به گزارش خبرگزاری ایمنا، میکروبیوم روده بهعنوان یک اکوسیستم پیچیده از باکتریها، ویروسها و قارچها شناخته میشود که با سیستم گوارش در تعامل است. این تعاملات تأثیرات گستردهای بر سلامت و عملکرد بدن انسان دارد. میکروبیوم روده شامل تریلیونها میکرو ارگانیسم همچون باکتریها، ویروسها، قارچها و آرکیها است و یکی از پیچیدهترین و پویاترین اکوسیستمهای زیستی در بدن انسان بهشمار میآید.
ترکیب این جمعیت میکروبی میتواند تأثیرات عمیقی بر عملکرد سیستم ایمنی، فرایند هضم، تنظیم وزن، خلقوخو و عملکرد مغز داشته باشد، میکروبیوم روده همچون یک اندام پنهان در بدن انسان عمل میکند؛ مطالعات جدید نشان میدهد که سلامت کلی بدن، خلقوخو، عملکرد مغز و حتی وزن بدن به تعادل این جامعه میکروبی وابسته است.
میکروبیوم روده در جذب و هضم مواد غذایی نقش مهمی دارد، این میکرو ارگانیسمها به تولید آنزیمها کمک میکنند و در تجزیه و تحلیل مواد غذایی بهصورت بهتری فعالیت میکنند، همچنین میکروبیوم به تولید ویتامینها و مواد مغذی حیاتی کمک میکند. از سوی دیگر تعادل صحیح میکروبیوم روده موجب تقویت سیستم ایمنی بدن میشود. این میکرو ارگانیسمها با جلوگیری از رشد باکتریهای مضر و تنظیم التهابها نقش بسیار مهمی در پایداری سیستم ایمنی دارند.
عملکرد ورزشی بهتر با روده شروع میشود
میکروبیوم روده بر عملکرد ورزشی نیز تأثیر گذار است. این میکرو ارگانیسمها به بهبود استقامت، جذب مواد مغذی و کاهش التهابات عضلات کمک میکنند، همچنین مصرف مواد غذایی ویژه میتواند ترکیبات میکروبیوم روده را بهبود بخشیده و در کنار آن موجب عملکرد ورزشی بهتر نیز شوند.
میکروبیوم سالم از راه تحریک تولید آنتیبادیها و تقویت خط دفاعی بدن به پیشگیری از بیماریها کمک میکند. ارتباط بین روده و مغز موجب تأثیر مستقیم میکروبیوم بر خلقوخو، اضطراب و افسردگی میشود، میکروبیوم به هضم فیبر، جذب بهتر مواد مغذی و تولید ویتامینها کمک میکند. برخی از باکتریها در کنترل اشتها، ذخیرهسازی چربی و تنظیم متابولیسم نیز نقش مؤثری دارند. مصرف منظم پروبیوتیکها بهویژه گونههایی همچون Lactobacillus و Bifidobacterium میتواند سطح اضطراب را کاهش داده و موجب افزایش عملکرد شناختی و تمرکزی ورزشکار در رقابتها شود.
یکی از مطالعات انجام شده بر ورزشکاران دوی ماراتن نشان داد که پس از رقابت سطح ویژهای از یک نوع باکتری بهنام Veillonella atypica در روده این ورزشکاران افزایش پیدا میکند. این باکتری میتواند اسید لاکتیکی را که هنگام فعالیت شدید ورزشی در عضلات تولید میشود را مصرف کرده و به پروپیونات (یک اسید چرب با زنجیره کوتاه و منبع انرژی بالقوه) تبدیل کند. این فرایند به کاهش خستگی کمک میکند و میتواند بهعنوان یک مکانیسم دفاعی در برابر التهاب عضلانی نیز عمل کند.
از سوی دیگر تحقیقات صورتگرفته روی دوچرخهسواران حرفهای و بدنسازان نشان داد که ورزشهای استقامتی میتوانند موجب افزایش تنوع میکروبی روده شوند. این تنوع عامل مهم و کلیدی در حفظ عملکرد پایدار و سلامت کلی بدن است، همچنین افرادی که دارای میکروبیوم متنوعتر و متعادلتری هستند نسبت به استرس اکسیداتیو، التهاب و ابتلاء به بیماریهای گوارشی مقاومتر هستند.
ورزش و تغذیه؛ دو عامل سلامت روده
مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر همچون میوهها، سبزیجات، غلات کامل و منابع تخمیرشده همچون ماست، کفیر، ترشیجات سنتی میتواند زمینه مناسبی برای رشد باکتریهای مفید فراهم کند. در مقابل رژیمهای سرشار از چربیهای اشباعشده، قندهای ساده و فستفود موجب کاهش تنوع میکروبی و رشد بیش از حد باکتریهای مضر میشوند و این عاملی است که میتواند منجر به اختلالات متابولیک، ضعف سیستم ایمنی و کاهش کارایی فیزیکی شود.
از سوی دیگر باکتریهایی همچون Veillonella لاکتات را تجزیه کرده و به انرژی قابل استفاده در ورزش تبدیل میکنند. پروبیوتیکها با کاهش التهاب موجب ریکاوری سریعتر ورزشکار میشوند. میکروبیوم سالم به جذب بهتر پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی کمک میکند و روده سالم با افزایش سروتونین موجب افزایش تمرکز و کاهش اضطراب میشود.
تعادل صحیح میکروبیوم روده میتواند بهبود استقامت ورزشی را آسان کند. میکروبیوم با تأثیرگذاری بر جذب مواد غذایی و تولید انرژی نقش مهمی در افزایش تحمل و استقامت ورزشی دارد، همچنین میکروبیوم روده با تنظیم پروسههای التهابی در بدن روبهرو میشود. این کنترل التهابات میتواند به کاهش آسیبها و التهابات عضلات پس از ورزش کمک کرده و موجب بهبود زمان بازیابی شود. از سوی دیگر میکروبیوم روده با تولید آنزیمها و فرایندهای هضمی به جذب بهتر مواد غذایی کمک میکند. این کار میتواند منجر به تأمین بهتر انرژی و مواد مغذی برای عضلات شود.
ورزشهای هوازی یا اسقامتی؟
انواع مختلف ورزشها میتوانند تأثیرات متفاوتی بر میکروبیوم داشته باشند. بهعنوان نمونه ورزشهای هوازی همچون دویدن، دوچرخهسواری و شنا میتوانند به بهبود تنوع میکروبیوم کمک کنند. تمرینات مقاومتی نیز میتوانند تأثیرات مثبتی بر میکروبیوم داشته باشند. ترکیب انواع مختلف تمرینات میتواند بهترین نتیجه را در بهبود میکروبیوم ارائه دهد.
برای بهرهمندی از اثرات مثبت ورزش بر میکروبیوم افراد باید حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در هفته را در برنامه خود قرار دهند. این فعالیت میتواند شامل پیادهروی، دویدن، شنا یا هر رشته ورزشی دیگری باشد، همچنین ترکیب تمرینات هوازی با تمرینات مقاومتی میتواند بهترین نتایج را برای سلامتی به همراه داشته باشد.
ورزش باکتریهای مرتبط با چاقی را نیز کاهش میدهد. لاکتات هنگام ورزش تولید میشود و میتواند بهعنوان سوختی برای برخی از گونههای باکتری عمل کند. مکانیسم احتمالی دیگر میتواند از طریق تغییرات ناشی از ورزش در سیستم ایمنی بهویژه سیستم ایمنی روده باشد، چراکه میکروبهای روده در تماس مستقیم با سلولهای ایمنی روده قرار دارند.
ورزش موجب تغییر جریان خون روده میشود که میتواند بر سلولهای دیواره روده تأثیر بگذارد و موجب تغییرات میکروبی شود. برخی از ورزشکاران بیشتر به دلیل تمرینات شدیدی که انجام میدهند دچار استرس ناشی از ورزش میشوند. طبق برخی از برآوردها حدود ۲۰ تا ۶۰ درصد از ورزشکاران بهدلیل تمرین بیشازحد و ریکاوری ناکافی دچار استرس میشوند، این در حالی است که باکتریهای موجود در روده میتوانند به کنترل ترشح هورمونها براثر استرس ناشی از ورزش کمک کرده و موجب آزاد کردن مولکولهایی شوند که خلقوخو را بهبود میبخشند.
نظر شما