به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از نیچر، به تازگی تحقیق منتشرشده در نشریه Nature نشان داده که حذف اسیدآمینه سیستئین از رژیم غذایی موش‌های مهندسی‌شده ژنتیکی، منجر به کاهش چشمگیر وزن (حدود ۳۰ درصد) تنها در یک هفته شده است. این یافته می‌تواند افق‌های نوینی را در حوزه درمان چاقی و فهم عمیق‌تری از سوخت‌وساز سلولی باز کند، سیستئین یکی از ۹ اسیدآمینه ضروری است که بدن قادر به تولید آن نیست و باید از طریق رژیم غذایی دریافت شود. این اسیدآمینه نقش کلیدی در سنتز کوآنزیم A (CoA) دارد که واسطه اصلی واکنش‌های متابولیسمی برای تولید انرژی (ATP) است. بدون سطح کافی سیستئین، سطح CoA افت کرده و مسیر اصلی تولید انرژی مختل می‌شود.
یافته‌های کلیدی
-
موش‌هایی که ژن تولید سیستئین را حذف کرده و رژیم بی‌سیستئین دریافت کردند، فقط در یک هفته حدود ۳۰ درصد وزن کم کردند.
-
سطوح CoA در این موش‌ها به‌طرز محسوسی کاهش یافت، که موجب اختلال در مسیر اکسیداتیو فسفریلاسیون شد و انرژی از دست رفت.
-
متابولیت‌هایی همچون پیرووات، سیترات و α‑کتوگلوتارات در سیستم خون‌رسانی کاهش یافته و به‌جای آن چربی‌های ذخیره‌شده به‌منبع اصلی انرژی تبدیل شدند.
پاسخ‌های استرسی فعال‌شده
حذف سیستئین موجب فعال شدن دو مسیر استرسی شد:
-
ISR (Integrated Stress Response): که برای بازیابی تعادل سلولی فعال می‌شود.
-
OSR (Oxidative Stress Response): فعال‌شدن آن به دلیل کاهش گلوتاتیون (آنتی‌اکسیدان اصلی) بود.
این دو مسیر همچنین سطح هورمون GDF15 را افزایش دادند که اشتها را کاهش می‌دهد و آنزیم ساخت چربی (acetyl‑CoA‑carboxylase) را مهار می‌کند، نتیجتاً میزان چربی‌سازی کاهش پیدا می‌کند، این مطالعه اولین بررسی است که نشان می‌دهد حذف سیستئین (در میان سایر آمینواسیدهای ضروری) تأثیر فوق‌العاده‌ای بر چربی‌سوزی دارد. وقفه در مسیر ATP و CoA و انتقال به سیستم‌های استرسی، مجموعه مکانیزمی پیچیده اما هدفمند برای سوزاندن چربی است.
یادآوری مهم اینکه رژیم بدون سیستئین در انسان دشوار است—زیرا سیستئین در بیشتر غذاها یافت می‌شود. نویسندگان به‌درستی هشدار داده‌اند که حذف آن به‌تنهایی ممکن است اندام‌ها را در برابر سموم آسیب‌پذیر کند و پیاده‌سازی درمانی مستقیم در انسان نیازمند محتاطانه بودن است. گام بعدی پژوهشگران، ایجاد تغییرات ژنتیکی یا دارویی محدود در مسیر تولید سیستئین یا CoA در سلول‌های خاص است. هدف اصلی ایجاد کاهش وزن مشابه بدون حذف کامل غذایی این اسیدآمینه است؛ پروتکلی مهندسی‌شده و هدفمند که آسیب‌پذیری کلی بدن را کاهش ندهد.
نویسندگان اشاره کرده‌اند که میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات نسبت به گوشت قرمز سیستئین و متیونین کمتری دارند، مطالعات قبلی نیز درباره کاهش مصرف اسیدهای سولفور)، این تحقیق، نخستین گام به سمت دستیابی به استراتژی‌های نوین کاهش وزن از طریق متابولیسم مسیرهای سلولی است. با وجود چالش‌های عملی در انسان، کشف این مسیرهای جدید، چشم‌اندازی خیره‌کننده برای آینده درمان چاقی فراهم می‌کند.
نظر شما