به گزارش خبرگزاری ایمنا، شاید هر روز صدایش را شنیده باشیم؛ از کودکی تا امروز. اذانی که با طنین «الله‌اکبر» دل را می‌لرزاند. این صدا، فقط اذان نیست؛ نغمه‌ای از دل ایمان است که بر جان می‌نشیند.
این‌جا درباره مردی می‌خوانیم که اذانش، بخشی از هویت معنوی ما شد؛ استاد رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی، مؤذن ماندگار ایران.
زندگینامه رحیم مؤذن زاده اردبیلی
کودکی در دامان ایمان
رحیم مؤذن‌زاده سال ۱۳۰۴ خورشیدی در اردبیل، شهری مذهبی چشم به جهان گشود. خانواده‌اش اهل دین و صوت بودند؛ پدرش، شیخ عبدالکریم مؤذن‌زاده، نخستین مؤذن رادیوی ایران بود و برادرش، حسن نیز در آواز و اذان شهرت داشت. با چنین پیشینه‌ای، طبیعی بود که رحیم از کودکی با نغمه اذان و تلاوت انس بگیرد. او از ۶ سالگی به مکتب‌خانه رفت و قرآن را با صوتی خوش می‌خواند. خیلی زود معلمان و اهالی محل متوجه استعداد ویژه او در لحن و صدا شدند.
شروع رسمی اذان‌گویی؛ از مناره‌های اردبیل تا فرکانس‌های ملی
نخستین اذان رسمی رحیم مؤذن‌زاده زمانی بود که نوجوانی بیش نبود. صدای دلنشین او از مسجد محله‌شان پخش شد و از همان روز، مردم گفتند «این پسر صدای خاصی دارد.»
با راه‌اندازی رادیوی ملی در دهه ۱۳۲۰، پدر رحیم در تهران به‌عنوان مؤذن رسمی انتخاب شد و بعدها او هم به پایتخت آمد. رحیم نیز در سال ۱۳۳۴ اذانی خواند که تبدیل به معروف‌ترین اذان تاریخ ایران شد. این اذان در دستگاه بیات ترک خوانده شد و آن‌قدر تأثیرگذار بود که دهه‌هاست از رادیو و تلویزیون ایران پخش می‌شود.
اذانی که ماندگار شد | چرا اذان مؤذن زاده معروف شد؟
اذان استاد مؤذن‌زاده فقط یک صوت مذهبی نیست؛ یک اثر هنری ناب است. او در انتخاب دستگاه موسیقی، تحریرها و تحویل جمله‌ها با دقت فوق‌العاده‌ای عمل کرد، در حالی‌که بسیاری از اذان‌ها در دستگاه‌های شور یا سه‌گاه خوانده می‌شوند، انتخاب «بیات ترک» به اذان او رنگی عارفانه و سوزناک بخشید. او بارها گفته بود: «این اذان را با وضو و از ته دل گفتم. هیچ‌وقت دوباره مثل آن نتوانستم بخوانم.»
افتخارات مؤذن زاده و ثبت میراث ملی
اذان معروف مؤذن‌زاده به‌عنوان یکی از آثار ماندگار صوتی در حافظه فرهنگی کشور ثبت شده است. صدا و سیما تا امروز اذان او را در برنامه‌های رسمی، به‌ویژه هنگام طلوع و غروب خورشید، پخش می‌کند.
در سال‌های پایانی عمر، نهادهای فرهنگی از او تجلیل کردند. اذان او نه‌تنها در ایران، بلکه در میان ایرانیان خارج از کشور نیز نماد معنویت شناخته می‌شود.
درگذشت یک صدا؛ خاموشی جسم، ماندگاری روح
استاد رحیم مؤذن‌زاده در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۸۴ در تهران دار فانی را وداع گفت. پیکرش به زادگاهش اردبیل منتقل و در کنار پدرش به خاک سپرده شد، اما صدای او، صدایی که با «الله‌اکبر» آغاز می‌شود، هرگز خاموش نشد.
راز محبوبیت اذان مؤذن‌زاده چیست؟
صداقت در صدا: او اذان را برای خدا و از دل می‌خواند، نه برای دیده شدن.
مهارت در موسیقی ایرانی: ساختار اذان او منطبق بر ردیف موسیقی سنتی ایران است، بی‌آن‌که از اصالت مذهبی فاصله بگیرد.
تأثیر صوتی: جنس صدای او لطیف، نافذ و پراحساس است؛ نه فریاد می‌زند، نه زمزمه می‌کند؛ دقیقاً تعادل دارد.
حافظه جمعی: صدای او در طول دهه‌ها با زندگی مردم گره خورده؛ از کودکی تا پیری، از ماه رمضان تا عید قربان.
جایگاه رحیم مؤذن‌زاده در تاریخ ایران
رحیم مؤذن زاده اردبیلی را نمی‌توان فقط یک مؤذن دانست. استاد مؤذن‌زاده اردبیلی بخشی از میراث صوتی و فرهنگی ایران است. اذان او همچون نقاشی صداست؛ ترکیبی از ایمان، هنر و حس.
اذان معروف رحیم مؤذن‌زاده در چه دستگاهی خوانده شده؟
اذان معروف رحیم مؤذن‌زاده در دستگاه بیات ترک خوانده شد.
آیا فقط یک اذان از رحیم مؤذن زاده ضبط شده؟
اذان‌های مختلفی از او موجود است، اما مشهورترینشان همان نسخه‌ای است که در سال ۱۳۳۴ ضبط شد.
آیا رحیم مؤذن‌زاده موسیقیدان هم بود؟
رحیم مؤذن‌زاده هرچند موسیقیدان رسمی نبود، اما با ردیف‌ها و دستگاه‌های موسیقی ایرانی آشنا بود و از آن‌ها در اذان بهره برد.
نظر شما