به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، زبالههای الکترونیکی یا همان E-waste امروزه به یکی از بزرگترین چالشهای زیستمحیطی جهان تبدیل شده است. وسایل الکترونیکی قدیمی، خراب یا از رده خارج مانند تلویزیونها، رایانهها، چاپگرها، کنسولهای بازی و سایر تجهیزات دیجیتال پس از پایان عمر مفید خود اغلب به جای بازیافت، در انبارها و پارکینگهای منازل انباشته میشوند یا در بدترین حالت، سر از محلهای دفن زباله درمیآورند. طبق گزارش سازمان ملل، سالانه بیش از ۶۲ میلیون تن زباله الکترونیکی در جهان تولید میشود، اما کمتر از ۲۳ درصد از آن به طور رسمی جمعآوری و بازیافت میگردد؛ آماری که زنگ خطر جدی برای آینده زمین به شمار میرود.
روز جهانی زبالههای الکترونیکی با هدف آگاهسازی عمومی و ترویج رفتارهای مسئولانه در زمینه خرید، استفاده و دفع تجهیزات الکترونیکی هر سال برگزار میشود. نخستین بار در سال ۲۰۱۸ «انجمن زبالههای تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی» (WEEE Forum) این روز را پایهگذاری کرد تا توجه جهانیان را به خطرات ناشی از انباشت زبالههای دیجیتال جلب کند. این انجمن که متشکل از دهها سازمان فعال در بیش از ۲۰ کشور است، مأموریت دارد تا از طریق همکاریهای بینالمللی، بازیافت اصولی را جایگزین دفن و سوزاندن زبالههای الکترونیکی سازد.
در تازهترین گزارش جهانی «پایش زبالههای الکترونیکی ۲۰۲۴»، اروپا با نرخ بازیافت ۴۲.۸ درصد در صدر مناطق جهان قرار دارد، در حالی که آفریقا کمتر از یک درصد از پسماندهای الکترونیکی خود را بهطور رسمی بازیافت میکند. در میان کشورهای اروپایی، سوئیس بهعنوان پیشگام جهانی در مدیریت و بازیافت زبالههای الکترونیکی شناخته میشود. پس از آن، کشورهای نروژ و سوئد نیز در ردههای بالای فهرست قرار دارند.
موفقیت سوئیس در این زمینه نتیجه مجموعهای از سیاستهای سختگیرانه زیستمحیطی، فرهنگ مشارکت مردمی و فناوری پیشرفته است. در این کشور، تولیدکنندگان بر اساس قانون «مسئولیت توسعهیافته تولیدکننده» (EPR) موظفاند محصولات خود را پس از پایان عمر مفید جمعآوری و بازیافت کنند. علاوه بر این، فروشگاهها و مراکز توزیع لوازم الکترونیکی موظفاند وسایل کهنه را از خریداران بازپس بگیرند تا فرآیند بازیافت بهصورت سیستماتیک انجام شود.
در نروژ و سوئد نیز نظام بازیافت به شکلی هوشمند و کارآمد عمل میکند. وجود زیرساختهای فناورانه برای تفکیک و استخراج مواد ارزشمند مانند فلزات کمیاب، موجب شده است که بخش قابلتوجهی از زبالههای الکترونیکی به چرخه تولید بازگردند. این کشورها با آموزش عمومی و تسهیل فرایند تحویل تجهیزات کهنه، توانستهاند الگوی موفقی از اقتصاد چرخشی ارائه دهند.
با وجود این پیشرفتها، چالش جهانی همچنان پابرجاست. طبق دادههای سازمان ملل، تنها یک درصد از عناصر نادر خاکی مورد استفاده در صنایع فناوری از بازیافت تأمین میشود. در حالی که تقاضا برای ابزارهای الکترونیکی روزبهروز افزایش مییابد، سهم کشورهای در حال توسعه از امکانات بازیافت بسیار ناچیز است و بخش زیادی از زبالههای الکترونیکی جهان بهصورت غیررسمی در این مناطق سوزانده یا دفن میشود.
کارشناسان محیطزیست تأکید دارند که مقابله با بحران زبالههای الکترونیکی نیازمند همکاری جهانی است. مردم باید در خرید تجهیزات جدید دقت بیشتری به خرج دهند، محصولات بادوامتر انتخاب کنند و وسایل مستعمل خود را تنها به مراکز دارای مجوز تحویل دهند. در کنار آن، دولتها و شرکتهای تولیدکننده نیز باید با طراحی پایدارتر محصولات، کاهش مصرف منابع اولیه و سرمایهگذاری در فناوریهای بازیافت، مسئولیت خود را ایفا کنند.
نظر شما