به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، حیات بشر به منابع زمین و تداوم آن‌ها بستگی دارد و زمین در صورتی توانایی بازسازی خود را دارد که فرصت کافی برای این امر در اختیار داشته باشد. با این حال الگوی مصرف فعلی بشر نشان می‌دهد که این بازسازی از ظرفیت زمین خارج است و منابع زمین بسیار سریع‌تر از توان زمین در احیای مجدد آن‌ها به مصرف می‌رسد. در اصل می‌توان گفت که یک زمین به تنهایی توانایی پاسخ‌گویی به حجم تقاضاهای بی‌رویه و روزافزون بشر در راستای زندگی به سبک مدرن را ندارد.
روز اضافه‌برداشت از زمین چیست؟
روز اضافه‌برداشت از زمین، نقطه‌ای از هر سال تقویمی است که نشان می‌دهد میزان منابع طبیعی مصرف‌شده توسط انسان بیش از توانایی زمین در جایگزینی و بازسازی این منابع در آن سال بوده است. فرا رسیدن روز اضافه‌برداشت از زمین یعنی از آن تاریخ به بعد بشر فراتر از ظرفیت کره زمین زندگی می‌کند و در مدت باقی مانده تا پایان سال با کمبود منابع مواجه می‌شود. در واقع می‌توان چنین گفت که از تاریخ فرا رسیدن روز اضافه‌برداشت از زمین تا پایان سال، بشر در حال استفاده از منابع آیندگان است.
روز اضافه‌برداشت از زمین فرصتی مناسب برای برگزاری کمپین‌های حفاظت از زمین، پیاده‌سازی راهکارهای مفید برای تغییر سبک غلط زندگی، اتخاذ شیوه‌های زندگی سازگار با محیط‌زیست و به‌طور کلی یافتن راه‌حل برای حل و فصل معضلات زیست‌محیطی است.
چگونگی محاسبه روز اضافه‌برداشت از زمین
روز اضافه‌برداشت از زمین از تقسیم توان تولید منابع طبیعی توسط زمین در یک سال بر میزان مصرف منابع طبیعی توسط بشر در همان سال، ضرب در تعداد روزهای سال به دست می‌آید؛ یعنی "توان تولید بیولوژیکی زمین یا ظرفیت زیستی تجدید پذیر منابع زمین" تقسیم بر "ردپای اکولوژیکی یا میزان تقاضای بشر برای استفاده از این منابع" ضرب در "۳۶۵". بدیهی است که محاسبه میزان تمامی منابع موجود در زمین و کل منابع مصرفی توسط بشر امری غیرممکن و این محاسبه‌ها با کمی چاشنی اغراق همراه است، با این حال روز اضافه‌برداشت از زمین یک یادآوری مفید برای انسان‌هاست تا دریابند سبک زندگی آن‌ها به طرز خطرناکی فراتر از توان مصرفی‌شان است.
باید در نظر داشت که هر کشوری دارای یک روز اضافه‌برداشت از زمین متفاوت است چرا که ظرفیت یا اثر زیست‌محیطی برای همه کشورها یکسان نیست. اگر تقاضای یک کشور برای منابع اکولوژیکی کمی بیشتر، بالاتر از میزان توان بیولوژیکی آن باشد، این کشور با کسری زیست‌محیطی روبرو می‌شود و روز اضافه‌برداشت از زمین برای آن یک روز زودتر فرا می‌رسد. بر اساس داده‌های ردپای جهانی (Global Footprint)، قطر (در جنوب غربی آسیا)، اولین و سائوتومه و پرنسیپ (در خلیج گینه) آخرین کشوری است که روز اضافه‌برداشت از زمین در آن فرا می‌رسد، یعنی تاریخ ۹ فوریه در برابر ۲۷ دسامبر.
تاریخ‌های متغیر روز اضافه‌برداشت از زمین
روز اضافه‌برداشت از زمین، با نرخ پایدار الگوی مصرف فعلی، در پایان هر سال تقویمی کاهش می‌یابد و در هر سال از تاریخ سال قبل خود عقب‌تر می‌رود. به عبارتی هر چه بشر منابع زمین را سریع‌تر استفاده کند، روز اضافه‌برداشت از زمین زودتر فرا می‌رسد، روزی که شامل جنگل‌زدایی، صید بی‌رویه، کشاورزی بیش‌ازحد و انتشار بی‌اندازه گازهای گلخانه‌ای به دنبال سوزاندن سوخت‌های فسیلی است.
از دهه ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۹، تاریخ روز اضافه‌برداشت از زمین به‌طور پیوسته در حال افزایش است، در ۱۹۷۰ به ۳۰ دسامبر و ۱۹۹۶ به سه ماه زودتر یعنی ۳۰ سپتامبر رسید. این روز در سال ۲۰۱۳، بیستم آگوست، در ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، سیزدهم اکتبر، در ۲۰۱۷ هفدهم و در ۲۰۱۸ یکم آگوست، در ۲۰۱۹ بیست‌ونهم جولای و با سه هفته تأخیر در ۲۰۲۰ روز بیست و دوم آگوست فرا رسید.
در حال حاضر روز اضافه‌برداشت از زمین تاریخ ۲۹ جولای یعنی هفتم مرداد است، به عبارت دیگر بشر امروز در کمتر از هفت ماه تمامی منابع تولیدی زمین برای یک سال را به مصرف رسانده است، حال آنکه تا پیش از دهه ۱۹۷۰ روز اضافه‌برداشت از زمین یکم ژانویه بود. به همین دلیل به این روز "روز تخطی از زمین" نیز گفته می‌شود.
میانگین کلی به دست آمده از روز اضافه‌برداشت از زمین برای سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که برای برآورده شدن تقاضاهای بشر و پیشگیری از کسری منابع زیست‌محیطی، ۱.۷ سیاره زمین مورد نیاز است. بر همین مبنا تاریخ روز اضافه‌برداشت از زمین در انگلستان که ۱۹ می است، نشان می‌دهد که اگر تمام دنیا سبک زندگی در انگلستان را برگزینند، حمایت از حیات بشری به سه کره زمین نیاز دارد. حال آنکه زندگی به سبک اندونزی باعث می‌شود که روز اضافه‌برداشت از زمین به ۱۸ دسامبر یعنی فقط چند روز تا پایان سال برسد.
روز اضافه برداشت از زمین برای ایران، سی‌ام ماه ژوئن یعنی نهم تیرماه بود. از این تاریخ تا پایان سال، جمعیت امروز ایران به هزینه منابع طبیعی نسل‌های بعد در حال گذران زندگی هستند.
تأثیر کرونا بر روز اضافه‌برداشت از زمین
روز اضافه‌برداشت از زمین در سال ۲۰۲۰، به دلیل همه‌گیری کووید -۱۹ با کمی تأخیر نسبت به سال ۲۰۱۹، در تاریخ ۲۲ آگوست فرا رسید. دلیل این امر قرنطینه‌های ملی و کند شدن ناگهانی روندهای اقتصادی جوامع بود که کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و نیز جنگل‌زدایی را به همراه داشت. با این حال این روند نزولی موقتی بود و بازگشت به شرایط اقتصادی و زندگی اجتماعی گذشته همه چیز را به روند قبلی و حتی بدتر از آن باز گرداند.
بنا بر گزارش شبکه جهانی ردپا (GFN)، با کاهش محدودیت‌های کووید -۱۹ در سال ۲۰۲۱، "ردپای اکولوژیکی" بشریت نسبت به سال گذشته ۶.۶ درصد افزایش یافته است. علی‌رغم بهبودهایی که به دنبال کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال ۲۰۲۰ به دست آمده بود، موفقیت‌های نسبی و جامع بسیاری از کشورها در مقابله با کرونا باعث شد که میزان انتشار این گازها در نیمه دوم سال ۲۰۲۱، حتی دو درصد هم بیشتر از ماه مشابه در سال قبل از شیوع کرونا باشد. از سوی دیگر افزایش جنگل‌زدایی‌های آمازون تا ۴۳ درصد در سال ۲۰۲۱ و کاهش ۰.۵ درصدی ظرفیت بیولوژیکی جنگل‌های جهانی نسبت به سال ۲۰۲۰، نقش بسزایی در فرا رسیدن زودرس روز اضافه‌برداشت از زمین ایفا می‌کند.
چگونگی به تعویق انداختن روز اضافه‌برداشت از زمین
روز اضافه‌برداشت از زمین می‌تواند با به‌کارگیری راهکارهای بسیاری به تعویق بیافتد. برای مثال بر طبق تخمین‌های سازمان جهانی طبیعت (WWF)، ایجاد ۳۵۰ میلیون هکتار جنگل، هشت روز، کاهش مصرف گوشت جهانی تا میزان نصف، ۱۷ روز، به نصف رساندن اثر کربن جهانی، ۹۳ روز و کاهش ۵۰ درصدی ضایعات غذایی جهانی، ۱۳ روز تاریخ روز اضافه‌برداشت از زمین را به تعویق می‌اندازد. از سوی دیگر بسته‌های محرک اقتصادی که در سراسر جهان تهیه می‌شود فرصتی برای دولت‌ها است تا سیستم فعلی را تغییر داده و به سمت اقتصاد دایره‌ای حرکت کنند که این اقدام نقش بسزایی در به تعویق انداختن تاریخ روز اضافه‌برداشت از زمین ایفا می‌کند.
در سطح فردی نیز می‌توان با تفکیک و بازیافت زباله‌ها، ذخیره انرژی، روی آوردن به انرژی‌های تجدید پذیر و دوستدار محیط زیست، بهره‌گیری از سیستم‌های حمل و نقل سازگار با طبیعت، کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و به‌کارگیری تمام شیوه‌های حفاظت از محیط زیست و مبارزه با گرمایش جهانی گام‌هایی ارزشمند در راستای افزایش مدت زمان فرا رسیدن روز اضافه‌برداشت از زمین برداشت.
نظر شما