به گزارش خبرنگار ایمنا، شیوع ویروس کرونا باعث ایجاد آشفتگی‌های اساسی در زندگی روزمره شده و دانش‌آموزان این تغییرات را به شدت احساس کردند، یکی از مهمترین تأثیرات پاندمی کرونا بر روی سیستم‌های آموزش و پرورش بوده است به‌گونه‌ای که تقریباً همه کشورهای جهان یکی از مهمترین دغدغه‌هایشان بازگشت به نظام قبلی آموزشی بوده است اما دوگانه سلامت و آموزش همیشه شرایط را به‌سمتی برده است که کفه سلامت، سنگینی کرده است و در پاندمی روند آموزش حضوری دانش آموزان به اجبار تعطیل شده است.
در واقع طولانی شدن آموزش غیرحضوری زیرسایه همه‌گیری ویروس کرونا و دوری دانش‌آموزان از آموزگاران و تجربه فضای همزیستی اجتماعی در این بحران به یکی از دغدغه‌های مهم نظام آموزشی کشور تبدیل شده است که به اعتقاد کارشناسان این شرایط در پساکرونا آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دانش‌آموزان وارد خواهد کرد.
آسیب‌های اجتماعی پساکرونا صرفاً به مشکلات خلقی و استرس محدود نمی‌شود، بلکه مهارت‌های زندگی و یادگیری کودکان و نوجوانان را هم تحت تأثیر قرار داده است، کارشناسان حوزه آموزشی و تربیتی تاکید دارند که نقص ارتباطی و یادگیری اجتماعی به دلیل کاهش ارتباطات با همسالان و دوری از مدرسه و در مقابل دسترسی مداوم به شبکه‌ها و صفحات مجازی و گوشه‌گیری به دلیل وابستگی به فضای مجازی اثرات جبران ناپذیری بر جسم و جان دانش آموزان به جای گذاشته است.
شرکت در فعالیت‌ها و مسابقات گروهی و انفرادی همواره نقش مؤثری در تقویت باورها و مهارت افزایی و رشد شخصیتی دانش آموزان دارد، استفاده بیش از حد از تلفن همراه و بودن در فضای مجازی و عدم معاشرت با دوستان و خویشاوندان نوعی عدم خودکنترلی و عدم تمرکز برای یادگیری در دانش آموزان ایجاد کرده است که باید در دوران پساکرونا و حضور مجدد دانش آموزان در مدرسه به این آسیب‌ها توجه ویژه ای شود.
بازگشایی مدارس و کاهش آسیب‌های روحی و روانی دانش آموزان
همه‌گیری ویروس کرونا، تعطیلی اجباری آموزش‌ها و سوق یافتن دانش آموزان به سمت آموزش مجازی در دوسال اخیر مدارس را وارد فضای جدیدی از آموزش کرد که اقتضائات آن با کلاس‌های درس سنتی اختلاف بسیاری دارد. نقش آموزش و پرورش در روند توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه بسیار مهم و تعیین کننده است و مدرسه به عنوان عنصر کلیدی نظام آموزشی، زمینه رشد فکری و اخلاقی جامعه را فراهم می‌کند...
اما متخصصان حوزه روان همیشه این بیم را داشته‌اند که آسیب‌های روانی بلندمدت و بسیار فرسایشی خواهد بود و گاهی تا چند دهه می‌توان شاهد اثرات مخرب این پاندمی بود. بازگشایی مدارس آسیب‌های روحی و روانی دانش آموزان را کاهش می‌دهد و به مدیران در اجرای برنامه‌های تمام ساحتی آموزش و پرورش کمک می‌کند.
کرونا از اسفند ۹۸ بر نظام تعلیم و تربیت کشور سایه افکند و موجب شد دانش آموزان به‌جای حضور در کلاس‌های درس مجبور باشند از طریق تلفن همراه و فضای مجازی در کلاس‌ها حضور یابند. کارشناسان و متولیان فرهنگی تاکید داشته‌اند که تعطیلی طولانی مدت مدارس موجب افت تحصیلی، افسردگی و کم تحرکی دانش آموزان شده است و باید کلاس‌های درس به تدریج و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به صورت حضوری بازگشایی شود.
مسؤولان آموزش و پرورش نیز اعتقاد دارند براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، تربیت تمام ساحتی باید مورد توجه قرار گیرد که تحقق این هدف و جبران عقب ماندگی‌های سال‌های اخیر منوط به بازگشایی مدارس است. با توجه به اینکه شیوع کرونا هنوز تمام نشده است حفظ سلامت و تأمین امنیت دانش آموزان در بازگشایی حضوری مدارس مهمترین اصل است.
تداوم خانه نشینی دانش آموزان و آسیب‌های آموزشی روانی
کرونا بیش از همه فعالیت‌های آموزشی را تحت تأثیر قرار داد؛ مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شد و آموزش به فضای مجازی رفت، یکی از مهمترین نقش‌هایی که آموزش و پرورش دارد، آماده کردن دانش‌آموزان برای زندگی اجتماعی در آینده است، به طور قطع برخی از مهارت‌هایی که باید کودکان می‌آموختند در این مدتِ فاصله‌گذاری‌ها و اجرای محدودیت‌ها شکل نگرفته است.
روانشناسان تاکید دارند تداوم خانه نشینی و دوری از مدارس، آسیب‌های روانی، اجتماعی و آموزشی بر کودکان خواهد داشت که به سرعت و به راحتی برطرف نخواهد شد. قطع ارتباط دانش آموزان با مدرسه موجب پیامدهای سنگین اجتماعی، روانی، جسمانی و روحی شده است. در طی مدت شیوع کرونا، خشونت خانوادگی زیاد شده است، بنابراین به نظر می‌رسد کودکان نه به اندازه خانواده‌ها، اما در جای خود متحمل آسیب شده‌اند.
شروع مدرسه در بهترین زمان ممکن هم استرس‌زا باشد، چه برسد به آنکه هم زمان شود با بحبوحه‌ی یک بیماری همه گیر جهانی. می‌توانید از راه گفتگوی صریح و صمیمانه درمورد اینکه چه چیزی باعث نگرانی فرزندتان می‌شود به او بگویید احساس اضطراب طبیعی است، و با این کار به او احساس آرامش بدهید.
در شرایط کنونی با بازگشایی حضوری مدارس احتمال دارد دانش آموزان که ماه‌ها آموزش شأن در منزل بوده است احساس اضطراب کنند و یا تمایلی به بازگشت به مدرسه نداشته باشند، والدین می‌توانند در کرونا برخی از تغییراتی را که ممکن است در مدرسه اتفاق افتاده باشد، از جمله نیاز به پوشیدن انواع پوشش‌های محافظ مانند ماسک، را برای آنها توضیح دهند.
ممکن است برای دانش‌آموز در مدرسه رعایت فاصله فیزیکی با دوستان و معلم‌هایشان دشوار باشد، والدین می‌توانند آنها را تشویق کنید تا به روش‌های دیگری برای حفظ ارتباط و پیوند با دوستان و معلم‌هایشان فکر کنند. به دانش‌آموز خود اطمینان دهید که برای کمک به سلامت دانش آموزان و معلمان اقدامات ایمنی و بهداشتی وجود دارد و به آنها یادآوری کنید که با شستن دست‌ها با صابون و سرفه یا عطسه در آرنج شأن می‌توانند از گسترش آلودگی و ویروس جلوگیری کنند. نکات مثبت را به کودکان یادآوری کنید، اینکه آنها می‌توانند دوستان و معلمان خود را دوباره ببینند اگر که آنها به صورت حضوری به کلاس بر گردند و به علاوه اینکه به یادگیری موضوعات جدید ادامه دهند.
مدل یادگیری ترکیبی یا تلفیقی
بر اساس تحقیقات، ثابت شده است که هیچ روشی همانند آموزش حضوری به ویژه در مقطع ابتدایی نیست؛ به دلیل اینکه روابط اجتماعی دانش‌آموز در مدرسه باعث تقویت مهارت‌های ارتباطی و منجر به دستیابی تجربه‌های واقعی زندگی در فضای مدرسه می‌شود. بنابراین راهبردی که بیشتر کشورها به عنوان رویکرد اصلی آموزش برای بازگشایی مدارس در ادامه شیوع کرونا و یا حتی برای دوران پسا کرونا اعلام کرده‌اند، مدل یادگیری ترکیبی یا تلفیقی است.
در این نوع از یادگیری که هر دو مؤلفه آموزش آنلاین و یادگیری حضوری اتفاق می‌افتد، تجربه‌های یادگیری تخصصی‌تر خواهد بود. در این شیوه از تکنولوژی فقط در کلاس درس یا در هنگام تماشای اطلاعات مربوط به کلاس و محتوای درسی به صورت آنلاین استفاده نمی‌شود؛ بلکه اقدامات آموزشی که در کلاس حضوری انجام می‌شود، در جهت تقویت آموزش آنلاین و یادگیری عمیق در دانش‌آموزان استفاده می‌شود و برعکس.
کارشناسان آموزشی تاکید دارند به طور کلی در یادگیری ترکیبی، برخی از آموزش‌ها آنلاین است و دانش‌آموز بر سرعت مسیر یادگیری خود کنترل دارد و برخی دیگر از آموزش‌ها در محیط مدرسه و مدرس‌محور است؛ به طوری که این دو روش مکمل یکدیگر هستند و یادگیری اصولی را به طور یکپارچه محقق می‌سازند.
بنابراین راهبرد اصولی که در موقعیت کنونی چالش‌برانگیز می‌توان برای آموزش دانش‌آموزان با اولویت ایمنی و سلامت آنها در نظر گرفت، استفاده از روش یادگیری ترکیبی است، که راهکاری میانی بین آموزش به شیوه سنتی و آموزش مجازی می‌باشد تا با استفاده از از تکنولوژی‌های به روز و رسانه‌های دیجیتال بهترین فرصت‌های آموزشی را با انعطاف‌پذیری بالا در اختیار فراگیران قرار دهد.
روابط اجتماعی دانش‌آموز در مدرسه و تقویت مهارت‌های ارتباطی
مهارت اجتماعی یعنی فرد بتواند رفتار، افکار و احساسات خود را بشناسد و شیوه‌هایی را پیاده کند که باعث راحت‌تر شدن برقراری ارتباط با دیگران شود. مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌هایی است که به دانش آموزان کمک می‌کنند با همکلاسی‌ها و دوستان خود روابط خوشایندی داشته باشند. تحقیقات نشان داده است افراد هر چه ارتباط‌های اجتماعی سالم‌تر و بیشتری داشته باشند از سلامت جسمی و روانی بالاتری برخوردار خواهند بود.
تقویت مهارت‌های ارتباطی و روابط اجتماعی دانش‌آموز در مدرسه شکل می‌گیرد، دانش آموزانی که از مهارت‌های اجتماعی مطلوب برخوردارند، می‌توانند با دوستانشان به خوبی ارتباط برقرار کنند و حال آنکه دانش آموزانی که فاقد این مهارت‌ها هستند، منزوی می‌شوند و نمی‌توانند با دیگران روابط مناسبی داشته باشند. دانش آموزانی که دچار اختلالات عاطفی و رفتاری هستند، اغلب به دلیل نداشتن مهارت‌های اجتماعی با این مشکل روبه‌رو هستند. برخی از آنها نمی‌دانند چگونه می‌توانند با همکلاسی‌های خود ارتباط برقرار کنند.
این دانش آموزان به دلیل نداشتن مهارت اجتماعی، در تمام زمینه‌ها نسبت به سایر دانش آموزان ضعیف‌تر عمل می‌کنند. و البته داشتن این مهارت برای آینده آنها اهمیت فراوان و تعیین کننده‌ای دارد. بسیاری از روان شناسان مسلط شدن به مهارت‌های اجتماعی برای دانش آموزان را که با مشکلات عاطفی و رفتاری روبه‌رو هستند، بسیار مؤثر می‌دانند. همچنین آنها بر این باورند اخراج شدن از مدرسه و اقدام به جرم که این دسته از دانش آموزان درگیر آن هستند، در نتیجه روابط میان شخصی این دانش آموزان است که مورد قبول و پسند دوستان و همکلاسی‌هایشان قرار نمی‌گیرند.
برای کمک به این دسته از دانش آموزان قرار گرفتن آنها در فضای حمایتی اعتماد به نفس به آنها را بالا ببرد، وقتی دانش‌آموز احساس کند به عقایدش توجه می‌شود انگیزه‌اش برای برقراری روابط اجتماعی بیشتر می‌شود. بسیار مهم است که دانش‌آموزان از همان دوران مدرسه مهارت‌های اجتماعی را آموزش ببینند.
نظر شما