به گزارش خبرنگار ایمنا، تحرک و نشاط کودکان به سلامت مفاصل و استخوان‌های آنها بستگی دارد به همین دلیل هر گونه بیماری در استخوان و مفاصل آنها را از همان دوران کودکی دچار چالش خواهد کرد؛ بنابراین سلامت استخوان‌ها و مفاصل کودکان، پیشگیری از بیماری‌های اسکلتی عضلانی و مفاصل، غربالگری و ارائه جدیدترین روش‌های تشخیص و درمان در کودکان بسیار مهم است تا هر چه سریع‌تر ناهنجاری در استخوان و مفصل کودکان درمان و رفع شود.
گاهی وجود برخی ناهنجاری‌ها در استخوان‌ها و مفاصل کودکان به طور خود به خود رفع می‌شود. درمان ناهنجاری‌های استخوان و مفاصل کودکان همیشه به جراحی نیاز ندارد و گاهی با روش‌های اصلاحی نیز درمان می‌شود، همچنین آگاهی از نشانه‌ها و راه درمان ناهنجاری‌های استخوان و مفاصل کودکان در درمان سریع مؤثر است. کمبود ویتامین D زمینه‌ساز اکثر اختلالات استخوانی و مفاصل در کودکان است.
اهمیت ویتامین D در سلامت استخوان و مفاصل کودکان
علیرضا غزنوی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص اهمیت سلامت استخوان و مفاصل کودکان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: اختلالات اسکلتی عضلانی و مفاصل علاوه بر کمبود ویتامین D و دلایل ژنتیکی بر اثر عواملی مانند چاقی، سو تغذیه یا عفونت‌های مختلف نیز ممکن است، بروز کند.
وی ادامه می‌دهد: تغذیه سالم یکی از مهمترین ارکان در تضمین سلامت استخوان و مفاصل در کودکان است. استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامین D و کلسیم و اجتناب از مصرف مواد غذایی مضر، فرآوری شده و شور برای سلامت کودکان ضروری است.
فلوشیپ ارتوپدی کودکان در خصوص ناهنجاری‌های شایع استخوان و مفاصل در کودکان، می‌افزاید: پای پرانتزی، زانوی ضربدری، دیسپلازی لگن، نرمی استخوان، نرمی مفاصل، عفونت استخوان و صافی کف پا در کودکان از جمله ناهنجاری‌های استخوان و مفاصل در کودکان است، نیاز است تا والدین نشانه‌های بیماری‌ها را مهم بدانند و در صورت وجود ناهنجاری در مفاصل و رشد استخوان‌های کودک هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند تا درمان برای کودکان انجام و ناهنجاری رفع شود.
طبیعی بودن پای پرانتزی در کودکان تا قبل از دو سالگی
وی با بیان اینکه پای پرانتزی در کودکان تا قبل از دو سالگی طبیعی است، تصریح می‌کند: دو نوع پای پرانتزی از جمله فیزیولوژیک و پاتولوژیک وجود دارد که نوع فیزیولوژیک پای پرانتزی به طور طبیعی تا قبل از دو سالگی در کودکان دیده می‌شود و اگر این نوع از پای پرانتزی دوطرفه باشد، تقریباً طبیعی است، اما اگر یک‌طرفه باشد، حتماً باید توسط پزشک متخصص بررسی شود.
غزنوی با اشاره به عللی که می‌تواند باعث ایجاد پای پرانتزی در کودکان تا قبل از دو سالگی شود، اضافه می‌کند: کمبود ویتامین D که در کشور نیز شایع است، می‌تواند از علل ایجاد پای پرانتزی در کودکان تا قبل از دو سالگی شود، چرا که کمبود این ویتامین در کودکان باعث نرمی استخوان و پرانتزی شدن پاها می‌شود.
وی با بیان اینکه دیسپلازی‌های استخوانی نیز باعث ایجاد پای پرانتزی خواهد شد، می‌گوید: در برخی کودکان به ویژه آن‌هایی که کوتاه قدتر هستند، استخوان‌ها به خوبی فرم نمی‌گیرد و ممکن است از کودکی دچار انحراف زانو شوند و این انحراف نیز ممکن است به صورت پای پرانتزی تظاهر کند که به بررسی بیشتر توسط پزشک نیاز دارد تا تشخیص صحیحی انجام شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهار می‌کند: اگر پای پرانتزی در کودکان تا قبل از دو سالگی سیر پیش‌رونده داشته باشد، شدت آن بیشتر شود، یک‌طرفه باشد و همراه با چاقی مفرط باشد، باید از نظر صفحه رشد بررسی شوند تا مشخص شود در این زمینه مشکل دارند یا خیر.
تأثیر بیماری "بلانت" در بروز ناهنجاری پای پرانتزی
وی می‌افزاید: بیماری "بلانت" که علت آن اختلال ساختاری در صفحه رشد استخوان ساق است و یک طرف رشد می‌کند، اما طرف دیگر رشدی ندارد؛ در کودکان باعث ایجاد پای پرانتزی خواهد شد، اما اگر این بیماری تا دو سالگی به درستی تشخیص داده شود، به راحتی قابل درمان است.
غزنوی در خصوص درمان بیماری "بلانت"، تاکید می‌کند: با تشخیص صحیح و به موقع در سن دو تا سه سالگی، با نوعی کفش به نام "بریس" که میله‌ای در کنار آن است و میله به عنوان ستون عمل می‌کند و در کنار پا قرار می‌گیرد و به دور پا بسته می‌شود تا زانو را صاف کند، اگر سن کودک از سه یا چهار سالگی بگذرد، معمولاً برای درمان بیماری "بلانت" نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه والدین درباره پرانتزی بودن پای کودکان خود تا قبل از دو سالگی نگران نباشند، تصریح می‌کند: اگر پای پرانتزی در کودکان تا قبل از دو سالگی دوطرفه باشد و همراه با کمبود ویتامین D، کوتاهی قد و بیماری‌های زمینه‌ای نباشد، معمولاً فیزیولوژیک تلقی خواهد شد و خود به خود تا دو سالگی بهبود می‌یابد، اما هر نوع پای پرانتزی بعد از دو سالگی باید هر چه سریع‌تر درمان شود.
بروز ناهنجاری زانوی ضربدری بعد از دو سالگی در کودکان
فلوشیپ ارتوپدی کودکان با اشاره به بیماری پای ضربدری در کودکان، خاطرنشان می‌کند: در پای ضربدری یا زانوی ضربدری، زانوها از داخل به هم نزدیک و چسبیده است و مچ پا از هم فاصله دارد؛ این عارضه بعد از دو سالگی به تدریج ایجاد خواهد شد. زانوی ضربدری حداکثر تا سه و نیم سالگی و چهار سالگی وجود دارد و جای نگرانی وجود ندارد؛ البته کودک باید از نظر کمبود ویتامین D نیز بررسی شود، این کودکان معمولاً تا هشت سالگی به طور خود به خود بهبود می‌یابند، اما اگر شدت این بیماری در کودک زیاد باشد باید بررسی شود که کودک از نظر صفحه رشد و بیماری‌های متابولیک دچار مشکل است یا خیر؟ همچنین در کودکان شش تا هفت سال که دچار زانوی ضربدری هستند با کمک "بریس" قابل درمان است، البته نقش ویتامین D نیز بسیار مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به روش‌های درمان زانوی ضربدری، ادامه می‌دهد: اگر زانوی ضربدری در کودکان تا سن ۱۰ و ۱۱ سالگی در حال شدت بافتن و بیشتر شدن است، با روشی به نام "همی‌اپی فیزیودِز" آن را درمان کرد، در این روش درمانی در واقع یک طرف صفحه رشد زانو بسته می‌شود و طرف دیگر رشد می‌کند و این عارضه به تدریج اصلاح خواهد شد، اما در سنین بالاتر نیاز است تا با عمل جراحی و شکستن و برش استخوان، زانو را صاف کنند، بنابراین روش "همی‌اپی فیزیودِز" که بدون شکستگی استخوان انجام می‌شود، در درمان نوجوانان بسیار مؤثر و کمک‌کننده است.
احتمال "دیسپلازی لگن" در دختران بیشتر است
غزنوی می‌گوید: "دیسپلازی لگن" و یا در رفتگی مادرزادی لگن نیز در کودکان دیده می‌شود و معمولاً در دختران بیشتر بروز می‌کند، این ناهنجاری به طور معمول در سمت چپ لگن بیشتر بروز می‌کند، زمانی که نوزاد به دنیا می‌آید، باید توسط پزشک معاینه شود و در صورت شک در تشخیص این ناهنجاری باید برای نوزاد سونوگرافی انجام شود تا تشخیص صحیحی انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه با بهره گرفتن از سونوگرافی میزان در رفتگی لگن کمتر شده است، می‌افزاید: سونوگرافی به عنوان یک غربالگری برای کودکان انجام می‌شود. در نوزادان دختر، فرزندان اول خانواده، جنینی که در رحم مادر به طور طبیعی نچرخیده باشد و جنین‌های دوقلو باید سونوگرافی برای تشخیص دیسپلازی لگن انجام شود، چرا که در رفتگی مادرزادی لگن باید بسیار سریع تشخیص داده شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌گوید: دیسپلازی لگن در اوایل دوران نوزادی با کمربندی به نام "پاولیک" که باعث می‌شود پاها از یکدیگر فاصله بگیرد، درمان شود، اما اگر این ناهنجاری دیر تشخیص داده شود، باعث "لنگش" کودک خواهد شد که ممکن است برای درمان نیاز به جراحی، جا انداختن و گچ گرفتن باشد.
علت بروز صافی کف پا در کودکان چیست؟
وی با تاکید بر اینکه در کودکان معمولاً به دلیل نرمی رباط و انعطاف‌پذیری، صافی کف پا وجود دارد، اضافه می‌کند: گاهی صافی کف پا در بعضی کودکان دیده می‌شود و در این حالت کف پا انحنا و قوس لازم را ندارد و به دو حالت انعطاف‌پذیر تاندون کوتاه و خشک تقسیم‌بندی می‌شود. نوع اول معمولاً نیاز به درمان ندارد، اما اگر علائمی از جمله خستگی، درد و ایجاد مشکل در راه رفتن وجود داشته باشد، باید با ورزش‌های خاص، استفاده از کفی طبی، کفش طبی و سایر وسایل کمک کننده درمان شود.
غزنوی با بیان اینکه صافی کف پای انعطاف‌پذیر به تدریج تا سن هفت یا هشت سالگی بهبود می‌یابد، خاطرنشان می‌کند: اگر صافی کف پا یک‌طرفه باشد، کودک باید از نظر سلامت ستون فقرات، نخاع و پاها بررسی شود.
تق‌تق مفاصل کودکان نگران‌کننده نیست
متخصص ارتوپدی اظهار می‌کند: بیماری انگشت ماشه‌ای مادرزادی، به دلیل گیر افتادن تاندون خم‌کننده عضلات انگشتان در غلافی که می‌خواهد حرکت کند، به ویژه انگشت شست به وجود می‌آید می‌تواند دردناک یا بدون درد باشد و انگشت مانند ماشه، خم شده و هنگام صاف کردن انگشت، صدایی مانند ماشه تفنگ ایجاد خواهد شد؛ در این حالت انگشت شست حین حرکت قفل می‌شود و امکان حرکت ندارد. احتمال این عارضه برای تمام انگشتان وجود دارد، اما در شست شایع‌تر است، تا قبل از دو سالگی با ماساژ و نامش انگشت، ناهنجاری به تدریج بهبود می‌یابد، اما بعد از سن دو و نیم سالگی توصیه می‌شود با انجام جراحی این ناهنجاری رفع شود.
وی می‌گوید: صدای "تق‌تق" مفاصل نیز گاهی در کودکان وجود دارد، اگر کودک کمبود ویتامین D ندارد، این صدا به دلیل لغزیدن رباط‌ها بر روی هم و یا نرمی غضروف‌ها ایجاد می‌شود و نگران‌کننده نیست.
نظر شما