به گزارش خبرگزاری ایمنا در مورد تاریخ روز جهانی چای اختلاف نظر وجود دارد؛ مجمع عمومی سازمان ملل متحد پانزدهم دسامبر را به عنوان روز جهانی چای تعیین کرد، در حالی که پیش تر بیست و یکم می به عنوان روز جهانی چای نامیده شده بود؛ یکی از اهداف این روز تجلیل از جایگاه فرهنگی چای در سطح جهان و افزایش آگاهی در مورد ارزش و فواید چای و ارتقای جنبه‌های فرهنگی چای است.
روز جهانی چای به عنوان بستری برای برجسته کردن اهمیت چای در زندگی روزمره انسان است و خالی از لطف نیست که در مورد اهمیت چای به عنوان یک پدیده جهانی تأمل کنیم؛ چای تاریخچه‌ای طولانی دارد و به خاطر محبوبیت آن به طور عمیق در فرهنگ کشورهای مختلف ریشه دوانده است و نقش مهمی در آداب و رسوم اجتماعی، مراسم و مهمان نوازی در بسیاری از جوامع ایفا می‌کند.
چای یک نوشیدنی است که از گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود و بعد از آب پرمصرف‌ترین نوشیدنی جهان است؛ چای در بسیاری از کشورها تنها یک نوشیدنی نیست، بلکه یک سنت باستانی و منحصر به فرد برای هر فرهنگی به شمار می‌رود و از فلسفه خاصی برخوردار است.
فواید روانشناختی چای؛ فرآیند تهیه چای به عنوان یک مدیتیشن
فاطمه رضازاده، روان‌شناس عمومی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره تأثیر مصرف چای بر سلامت روان افراد می‌گوید: چای یک نوشیدنی دلچسب است که می‌توان آن را در هر زمانی از روز میل کرد؛ چای از فواید روانشناختی برخوردار بوده و می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت روان داشته باشد که یکی از مزایای نوشیدن چای بهبود تمرکز است.
وی ادامه می‌دهد: تحقیقات نشان داده است که نوشیدن یک فنجان چای داغ در طول گفت‌وگو با دیگران موجب افزایش اعتماد به نفس و صداقت می‌شود و این می‌تواند دلیل این باشد که چرا ما دوست داریم کنار دوستان خود همراه با یک فنجان چای داغ بنشینیم، بنابراین مزایای نوشیدن چای می‌تواند به ما اجازه دهد تا گفت‌وگوهای راحت تر و صادقانه‌تری داشته باشیم و از احساس اعتماد بیشتری نسبت به دیگران برخوردار شویم و این منجر به تعامل بیشتر با دیگران خواهد شد و با توجه به اینکه تعاملات انسانی عامل کلیدی در پیشگیری از افسردگی و سایر اختلالات سلامت روان است، از این رو چای می‌تواند عاملی حیاتی در تقویت روابط دوستانه باشد.
این روان‌شناس بیان می‌کند: با زندگی در جامعه مدرن و پرمشغله امروزی، حالت عادی ذهن ما بی‌توجهی کامل است، ما بیشتر وقت خود را به پرسه زدن در خاطرات گذشته یا خیال پردازی درباره آینده می‌گذرانیم و با هجوم افکار مختلف روبه‌رو هستیم و بیشتر اوقات در حالت “خودکار” عمل می‌کنیم؛ در این میان آماده‌سازی چای می‌تواند یک تمرین ذهن آگاهی برای انسان باشد، از این رو سعی کنید در تک تک لحظه‌ها از جوشیدن آب تا دم کردن چای حضور داشته باشید، حرکات خود را کند کنید و به تک تک حرکات خود توجه داشته باشید، به گونه‌ای که هر لحظه از حرکت خود را زندگی کرده و به آن فکر کنید، در این هنگام لحظه به لحظه فرایند فعالیت شما برای تهیه چای می‌تواند تمرین و تکنیکی برای ذهن آگاهی و مایندفولنس باشد.
وی توضیح می‌دهد: توجه‌آگاهی (مایندفولنس)، توانایی اساسی انسانی است که موجب می‌شود انسان به طور کامل در لحظه حال حضور داشته و از جایی که قرار دارد و آنچه انجام می‌دهد آگاهی کامل داشته باشد؛ این توانایی هوشیاری و مراقبت در کارهایی که انجام می‌دهیم را به ارمغان می‌آورد و استرس‌های بی‌مورد را کاهش داده و باعث بهبود کیفیت زندگی می‌شود.
رضازاده اضافه می‌کند: بسیاری از مردم هنگام انجام فرآیند تهیه چای احساس آرامش‌بخشی را تجربه می‌کنند و حس خوبی نسبت به آماده‌سازی فنجان، نعلبکی و قوری برای ریختن چای دارند و حس افتخارآمیزی برای آنها تلقی می‌شود، چرا که درست کردن یک فنجان چای زمان مناسبی برای تمرکز حواس برای افرادی است که بیش از حد مشغله دارند، بنابراین تهیه چای بر سلامت روان تأثیر می‌گذارد و حتی در بعضی از آئین‌های باستانی در چین و ژاپن «مراسم تهیه چای» به یک مراقبه و مدیتیشن تبدیل شده است.
وی می‌گوید: مطالعات نشان داده است که نوشیدن چای موجب کاهش سطح کورتیزول یا همان هورمون استرس می‌شود و خطر ابتلاء به افسردگی و زوال عقل را کاهش می‌دهد و برای بهبود تمرکز یک نوشیدنی مؤثری است؛ ناتاشا گیلبرت در مقاله‌ای با عنوان «بررسی علمی تغییرات معجزه‌آمیز در روحیه و خلق و خو از طریق چای» به این موضوع پرداخته است که چگونه ترکیبات موجود در یک فنجان چای می‌تواند خلق و خو را تغییر دهد، تمرکز را بهبود بخشد و از افسردگی و فراموشی جلوگیری کند.
این روان‌شناس ادامه می‌دهد: یک فنجان چای استرس را از بین می‌برد و تمرکز را هنگام جست‌وجوی کلمات مناسب افزایش می‌دهد و به‌طور کلی با یک فنجان چای می‌توان بهتر فکر کرد؛ چرا که طبق آزمایش جدیدی که در دانشگاه پکن روی ۱۰۰ نفر آزمایش شده بود مشخص شد که افرادی که مشغول کار سخت در مدت زمان طولانی بودند با نوشیدن چای، عملکرد آنها افزایش پیدا کرده بود و از اوقات خود لذت می‌بردند، با این حال افرادی که آب گرم نوشیده بودند، به سختی می‌توانستند اوقات خود را سپری کنند.
وی می‌گوید: در ترکیبات چای یک " اثر متناقض " وجود دارد، یعنی چای در عین حال یک اثر تحریک‌کننده و هم‌زمان آرام‌بخش دارد و هوشیاری آرامی ایجاد می‌کند؛ تیانین موجود در چایی آن قسمت‌هایی از مغز را که در حال حاضر مورد نیاز نیستند، آرام می‌کند و این باعث افزایش توانایی تمرکز می‌شود.
رابطه میان مصرف چای و تفکر خلاق / نوشیدن چای عملکرد تفکر همگرا و واگرا را بهبود می‌بخشد
رضازاده تصریح می‌کند: مصرف چای ارتباط نزدیکی با توانایی‌های شناختی دارد و برای تفکر واگرا در خلاقیت مفید است و با توجه به اینکه تفکر همگرا با تفکر واگرا مرتبط است، نوشیدن چای ممکن است تفکر همگرا را نیز تقویت کند؛ تفکر واگرا به انسان این امکان را می‌دهد که تا حد امکان ایده‌های تازه و جدید را در یک بازه زمانی کوتاه تولید کند، اما تفکر همگرا هنگام مواجهه با یک مشکل یا چالش، راهی مؤثر برای یافتن بهترین راه حل ممکن از میان طیف وسیعی از احتمالات است.
وی اضافه می‌کند: تا به امروز بعضی مطالعات به طور خاص تأثیر چای سیاه را بر بهبود عملکرد توجه و هوشیاری مورد بررسی قرار داده‌اند و ترکیبات چای از جمله فلاونوئیدها، تیانین می‌توانند به فواید شناختی کمک کنند؛ این بدان معنی است که چای برای تقویت عملکرد خلاقانه همگرا مؤثر است، همچنین هر چه کار دشوارتر باشد، نوشیدن چای مفیدتر است.
فواید روانی و فیزیولوژیکی نوشیدن چای
این روان‌شناس می‌گوید: نوشیدن چای از فواید روانی و فیزیولوژیکی قابل توجهی برخوردار است و به نظر می‌رسد چای اثرات نامحسوسی بر روی مغز، از جمله کمک به کاهش استرس و مقاومت در برابر افسردگی دارد و این اثرات به خاطر ترکیبات موجود در چای از جمله اسید آمینه و تیانین است که بر فعالیت الکتریکی مغز تأثیر می‌گذارد.
وی ادامه می‌دهد: تیانین همچنین با کافئین تعامل دارد، به طوری که این ترکیب عملکرد بهتری نسبت به هر یک به تنهایی ایجاد می‌کند؛ تیانین افزایش فشار خون ناشی از کافئین را سرکوب کرد و علاوه بر فواید کوتاه مدت برای عملکرد مغز، از سلول‌های عصبی در برابر آسیب‌ها و بیماری‌های عصبی محافظت کرده و رشد آنها را تقویت می‌کند و سلامت روان را بهبود می‌بخشد.
نظر شما