به گزارش خبرگزاری ایمنا، بازار طلا و سکه ایران در هفتههای اخیر روزهای پرالتهابی را پشت سر گذاشته است؛ افزایش قیمتها، نوسانات لحظهای و رشد تقاضای سرمایهای باعث شد بانک مرکزی بهطور همزمان از ابزار حراج سکه و پیشفروش سکه استفاده کند. این مطلب به بررسی دقیق چرایی این تصمیم، تأثیر آن بر بازار، زمان آخرین پیشفروش سکه در سال جاری و سناریوهای پیشروی بازار میپردازد.
بازار طلا در وضعیت هشدار؛ چرا سکه دوباره ملتهب شد؟
بازار طلا و سکه همواره یکی از حساسترین بازارهای مالی ایران بوده است؛ بازاری که به سرعت به اخبار سیاسی، اقتصادی و حتی روانی واکنش نشان میدهد. در ماههای اخیر، ترکیب چند عامل از جمله افزایش انتظارات تورمی، نوسان نرخ ارز و رشد تقاضای احتیاطی باعث شد قیمت سکه وارد مسیر صعودی شود.
در چنین شرایطی، هرگونه خبر درباره عرضه یا سیاستهای بانک مرکزی بهسرعت به سیگنال قیمتی تبدیل میشود. همین مسئله سبب شد اعلام همزمان حراج و پیشفروش سکه، به جای ایجاد آرامش فوری، فضای بازار را با تردید و هیجان بیشتری مواجه کند.
حراج سکه چیست و چگونه بر قیمتها اثر میگذارد؟
حراج سکه یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای مدیریت بازار است. در این روش، سکهها از طریق سامانه رسمی و بر اساس پیشنهاد قیمت متقاضیان عرضه میشود. بالاترین قیمتهای پیشنهادی، شانس بیشتری برای تخصیص دارند و همین مسئله باعث میشود قیمت کشفشده در حراج، اغلب به قیمتهای بازار نزدیک یا حتی بالاتر باشد.
حراج سکه اگرچه به افزایش عرضه کمک میکند، اما در دورههای التهاب شدید میتواند به رشد قیمتها دامن بزند؛ چرا که معاملهگران حرفهای و سرمایهگذاران بزرگ برای عقب نماندن از بازار، قیمتهای بالاتری پیشنهاد میدهند.
پیشفروش سکه؛ ابزار کنترل یا تقویت انتظارات تورمی؟
پیشفروش سکه با هدف پاسخ به تقاضای سرمایهای و کاهش فشار بازار نقدی طراحی شده است. در این روش، متقاضی با واریز کامل وجه، سکه را برای تحویل در آینده خریداری میکند.
اما نکته کلیدی اینجاست: فاصله زمانی بین ثبتنام و تحویل سکه. وقتی تحویل سکه به ماههای بعد موکول میشود، بسیاری از خریداران با این فرض وارد بازار میشوند که قیمتها در آینده بالاتر خواهد رفت. همین ذهنیت، انتظارات تورمی را تقویت کرده و حتی میتواند باعث افزایش تقاضا در بازار آزاد شود.
همزمانی حراج و پیشفروش؛ تصمیمی پرریسک
اجرای همزمان حراج و پیشفروش سکه، سیاستی کمسابقه در بازار طلا محسوب میشود. در ظاهر، این تصمیم با هدف افزایش عرضه اتخاذ شده، اما در عمل پیامهای متفاوتی به بازار ارسال کرده است.
برخی فعالان بازار معتقدند این همزمانی نشاندهنده نگرانی سیاستگذار از رشد افسارگسیخته قیمتهاست؛ موضوعی که خود میتواند باعث تشدید رفتارهای هیجانی شود. از سوی دیگر، همپوشانی زمانی این دو ابزار، امکان تحلیل دقیق روند عرضه و تقاضا را برای بازار دشوار کرده است.
زمان آخرین پیشفروش سکه
در سال جاری بر اساس اطلاعیههای رسمی، آخرین مرحله پیشفروش سکه در سال جاری در بازه واریز ۲۲ تا ۲۴ آذر انجام میشود و ثبت سفارش نهایی در ۲۵ آذر صورت خواهد گرفت. تحویل سکههای این مرحله، طبق برنامه اعلامشده، از اوایل فروردین ۱۴۰۵ آغاز خواهد شد.
این فاصله زمانی چندماهه، نقش مهمی در شکلگیری انتظارات بازار دارد و یکی از دلایل اصلی ادامه نوسانات قیمت سکه در بازار آزاد محسوب میشود.
چرا افزایش عرضه همیشه باعث کاهش قیمت نمیشود؟
برخلاف تصور عمومی، افزایش عرضه در بازار طلا همیشه به کاهش قیمت منجر نمیشود. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد:
- غلبه تقاضای سرمایهای بر مصرفی
- انتظارات تورمی قوی
- ورود نقدینگی سرگردان به بازار سکه
- قطعی نبودن نسبت به آینده اقتصادی
در چنین شرایطی، حتی سیاستهای کنترلی نیز ممکن است اثر کوتاهمدت داشته باشند یا نتیجه معکوس ایجاد کنند.
نقش بانک مرکزی در مدیریت بازار سکه
بانک مرکزی بهعنوان بازارساز اصلی، وظیفه دارد با ابزارهای مختلف از جمله حراج، پیشفروش و مدیریت انتظارات، ثبات نسبی را به بازار بازگرداند. با این حال، کارشناسان تأکید میکنند که شفافیت در سیاستگذاری و اطلاعرسانی منظم، مهمترین عامل موفقیت این اقدامات است.
تصمیمات ناگهانی یا اعلام سیاستها بدون نقشه راه مشخص، میتواند اعتماد بازار را کاهش داده و نوسانات را تشدید کند.
سناریوهای احتمالی بازار طلا در ماههای آینده
تحلیلگران اقتصادی چند سناریوی اصلی را برای آینده بازار طلا و سکه مطرح میکنند:
- سناریوی اول: تداوم نوسانات تا پایان سال در صورت حفظ انتظارات تورمی
- سناریوی دوم: کاهش نسبی التهاب با افزایش واقعی و مستمر عرضه
- سناریوی سوم: جهش دوباره قیمتها در صورت شوکهای سیاسی یا ارزی
تحقق هر یک از این سناریوها، به ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی وابسته است.
توصیه مهم به خریداران و سرمایهگذاران سکه
کارشناسان به متقاضیان خرید سکه توصیه میکنند:
- تصمیمهای هیجانی نگیرند.
- بر اساس شایعات وارد بازار نشوند.
- به اطلاعیههای رسمی بانک مرکزی توجه کنند.
- ریسک نوسانات کوتاهمدت را جدی بگیرند.
سرمایهگذاری در بازار طلا، نیازمند صبر، تحلیل و مدیریت ریسک است.
همزمانی حراج و پیشفروش سکه، اگرچه با هدف کنترل بازار انجام شد، اما در عمل نتوانست بهطور کامل التهاب بازار طلا و سکه را کاهش دهد. انتظارات تورمی، فاصله زمانی تحویل سکه و رفتار هیجانی معاملهگران از جمله عواملی هستند که اثرگذاری این سیاست را محدود کردهاند. به نظر میرسد بازگشت آرامش به بازار، بیش از هر چیز نیازمند ثبات اقتصادی، شفافیت سیاستگذاری و مدیریت هوشمند انتظارات باشد.
نظر شما