احسان عباسلو در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا پیرامون اوضاع ترجمه کتاب در ایران اظهار کرد: از نظر کمیت، تنوع موضوعی، انتخاب اثر و دسترسی آسان به آثار خارجی، شرایط مناسب است اما متأسفانه از نظر کیفیت، ترجمه اصلاً اوضاع خوبی ندارد.
وی افزود: با یک بررسی می‌بینیم که برخی از کتاب‌های بسیار مطرح و مهم که برای ترجمه انتخاب شده‌اند، به شکل بسیار بدی ترجمه و به بازار عرضه شده‌اند. خواننده در مواجهه با چنین آثاری علاقه و اعتماد خود را حتی به نویسنده اثر نیز از دست می‌دهد، در حالی که همان کتاب در زبان اصلی، ممکن است اثر شاخصی بوده باشد اما در ترجمه، کلاً به چیز دیگری تبدیل شده است.
این نویسنده این معضل را نتیجه نبود نقد ترجمه قوی در کشور دانست و ادامه داد: زمانی که نقد ترجمه جدی گرفته و به آن اهمیت داده نشود، به این وضعیت منتهی می‌شود که ترجمه‌ها عموماً ضعیف هستند.
عباسلو تصریح کرد: گاهی برخی مترجمان از ساده‌ترین نکات دستوری هم اطلاع ندارند و در نتیجه ترجمه‌های بسیار سطح پایینی انجام می‌دهند.
وی افزود: باید با به‌کارگیری نقد ترجمه، خواننده را متوقع کنیم. خواننده باید بداند که هر کتاب و هر ترجمه‌ای لزوماً خوب نیست. اگر مخاطبین به دنبال کتاب و ترجمه خوب باشند، مترجم و ناشر نیز ناگزیر می‌شوند که کتاب باکیفیتی را به دست آن‌ها برسانند.
این منتقد ادبی با تأکید بر حلقه مفقوده نقد در آثار تألیفی و ترجمه، گفت: بالا رفتن کیفیت ترجمه، صرفاً از طریق نقد ترجمه ممکن می‌شود. تا نقد ترجمه در کشور جدی گرفته نشود، انتظار بالا رفتن کیفیت ترجمه‌ها را نیز نمی‌توان داشت. باید نقد آثار را توسعه داد و جریان منتقدانه را پررنگ نمود و تنها به معرفی آثار بسنده نکرد.
عباسلو با بیان این که مخاطب از این موضوع که برخی ترجمه‌ها تا چه حد می‌توانند ضعف داشته باشند غافل است، افزود: اگر خواننده مترجم خاصی را مدنظر نداشته باشد، به‌ناچار اولین ترجمه را انتخاب می‌کند؛ در حالی که نمی‌داند این ترجمه‌ها ممکن است مشکلات متعددی اعم از جا انداختن بسیاری از جملات، به کار بردن تعابیر اشتباه و حتی نفهمیدن ساختار جملات توسط مترجم، داشته باشند.
وی یکی از دلایل چاپ شدن ترجمه‌های بی‌کیفیت را ناگزیری ناشران از انتشار کتاب دانست و ادامه داد: اگر ناشری در یک سال حداقل چند کتاب منتشر نکند، مجوز آن ناشر باطل می‌شود. همچنین ناشران که خود منتقد ترجمه نیستند، به مترجم اعتنا می‌کنند و یا چون نمی‌خواهند هزینه زیادی بکنند، خیلی از ناشران، کار را به مترجمین تازه‌کار یا ضعیف می‌سپارند تا از هزینه‌های زیاد دوری کنند.
این مترجم با افزودن این نکته که گاهی اوقات برای برخی کتاب‌های مشهور رقابت بازاری شکل می‌گیرد، اظهار کرد: این رقابت و تلاش برای سریع‌تر چاپ کردن کتاب، سبب بسیاری بی‌دقتی‌ها شده و به کیفیت ترجمه لطمه می‌زند.
عباسلو با بیان اینکه در حوزه‌های تخصصی، افزون بر معضلات کیفی، از نظر کمیت هم صنعت نشر دچار مشکل است، افزود: مسبب این موضوع، تقاضا از سوی بازار است. در صنعت نشر، سرمایه‌گذار، یعنی همان ناشر، طبیعتاً به سود می‌اندیشد و در حوزه‌های تخصصی از آنجا که کتاب مخاطبین خاص و کمی دارد و همچنین به دلیل بالا رفتن قیمت‌ها و پایین آمدن تقاضا، طبیعی است که تنوع موضوعی زیادی موجود نیست.
نظر شما