به گزارش خبرنگار ایمنا، با آغاز فصل سرما، آلودگی در کلان‌شهرهای کشور به ویژه شهرهای صنعتی تشدید می‌شود، از این رو افراد تا حد امکان نباید در معرض هوای آلوده قرار گیرند، همچنین مصرف مواد غذایی مناسب با شرایط آلودگی هوا جهت کاهش تأثیرات آلودگی بیش از پیش به افراد توصیه می‌شود.
امروزه آلودگی هوا به یک پدیده خطرناک جهانی و مشکلی عمده در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است، براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود هفت میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
این آمار همچنان رو به افزایش است و حتی در مناطقی که آلودگی چندانی وجود ندارد، بعضی مشاغل مانند رانندگان کامیون و افرادی که در معرض انتشار زیاد گازوئیل هستند، بیش از دیگران به بیماری‌های تنفسی مبتلا می‌شوند.
براساس اعلام مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سالانه حدود ۴۴۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوا در کشور فوت می‌کنند، اگر هوایی که روزانه تنفس می‌کنیم، مواد زائد و آلودگی داشته باشد، ریه که تنها منبع اکسیژن‌رسانی به بدن است، در معرض خطر انواع مواد آلاینده قرار می‌گیرد.
این در حالی است که این روزها آلودگی هوای بیشتر کلان‌شهرهای کشور مشکلات بسیاری برای سلامت مردم به وجود می‌آورد، اما باید و نبایدهای تغذیه‌ای می‌تواند تا حدی به مقابله با این مشکلات و کاهش اثرات منفی آلاینده‌ها کمک کند.
در هوای آلوده باید مواد غذایی مصرف کرد که خاصیت خنثی‌کنندگی مواد سمی موجود در هوا را داشته باشد، مصرف غذاهایی که حاوی آنتی‌اکسیدان‌های سلنیوم و بتاکارتن است، نیز در هوای آلوده می‌تواند مؤثر باشد.
همچنین هنگام آلودگی هوای استنشاقی، مقدار زیادی رادیکال آزاد در بدن تولید می‌شود که سبب کاهش توان فرد در انجام کارهای روزمره زندگی شده و حتی در درازمدت می‌تواند بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی عروقی و انواع سرطان را ایجاد کند.
برای به حداقل رساندن عواقب ناشی از تجمع رادیکال‌های آزاد در بدن، مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها در رژیم غذایی باید افزایش یابد، سبزی‌ها و میوه‌هایی مانند طالبی، انبه، کدو تنبل، فلفل، اسفناج، کلم و زردآلو بتاکارتن دارد؛ همچنین می‌توان با مصرف غذاهای دریایی، مرغ، نان، آجیل و غلات سبوس‌دار سلنیوم مورد نیاز را به بدن رساند.
تأثیر تغذیه بر کاهش اثرات آلودگی هوا
حسن انتظاری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره لزوم توجه شهروندان به تغذیه مناسب در زمان آلودگی هوا، اظهار می‌کند: با فرارسیدن فصل زمستان آلودگی و وارونگی هوا در بیشتر شهرهای بزرگ افزایش می‌یابد، به گونه‌ای که گاهی این آلودگی منجر به تعطیلی مدارس می‌شود، از این رو افراد باید تا حد ممکن از آلودگی هوا دوری کنند و اشخاص آسیب‌پذیر، سالمند، بیماران قلبی و ریوی نیز نباید در معرض آلودگی هوا قرار گیرند.
وی با بیان اینکه گاهی افراد به ناچار در شرایط آلودگی هوا از منزل خارج می‌شوند، ادامه می‌دهد: آلودگی حتی در منازل نیز وجود دارد، اما کمتر است، زیرا افراد کمتر فعالیت دارند و آلودگی کمتری وارد ریه آن‌ها می‌شود، از این رو اگر بخواهیم عوارض ناشی از آلودگی هوا را با مواد غذایی جبران کنیم، باید توصیه‌های ساده از جمله مصرف مقدار زیاد آب را مد نظر قرار دهیم.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی درخصوص تغذیه مناسب در شرایط آلودگی هوا، تصریح می‌کند: افراد برای جبران و کاهش اثرات آلودگی هوا بر بدن باید نسبت به تغذیه خود دقت کنند؛ بیشتر سموم برای دفع شدن باید در آب محلول شود، بنابراین مصرف مقدار زیاد آب به صورت روزانه کمک زیادی به دفع سموم ناشی از آلودگی هوا می‌کند.
وی با بیان اینکه آنتی‌اکسیدان‌های گیاهی موجود در میوه‌های فصلی، رنگی و سبزی‌ها نیز مانع جذب سموم ناشی از آلودگی و کاهش اثرات سموم جذب شده در بدن می‌شود، اضافه می‌کند: کلسیم موجود در شیر و لبنیات کم‌چرب نیز می‌تواند به کاهش جذب آلودگی همراه با سرب مانند آلودگی موجود در اطراف پمپ بنزین‌ها یا آلودگی ایجاد شده توسط خودروها کمک کند.
انتظاری با بیان اینکه به دلیل افزایش آلودگی هوا نباید بدن در معرض آلودگی‌های دیگر و تغذیه نامناسب قرار گیرد، می‌گوید: تمام رنگ‌های خوراکی و مصنوعی در نوشابه‌ها، ژله‌ها، بستنی، شیرینی و حتی رنگ‌های مجاز به نوعی از سموم بوده که در شرایط عادی بدن قادر به دفع این مواد است، اما بدن در مواجه شدن با آلودگی، قادر به دفع این سموم نیست، در شرایط آلودگی هوا باید از رنگ‌های طبیعی مانند زردچوبه، میوه‌ها و سبزی‌های سبز رنگ که آنتی‌اکسیدان قوی‌تری دارد، استفاده شود.
میوه‌ها سپر محافظ بدن انسان است
وی با بیان اینکه شهروندان در شرایط آلودگی هوا تا حد امکان نباید ورزش کنند، می‌افزاید: ورزش کردن برای افراد مفید است، اما در شرایط آلودگی هوا ورزش کردن می‌تواند برای افراد و سلامتی آن‌ها دردسرساز شود، از این رو لازم است افراد ورزش کردن را به روزهای کمتر آلوده موکول کنند.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی در پاسخ به این سوال که آیا میوه‌ها و آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند عوارض ناشی از آلودگی در بدن افراد را کاهش دهد، اضافه می‌کند: میوه‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن افراد مانند سپر عمل می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که تغذیه تا چه اندازه می‌تواند عوارض ناشی از آلودگی هوا را کاهش دهد، خاطرنشان می‌کند: آلودگی‌هایی که از بدن عبور می‌کند مشکل‌ساز نیست، اما آلودگی‌هایی که از طریق تغذیه یا تنفس وارد بدن افراد می‌شود و در بدن رسوب می‌کند مانند سرب باعث بروز عوارضی می‌شود که گاهی تا چند ماه بعد اثر آن‌ها پدیدار می‌شود، به صورت تقریبی می‌توان گفت تغذیه بیش از ۵۰ درصد مانع جذب آلودگی‌ها و کمک به دفع اثرات سو آن می‌شود.
انتظاری می‌گوید: نخستین اقدامی که در شرایط آلودگی هوا باید انجام داد، این است که افراد در معرض آلودگی قرار نگیرند، همچنین اجازه ندهیم آلودگی در بدن رسوب کند، موادی مانند کلسیم و پکتین موجود در میوه‌ها ازجمله سیب از جایگزین شدن و نشست آلودگی در بدن افراد جلوگیری می‌کند.
بیماران قلبی باید در هوای آلوده چه مواد غذایی مصرف کنند؟
وی با بیان اینکه با مصرف صحیح مواد غذایی مناسب نیاز به استفاده از مکمل‌های تقویتی در شرایط آلودگی هوا نیست، می‌افزاید: از این رو می‌توان با مصرف ماهی (هفته‌ای یک بار) یا مغزیجات مانند مغز گردو میزان امگا ۳ لازم بدن را تأمین کرد، اما اگر فردی دچار بیماری خاص یا سبک زندگی ویژه‌ای مانند گیاه‌خواری است، می‌تواند به جای مصرف شیر از کلم بروکلی که منبع غنی از آنتی‌اکسیدان است، استفاده کند.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی تصریح می‌کند: با توجه به اهمیت ویتامین D برای بدن و کمبود آن در مواد غذایی و قرار نگرفتن افراد در معرض آفتاب، در شرایط آلودگی هوا ضروری است، زنان به صورت ماهانه یک کپسول ۵۰ هزار واحدی ویتامین D مصرف کنند، همچنین مردان نیز با انجام آزمایش مربوطه در صورت نیاز می‌توانند ویتامین مصرف کنند، زیرا کمبود این نوع ویتامین بدن را مستعد آثار سو آلودگی هوا می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا بیماران قلبی و ریوی در شرایط آلودگی هوا دستور تغذیه ویژه‌ای دارند، می‌گوید: دستورات کلی مطرح شده برای این بیماران در شرایط آلودگی هوا توصیه می‌شود، همچنین باید نسبت به مصرف زیاد آب و استفاده نکردن از غذاهای چرب، مصرف ویتامین D، مصرف سبزی‌ها و میوه‌های دارای آنتی‌اکسیدان مانند کلم بروکلی را مورد توجه قرار دهند.
آیا آلودگی هوا بر بروز بیماری‌های قلبی تأثیرگذار است؟
کیان حشمت‌قهدریجانی، متخصص قلب و عروق در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: هشدارها در مورد آلودگی هوا باید جدی گرفته شود و این یک واقعیت بوده که افراد ممکن است بر اثر آلودگی هوا دچار افزایش فشارخون و سکته قلبی شوند، بنابراین باید با رعایت اصول و خارج نشدن از منزل در روزهای آلوده به ویژه برای گروه‌های پرخطر به حفظ سلامت خود و شهرمان کمک کنیم.
وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا در بروز بیماری‌های قلبی مؤثر است، می‌افزاید: بهترین کار این است افرادی که مشکلات قلبی و تنفسی دارند، در روزهای آلوده، اوقات خود را در محیط‌های سالم بگذرانند و از ماسک‌های مخصوص که مانع ورود ذرات ریز و بیماری‌زا می‌شود، استفاده کنند.
این متخصص قلب و عروق در پاسخ به این پرسش که آلودگی هوا چگونه بر بروز سکته قلبی و فشار خون اثر می‌گذارد، تصریح می‌کند: در ایجاد سکته‌های قلبی که ممکن است بر اثر آلودگی هوا رخ دهد، از یک ساعت بعد از قرار گرفتن در معرض هوای آلوده تا حتی دو روز بعد، احتمال بروز سکته قلبی به ازای هر ۱۰ میکروگرم بر متر مربع از ذرات گرد و غبار و آلودگی هوا حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش می‌یابد.
وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا که ناشی از ذرات ریز موجود در هوا است، می‌تواند با راه‌های مختلف بر بروز بیماری‌های قلب و عروق و ریسک فاکتورهای عامل آن تأثیر بگذارد، اضافه می‌کند: آلودگی هوا می‌تواند تحریک سیستم سمپاتیک، تشدید تصلب شرایین و فشار خون، تأثیر در مقاومت به انسولین، اختلال در عملکرد قلبی، ایجاد آریتمی‌های قلبی و افزایش احتمال سکته‌ها و نارسایی‌های قلبی را برای افراد همراه داشته باشد، همچنین می‌تواند روی عروق محیطی بدن انسان اثرگذار باشد.
نظر شما