تمرینات فانکشنال؛ قدرت، تعادل و کاهش وزن در یک برنامه

به گزارش خبرگزاری ایمنا، تمرینات فانکشنال (Functional Training) به‌عنوان یکی از رویکردهای نوین در دنیای تناسب اندام در سال‌های اخیر توجه بسیاری از ورزشکاران، مربیان و افراد عادی را به خود جلب کرده است. این نوع تمرینات بر اساس حرکات طبیعی بدن طراحی شده است و هدف اصلی آن‌ها بهبود عملکرد روزمره افراد در زندگی واقعی است. برخلاف تمرینات سنتی که بیشتر بر تقویت یک عضله خاص تمرکز دارد، تمرینات فانکشنال به‌صورت جامع عمل می‌کند و گروه‌های عضلانی مختلف را به‌طور هم‌زمان درگیر می‌کند.

امروزه بسیاری از افراد به دنبال راهکارهایی برای افزایش بهره‌وری در زمان تمرین و بهبود توانایی‌های جسمانی هستند. تمرینات فانکشنال این نیاز را برآورده می‌کند، چرا که با شبیه‌سازی حرکات طبیعی همچون خم شدن، بلند کردن، کشیدن و هل دادن بدن را برای انجام وظایف روزمره آماده می‌کند. این نوع تمرینات برای ورزشکاران حرفه‌ای و عموم مردم از جمله سالمندان و حتی کودکان نیز قابل استفاده است.

یکی از ویژگی‌های کلیدی تمرینات فانکشنال تاکید آن‌ها بر تعادل، هماهنگی و انعطاف‌پذیری است، این در حالی است که بسیاری از ورزش‌ها و تمرینات تنها به افزایش قدرت یا سرعت می‌پردازد. فانکشنال تمرینات را به‌گونه‌ای طراحی می‌کند که بدن به شکل یک واحد یکپارچه عمل کند. این امر به پیشگیری از آسیب‌ها کمک می‌کند و توانایی افراد را در انجام حرکات پیچیده‌تر افزایش می‌دهد.

بلند کردن یک جعبه سنگین، جابه‌جایی وسایل خانه و بازی کردن با کودکان همگی به حرکات پیچیده‌ای نیاز دارد که نیازمند ترکیب قدرت، تعادل و استقامت است. تمرینات فانکشنال این مهارت‌ها را تقویت می‌کند و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.

یکی دیگر از مزایای این تمرینات کاربرد زیاد آن‌ها در توانبخشی است. بسیاری از فیزیوتراپ‌ها و متخصصان توان‌بخشی از تمرینات فانکشنال برای کمک به بیماران خود استفاده می‌کنند. این تمرینات به ویژه برای افرادی که از آسیب‌های اسکلتی-عضلانی رنج می‌برند بسیار مفید است، چرا که با تقویت عضلات مرکزی و افزایش تعادل روند بهبود را تسریع می‌کند و خطر بروز دوباره آسیب را کاهش می‌دهد.

تمرینات فانکشنال همچنین به ورزشکاران کمک می‌کند تا عملکرد خود را در رشته‌های مختلف بهبود بخشند. یک فوتبالیست می‌تواند از تمرینات فانکشنال برای بهبود تعادل و قدرت عضلات پا استفاده کند، این در حالی است که یک شناگر می‌تواند از این تمرینات برای تقویت عضلات مرکزی و افزایش انعطاف‌پذیری بهره ببرد. فانکشنال پلی میان ورزش‌های حرفه‌ای و فعالیت‌های روزمره ایجاد می‌کند.

این تمرینات بیشتر با استفاده از تجهیزات ساده‌ای همچون توپ‌های تعادلی، کش‌های مقاومتی، دمبل‌ها و وزن بدن انجام می‌شود. این ویژگی‌ها موجب می‌شود که تمرینات فانکشنال به‌راحتی در هر مکانی قابل اجرا باشد. برنامه‌های تمرینی فانکشنال تنوع زیادی دارد و از یکنواختی جلوگیری می‌کند. این موضوع انگیزه افراد برای ادامه تمرین را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود که ورزش به عادتی پایدار تبدیل شود.

تمرینات فانکشنال تأثیر مثبتی بر سلامت جسمانی و روانی دارد. بهبود قدرت عضلانی، کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی-عروقی، افزایش تراکم استخوان، بهبود حالت بدنی و کاهش استرس از مزایای دیگر این نوع تمرینات است. با این وجود تمرینات فانکشنال نیز همچون فعالیت‌های بدنی دیگر نیازمند طراحی و نظارت صحیح است. انجام نادرست این حرکات می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی شود و نتایج معکوسی به همراه داشته باشد، به همین دلیل استفاده از راهنمایی یک مربی متخصص در مراحل اولیه مهم است. مربیان می‌توانند بر اساس سطح آمادگی جسمانی، اهداف و نیازهای فرد برنامه‌ای مناسب طراحی کنند.

در نهایت تمرینات فانکشنال به عنوان رویکردی جامع و چندبعدی در ورزش، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در میان افراد مختلف پیدا کند. این تمرینات با ترکیب قدرت، تعادل، انعطاف‌پذیری و استقامت در کنار بهبود عملکرد ورزشی کیفیت زندگی روزمره را نیز ارتقا می‌دهد.

بهبود عملکرد با انجام تمرینات فانکشنال

امیر بهادر دخیلی، استاد دانشگاه و مربی بدن‌سازی درباره تمرینات فانکشنال به خبرنگار ایمنا می‌گوید: فانکشنال تمریناتی است که با ماهیت کارهای روزمره و تمرینات حرفه‌ای شباهت دارد، به‌عنوان نمونه شکل ایجاد تمرینات مشابه با مهارت‌های گوناگون یک رشته ورزشی است. تمرینات فانشکنال بر اساس اصل ویژگی تمرین طراحی می‌شود و به مهارت‌های قابل استفاده شباهت پیدا می‌کند. این تمرینات از لحاظ الگوهای حرکتی و گروه‌های عضلاتی مشابه تمرینات مورد استفاده در رشته‌های ورزشی است.

وی می‌افزاید: یکی از ویژگی‌های مهم تمرینات فانکشنال قابل استفاده بودن آن برای همه افراد است. ورزشکاران حرفه‌ای و عموم مردم از این نوع تمرینات برای بهبود عملکرد خود استفاده می‌کنند. ممکن است افراد سالمند برای انجام کارهای روزمره خود دچار مشکلاتی شوند، در این حالت برای فرد تمریناتی به‌منظور بهبود عملکرد و انجام آسان فعالیت‌های روزانه طراحی می‌شود. این کار برای رشته‌های ورزشی حرفه‌ای نیز انجام می‌شود، به‌عنوان نمونه برای یک والیبالیست تمرینات به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که با مهارت‌های این رشته ورزشی شباهت داشته باشد، این امر کارایی و بهره‌وری ورزشی را افزایش می‌دهد.

فانشکنال به تجهیزاتی نیاز ندارد

مربی بدن‌سازی تصریح می‌کند: این تمرینات بسته به نوع استفاده تجهیزات گوناگونی را نیاز دارد. اگر تمرینات فانکشنال برای یک شناگر طراحی می‌شود به تجهیزاتی که شرایط شنا را شبیه‌سازی کند نیاز دارد، اما در بسیاری از موارد به وسایل و تجهیزات ویژه‌ای نیاز ندارد و با وسایلی همچون کش پیلاتس و پاورباند تمرینات به‌آسانی شبیه‌سازی می‌شود.

وی خاطرنشان می‌کند: به طور کلی می‌توان گفت تمرینات فانشکنال به تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته نیاز ندارد و خلاقیت مربی ورزشی نیز در این امر نقش مؤثر و مهمی دارد. مربی باید بتواند تمرینات را مطابق با تجهیزات و فضای ورزشی طراحی کند. با رعایت این موارد فرد ورزشکار یا عادی از تمرینات فانکشنال بهره بسیاری می‌برد.

تمرینات فانکشنال سن و جنس نمی‌شناسد

دخیلی عنوان می‌کند: تمرینات فانکشنال برای سنین مختلف و ویژه‌ای طراحی نمی‌شود. این نوع از تمرینات برای رده سنی هفت سال به بالا کاربرد دارد. افراد سالمند، نوجوانان و جوانان می‌توانند از این تمرینات برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند. تمرینات فانکشنال همه دامنه سنی را شامل می‌شود و مناسب برای آقایان و بانوان است‌، همچنین همه افراد با شرایط ویژه می‌توانند بدون هیچ‌گونه مشکلی این تمرینات را انجام دهند.

وی اضافه می‌کند: تمرینات فانکشنال در کنار بهبود عملکرد برای پیشگیری از آسیب‌ها نیز مؤثر است، چرا که با تمرینات ورزشی رشته‌ها شباهت دارد و ورزشکاران حرفه‌ای از این تمرینات بهره بسیاری می‌برند.

کاهش وزن و لاغری با تمرینات فانکشنال

استاد دانشگاه بیان می‌کند: مربیان ورزشی برای تقویت عملکرد روزمره همچون بلندکردن اجسام تمریناتی را طرح می‌کنند. به‌عنوان نمونه برای یک فرد سالمند که در نشستن و برخاستن مشکل دارد، تمریناتی طراحی و شبیه‌سازی می‌شود که بتواند مشکل فرد را برطرف کند. این تمرینات به‌دلیل مصرف کالری موجب کاهش وزن و لاغری نیز می‌شود. می‌توان از این تمرینات برای کاهش کالری و برهم زدن تعادل کالری دریافتی و مصرفی استفاده کرد.

وی تاکید می‌کند: تمرینات فانکشنال اگر توسط مربی طراحی و نظارت شود خطر و آسیبی برای فرد ندارد. هر فرد بر اساس مشکلات و رشته ورزشی و در یک رشته ورزشی بر اساس پستی که دارد باید یک برنامه شخصی‌سازی شده داشته باشد. امروزه رویکرد ورزشی به‌سوی انجام تمرینات فانشکنال است و فوتبالیست‌ها و ورزشکاران حرفه‌ای در کنار آشنایی با این تمرینات بخش عمده‌ای از تمرینات حرفه‌ای خود را به انجام اینگونه از حرکات اختصاص داده‌اند و با این کار عملکرد ورزشی آن‌ها به طور چشمگیری بهبود پیدا می‌کند.

به گزارش ایمنا، تمرینات فانکشنال با شبیه‌سازی مهارت‌های ورزشی به بهبود عملکرد ورزشی ورزشکاران، همچنین تقویت و بهبود عملکرد افراد عادی کمک می‌کند. مزایای اصلی این تمرینات برای تقویت و بهبود عملکرد افراد است، اما این تمرینات به کاهش وزن و لاغری نیز کمک می‌کند و با برهم زدن تعادل کالری دریافتی و مصرفی منجر به تناسب اندام می‌شود. نکته حائز اهمیت در انجام این تمرینات نظارت و خلاقیت مربی در طراحی برنامه شخصی است که کارایی و بهره‌وری ورزشی را افزایش می‌دهد.