به گزارش خبرنگار ایمنا، مدیران تلویزیون و کارگردانان سینما از علاقه‌مندی مخاطبان نسبت به مجموعه‌های تاریخی بی خبر نیستند و درسال های اخیر آثار بسیار زیادی ساخته شد که برخی از آنان با اقبال عمومی رو به رو شدند و بعضی دیگر مخاطب چندانی نداشتند، البته عوامل متعددی در این موضوع نقش دارند. سریال «کیمیا» که در سال ۱۳۹۴ ساخته و نوشته زنده یاد مسعود بهبهانی نیا و زهرا پارسا فر بود، با قصه پیش از انقلاب آغاز شد و مقطعی از این روایت از دهه ۶۰ می‌گذشت که جزو سریال‌های پر مخاطب محسوب می‌شود، سریال مجموعه «گرگ و میش» که در سال ۱۳۹۷ ساخته شد و نوشته: همایون اسعدیان و مونا انوری زاده است، روزهای جنگ را نشان می‌دهد و سبک زندگی مردم را در آن دهه به نمایش می‌گذارد. در این گزارش علت گرایش کارگردانان و فیلمسازان به دهه ۶۰ از دیدگاه مجتبی اسپنانی فیلمساز و پژمان نظر زاده آبکنار، نویسنده و پژوهشگر بررسی شده است.
دهه ۶۰، دوران دفاع مقدس، دهه آرمان و عقیده همراه با مهمترین رخدادهای سیاسی و بیشترین تحولات اجتماعی نسبت به دهه‌های ۴۰ و۵۰ بود آن دوران چه ویژگی‌هایی داشت که به نوستالژی تبدیل شد؟ متولدین دهه ۵۰ که دوران کودکی و نوجوانی شأن در دهه ۶۰ سپری شد به خوبی صف کوپن، موشک باران شهرها را به خاطر دارند و نوستالژیک شدن آن دوران برایشان قابل درک است و پس از گذشت ۴۰ سال با «یادش بخیر» و «عجب دورانی بود» خاطرات را مرور می‌کنند، شکاف سنی مانند امروز قابل توجه نبود، وسایل ارتباطات جمعی در رادیو، روزنامه و تلویزیون سیاه و سفید با برنامه‌های محدود خلاصه می‌شد و زندگی مردم ساده بود.
امکانات و وسایل ارتباط جمعی محدود بود
مجتبی اسپنانی، فیلمساز دراین باره اظهار کرد: دهه ۶۰ وسایل ارتباط جمعی گستردگی امروز را نداشت و سرعت انتقال اطلاعات کمتر بود، بنابراین موقعیت‌های سینمایی و نمایشی بهتری ترتیب داده می‌شد؛ دلیل دیگر هم نوع زندگی مردم بود زیرا بلافاصله پس از انقلاب جنگ تحمیلی آغاز و کشور ایران با مشکلات متعددی رو به رو شد و دوره حساسی بود. انقلاب پیروز شده بود، این فضا بستر مناسبی برای ایجاد موقعیت‌های نمایشی و سینمایی بود.
اسپنانی با بیان اینکه حمایت‌های اجتماعی بسیار مؤثر و تعیین کننده است می‌گوید: خوشبختانه مردم در دهه ۶۰ با همراهی یکدیگر توانستند مشکلات اقتصادی را برطرف کنند، جنگ همچنان ادامه داشت و شرایط بسیار بحرانی و سخت بود، مردم زندگی را با قناعت و مدیریت می‌گذراندند، فداکاری رمز پیروزی است.
چرا نوستالژی شکل گرفت؟
همچنین پژمان نظر زاده آبکنار، نویسنده و پژوهشگر در این باره گفت: بازگشت به گذشته به دلیل تمایلات نوستالژیک اتفاق می‌افتد و افرادی که در حیطه‌های مختلف هنر فعالیت می‌کنند، کودکان دهه ۶۰ هستند و خاطرات آن دوران در آثارشان منعکس می‌شود و نوستالژی زمانی شکل می‌گیرد که در گذشته چیزی را به صورت افراطی جست وجو کنیم، گذشته را بهتر از امروز بدانیم و تصور روشنی از زمان حال نداریم به همین دلیل تمایل به بازگشت به گذشته را داریم.
وی اضافه می‌کند: بازخوانی گذشته سیاسی ایران اهمیت دارد، زیرا استقرار جمهوری اسلامی در دهه ۶۰ صورت گرفت و و شرایط پیچیده‌ای حاکم بود، این مسائل نیاز به بازخوانی آن دوران را بیشتر می‌کند؛ تاریخ مرجعی برای ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها، سوژه قابل اعتنا در سینما و تلویزیون است؛ در بازخوانی گذشته دنبال سرنخ‌هایی برای امروزمان هستیم.
ادای دین به هنر آن دوران
نظر زاده آبکنار، با بیان اینکه فرهنگ و هنر دهه ۶۰ نیاز به باز خوانی دارد می‌گوید: گفتمان آن دوران بر انقلاب و دفاع از کشور تاکید ویژه ای داشت، مرتضی آوینی از شخصیت‌های شناخته شده آن روزگار است، بنابراین در دهه ۶۰ یک فرهنگ و هنر انقلابی شکل گرفت که نیاز به بازخوانی دارد؛ در سال‌های اخیر آثار بسیاری از آن زمان ساخته شد و می‌توان به فیلم‌های سینمایی «رد خون» و «ماجرای نیمروز» ساخته محمدرضا مهدویان اشاره کرد که ادای دین به هنر در حال شکل گیری دهه ۶۰ است و به هنر انقلابی مشهور شد.
موفقیت آثار امری نسبی است
این نویسنده و پژوهشگر می‌افزاید: مجموعه‌های تلویزیونی، سریال و فیلم‌های سینمایی بسیاری از آن زمان ساخته شد، اینکه آثار ساخته شده توانستند ارزیابی موفقی از دهه ۶۰ داشته باشند امری نسبی است، در سال‌های اخیرنیز فیلم‌های خوبی ساخته شدند که هزینه زیادی داشتند.
آثار دهه ۶۰ از درون اتفاقات ساخته شدند
وی خاطر نشان می‌کند: روایت‌ها از نظر سینمایی یکسان نیستند و به صورت کامل پوشش داده نمی‌شوند، در دهه ۶۰ فیلم‌هایی از بطن اتفاقات ساخته شدند که قابل استناد هستند و حوادث آن سال‌ها را بررسی کردند، اگر با فیلم‌هایی که در دهه ۹۰ ساخته شدند مقایسه کنیم فیلم‌های دهه ۶۰ انقلابی‌تر بودند، اما فیلم‌هایی که در سال‌های اخیر ساخته شدند، وجه ایدئولوژیک در آن‌ها کاسته و به وجه دراماتیک افزوده شده است و از منظره روایی شکل یکسانی دارند، زمانی که وجه سیاسی وارد سینما شود آسیب زننده است؛ بنابراین آثار ارزیابی موفقی از آن زمان نداشتند و تنها قسمتی از روایت را نقل کردند.
نظر شما