی از میان برود، اما به نظر می‌رسد بهترین و سریعترین روش جهت رفع مشکلات شهری اصفهان، تجهیز مدیران به تفکر سیستمی یا به کارگیری مسئولان با این نگرش است.
کارشناس گروه برنامه‌ریزی و ارزیابی عملکرد شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: تفکر سیستم‌های پویا این نیاز را رفع کرده و منجر به راهکارهایی با شرایط مذکور، شده است.
نظر شما