به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، ایستگاههای حملونقل عمومی با طراحیهای خلاقانه میتوانند به قطبهای اجتماعی در شهرها تبدیل شوند. عناصری همچون فضای بازی، نشیمنهای راحت و ترکیب فضاهای تجاری و فرهنگی، فضایی مناسب برای ارتباطات غیررسمی و فعالیتهای گروهی فراهم میآورند. چنین رویکردی نهتنها کیفیت زندگی شهری را ارتقا میدهد، بلکه تعامل اجتماعی، پویایی فرهنگی و توسعه پایدار را نیز در سطح شهر تقویت میکند.
از جمله ویژگیهای طراحی این ایستگاهها میتوان به نصب المانهای تعاملی اشاره کرد که انتظار را به تجربهای سرگرمکننده و تعاملی تبدیل میکنند. فراهمکردن فضاهای انتظار راحت و قابل دسترس برای تمام گروههای جامعه و یکپارچهسازی کاربریهای مختلف شامل فروشگاه، کافه و فضای اجتماعی در ایستگاههای حملونقل عمومی منجر به افزایش زمان حضور مردم و تعاملات اجتماعی میشود. تشویق به استفاده از روشهای حملونقل فعال همچون پیادهروی و دوچرخهسواری از طریق زیرساختهای مناسب یکی دیگر از نتایج مهم طراحی مناسب ایستگاههای حملونقل عمومی است.
ایستگاه متروی اودنپلان در استکهلم نمونهای موفق از طراحی خلاقانه ایستگاههای حملونقل عمومی است که با نصب «پلههای پیانویی» بهعنوان یک مرکز تعامل اجتماعی و فرهنگی شهری شهرت پیدا کرد. این پروژه بخشی از کمپین تبلیغاتی فولکسواگن با نام «نظریه سرگرمی» بود که هدف آن تشویق مردم به استفاده از پلهها بهجای پلهبرقی با ایجاد تجربهای سرگرمکننده و تعاملی بود.
مطالعات نشان داد که نصب پلههای پیانویی موجب افزایش ۶۶ درصدی استفاده از پلهها بهجای پلهبرقی شد، همچنین منجر به تعامل بیشتر بین مسافران شد و لحظات شاد و خلاقانهای را در فضای عمومی ایجاد کرد. پلههای پیانویی این ایستگاه به یک جاذبه گردشگری تبدیل شدند و توجه رسانهها و کاربران اینترنتی را جلب کردند. اگرچه این پلهها تنها برای مدت کوتاهی در ایستگاه اودنپلان نصب بودند، با این حال تأثیرات مثبت اجتماعی و فرهنگی آنها همچنان مورد توجه قرار دارد و بهعنوان نمونهای از طراحی خلاقانه در فضاهای عمومی شناخته میشوند.
شهر سائوپائولو یکی از نمونههای برجسته در بهرهگیری هوشمندانه از ایستگاههای حملونقل عمومی بهعنوان ابزار کلیدی در باززندهسازی شهری و پیشبرد توسعه پایدار بهشمار میرود. این شهر با طراحی و اجرای برنامههایی که بر یکپارچهسازی سیستمهای حملونقل عمومی با فضاهای عمومی شهری تأکید دارند، توانسته است تحول چشمگیری در ساختار کالبدی و اجتماعی مناطق اطراف ایستگاهها ایجاد کند.
توسعه فضاهای مشترک همچون پیادهراهها، مسیرهای دوچرخهسواری، پارکهای عمومی و مراکز خدمات شهری در مجاورت ایستگاههای مترو و اتوبوس، موجب ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، کاهش وابستگی به خودروهای شخصی و تقویت تعاملات اجتماعی شده است. این رویکرد منجر به رونق اقتصادی در نواحی اطراف ایستگاهها، افزایش ارزش زمین و جذب سرمایهگذاریهای جدید در بخشهای مسکن، خدمات و کسبوکارهای محلی شده است. تجربه سائوپائولو نشان میدهد که ادغام هوشمند حملونقل شهری با برنامهریزی فضایی، نهتنها کارایی سیستم حملونقل را افزایش میدهد، بلکه بهعنوان ابزاری توانمند برای ایجاد شهرهایی پایدار، فراگیر و انسانمحور عمل میکند.
برای مثال، خط شماره ۴ متروی سائوپائولو با استفاده از فناوری پیشرفته CBTC که امکان کنترل دیجیتال قطارها را فراهم میکند، بهصورت کاملاً خودکار اداره میشود و بهعنوان نخستین خط متروی تماماتوماتیک در آمریکای لاتین شناخته میشود. ساخت این خط بر پایه مدل مشارکت عمومیخصوصی انجام گرفته است و بانک جهانی، دولت ایالت سائوپائولو و آژانس همکاری بینالمللی ژاپن در تأمین مالی آن نقش داشتند. این خط دارای ۱۱ ایستگاه است که با دیگر خطوط مترو، قطارهای حومهای، ایستگاههای اتوبوس و زیرساختهای دوچرخهسواری بهخوبی ادغام شدهاند و نمونهای موفق از یکپارچگی حملونقل عمومی با فضاهای شهری بهشمار میرود.
سائوپائولو سیاستی را اجرا کرده است که طبق آن، توسعهدهندگان پروژههای ساختمانی موظفند با توجه به نزدیکی پروژهشان به ایستگاههای حملونقل عمومی، سهم مالی مشخصی به شهرداری پرداخت کنند. این منابع مالی برای تقویت زیرساختهای حملونقل، ایجاد پارکها و کاهش اثرات زیستمحیطی صرف میشود. اجرای این سیاست موجب شده است افراد بیشتری به سکونت در نزدیکی ایستگاههای حملونقل جذب شوند، از گسترش پراکنده شهر جلوگیری شود و در نهایت، میزان انتشار گازهای گلخانهای کاهش پیدا کند.
کپنهاگ یکی از پیشروترین شهرهای جهان در زمینه توسعه فضاهای شهری اجتماعی و پایدار است که بهطور ویژه بر ادغام ایستگاههای حملونقل عمومی بهعنوان مراکز اجتماعی تأکید دارد. این شهر طی چند دهه گذشته برنامهریزی شهری گستردهای را دنبال کرده که از سالهای ۱۹۹۰ میلادی آغاز و تا به امروز با پروژههای متعددی توسعه یافته است. یکی از ویژگیهای برجسته کپنهاگ، پیروی از اصول نزدیک بودن به ایستگاههای حملونقل است؛ به این معنا که عملکردهای مختلف شهری همچون مسکونی، تجاری، اداری و فرهنگی در نزدیکی ایستگاههای مترو و قطار قرار دارند تا دسترسی آسان و استفاده بیشتر از حملونقل عمومی را تشویق کنند. این رویکرد منجر به ایجاد محیطهای با تراکم بالا و چندمنظوره در اطراف ایستگاهها شده که افزایش تعاملات اجتماعی و سهولت رفتوآمد را در پی داشته است.
کتابخانه کریستینسهاون این شهر نیز در جوار ایستگاه مرکزی مترو واقع شده است. این کتابخانه کوچک اما دارای فضایی دنج و محیطی دوستانه برای بازدیدکنندگان است که مجموعه گستردهای از کتابها، مجلات و روزنامهها را ارائه میدهد و هر روز برای منتظران مترو و همچنین افراد رهگذر عادی است.
امکانات کتابخانه شامل آسانسور، بخش کودکان با پارکینگ کالسکه و دستگاه قهوه برای رفاه بازدیدکنندگان است. همچنین از این کتابخانه میتوان نمایی از میدان کریستینسهاون و کانال شهر را دید. دسترسی آسان به این کتابخانه از طریق مترو، اتوبوس و نزدیکی به میدان، آن را برای بازدیدکنندگان بسیار مناسب ساخته است.
ایستگاههای حملونقل در کپنهاگ نهتنها بهعنوان نقاط عبوری بلکه بهعنوان فضاهای عمومی زنده و پرجنبوجوش طراحی شدهاند. بعضی از ایستگاههای مهم با ایجاد پیادهروهای گسترده و فضاهای عمومی باط، محیطهایی فراهم کردهاند که مردم میتوانند در آنها گرد هم آیند، در برنامههای فرهنگی شرکت کنند و از فعالیتهای اجتماعی بهرهمند شوند. این فضاها بهگونهای طراحی شدهاند که علاوهبر کاربرد حملونقل، نقش مراکز فرهنگی و اجتماعی را نیز ایفا کنند. از جمله اقدامات دیگر، توسعه شبکه حملونقل چندوجهی است که شامل اتوبوس، مترو، قطار و حتی کشتیهای مسافربری میشود که همگی تحت یک سیستم بلیط واحد قرار دارند و امکان جابهجایی آسان و بدون دردسر را برای شهروندان فراهم میآورد.
سیستم حملونقل عمومی گسترده شهر نیویورک نقش مهمی در تقویت پیوندهای اجتماعی در میان محلههای متنوع این شهر ایفا میکند. این سیستم با بهبود دسترسی و کاهش زمان سفر، زمینه را برای تعاملات اجتماعی گستردهتر فراهم و به کاهش جدایی اجتماعی و فضایی کمک میکند. رفتارها و هنجارهای اجتماعی مربوط به استفاده از حملونقل عمومی در سطح محلهها گسترش پیدا میکند. نواحی که کاربری مختلط دارند و فضاهای تجاری بیشتری در اطراف ایستگاهها دارند، شاهد افزایش تعداد مسافران هستند، چراکه افراد بهدلایل کاری، خرید یا تفریح در این مناطق گرد هم میآیند و فرصتهای بیشتری برای تعامل اجتماعی ایجاد میشود.
کاهش زمان سفر بین محلهها، امکان شکلگیری و حفظ روابط اجتماعی را در مقیاسی گستردهتر فراهم میکند، چراکه مانع فاصله کاهش پیدا میکند و افراد میتوانند فراتر از محدوده سکونت خود با دیگران ارتباط برقرار کنند. این ارتباطات امکان دسترسی گروههای مختلف اجتماعی و قومی به فضاهای مشترک فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را مهیا میکند و تعامل میان جوامع گوناگون را افزایش میدهد.
ایستگاههای حملونقل در نیویورک تنها نقش جابهجایی مسافران را ایفا نمیکنند، بلکه بهعنوان گرههای اجتماعی و اقتصادی نیز عمل میکنند. بسیاری از ایستگاهها با فروشگاهها، رستورانها و برنامههای فرهنگی یکپارچه شدهاند و فضاهایی غیررسمی و رسمی برای برخورد و تعامل افراد فراهم کردهاند. وجود خطوط متعدد در بعضی از ایستگاههای کلیدی، موجب افزایش تردد، تنوع جمعیت کاربر و در پویایی اجتماعی بیشتر در این نقاط شده است.
ایستگاه حملونقل مرکزی زوریخ نمونهای برجسته از یک مرکز حملونقل است که فراتر از نقش جابهجایی مسافران عمل میکند و بهعنوان یکی از فضاهای اجتماعی فعال و تأثیرگذار در بافت شهری شهر زوریخ شناخته میشود. این ایستگاه روزانه میزبان بیش از ۴۳۷ هزار نفر از جمله مسافران، گردشگران و خریداران است که بستری مناسب برای شکلگیری تعاملات اجتماعی متعدد فراهم میآورد. سالن اصلی این ایستگاه که از نظر معماری یکی از بزرگترین و باشکوهترین فضاهای سرپوشیده اروپا بهشمار میرود، علاوهبر عملکرد حملونقلی، بهعنوان مکان برگزاری رویدادها، نمایشگاهها و فعالیتهای فرهنگی عمل میکند و موجب گردهمآیی، گفتوگو و ایجاد ارتباطات اجتماعی میان افراد میشود.
وجود کافهها و فروشگاههای متنوع در اطراف و داخل ایستگاه، فرصتهایی را برای توقف، تعامل غیررسمی و ایجاد فضای دوستانه فراهم میآورد. این مرکز با ارائه فضاهای انعطافپذیر و محیطی محافظت شده در برابر شرایط جوی، امکان برگزاری برنامههای اجتماعی و تجاری را در دل شهر مهیا میکند. مطالعات نشان داده است که معماری هوشمندانه و طراحی دقیق بخشهای خدماتی همچون گیشههای فروش بلیت نقش مهمی در ایجاد تعاملات اجتماعی سامانیافته در این مکان ایفا میکنند.
پژوهشها در شهر زوریخ حاکی از آن است که نسل جوان فضای اطراف ایستگاه را بهعنوان مکانی برای تفریح، تجمعات و شکلدهی به شبکههای اجتماعی خود انتخاب میکنند. ایستگاه مرکزی زوریخ با ترکیب مناسب کارکردهای حملونقل، فعالیتهای فرهنگی، تنوع خدمات و حجم بالای مراجعهکنندگان، نمونهای شاخص و موفق در تبدیل ایستگاههای حملونقل به فضاهای چندمنظوره و فراگیر اجتماعی بهشمار میرود.
ایستگاه رم ترمینی در شهر رم ایتالیا بهعنوان یک فضای اجتماعی و تجاری پویا شناخته میشود که زمینهساز تعاملات شهری و فعالیتهای جامعهمحور است. این ایستگاه روزانه پذیرای جمعیت متنوع و زیادی است و امکانات چندمنظورهای را ارائه میدهد که به ایجاد فضای مناسبی برای حضور و ارتباط افراد کمک میکند.
یکی از بخشهای مهم این ایستگاه، فضای زیرزمینی موسوم به «فروم ترمینی» است که شامل حدود ۱۴ هزار متر مربع فضاهای فروشگاهی، رستورانها و خدمات مختلف است و علاوهبر مسافران، گردشگران و ساکنان محلی را نیز جذب میکند تا در فضایی پرجنبوجوش ملاقات و تعامل داشته باشند. گالری مرکزی ایستگاه بهعنوان مسیری پویا با فروشگاهها و امکانات رفاهی، فضایی زنده و دنج ایجاد کرده است که مردم را تشویق میکند بیش از انتظار برای تردد، لحظاتی را در آنجا سپری کنند و با یکدیگر در ارتباط باشند. فعالیتهای فرهنگی همچون کنسرتها، نمایشگاهها و رویدادهای ادبی و اجتماعی نیز در اطراف این ایستگاه برگزار میشوند که به تبدیل آن به نقطهای فرهنگی و جمعی در شهر رم کمک کردهاند.
از دیگر ویژگیهای برجسته ترمینی، وجود فضای کار اشتراکی بزرگی به نام LVenture Hub است که میزبان استارتآپها، کارآفرینان جوان و خلاقان دیجیتال است و به شکلگیری جامعهای شاداب و فعال در دل ایستگاه کمک میکند. با وجود چالشهای رایج مربوط به ایستگاههای بزرگ شهری، ترمینی بهطور مستمر بازسازی شده و بهبود پیدا کرده است تا فضایی امن برای حضور اجتماعی اعضای جامعه فراهم کند.
نظر شما