به گزارش خبرنگار ایمنا، سرطان، بیماری است که نام آن معنای خرچنگ دارد این بیماری وقتی به جان افراد می‌افتد به سختی از شر آن می‌توان خلاص شد اما نکته مهم و خوشحال کننده این است که ۵۰ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری و ۵۰ درصد قابل درمان هستند. بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، سرطان دومین علت مرگ ایرانی‌ها است و با داشتن قریب به ۲۵۰ هزار سرطانی، هر سال ۱۱۰ هزار مورد ابتلای جدید ابتلاء داریم، قطعاً با تشخیص و درمان زودهنگام سرطان می‌توانیم از مرگ و میر افراد جلوگیری کرده یا طول عمر و کیفیت زندگی بیماران را ارتقا دهیم.
سرطان خون، چنگار خون، لوسمی یا لوکمیا گروهی از انواع سرطان است که معمولاً از مغز استخوان شروع شده و باعث شکل گیری تعداد زیادی گلبول سفید غیر طبیعی می‌شود. این گلبول‌های سفید خونی به صورت کامل تشکیل نمی‌شوند و به این مورد سلول‌های لوکمی یا سرطان خون گفته می‌شود. در واکاوی بیشتر این موضوع و علائم علل و نقش ژنتیک در بروز سرطان خون، فاکتورهای خطر و روند درمان برای بهبودی بیمار با محمدرضا خسروی فارسانی، فوق تخصص خون، سرطان و پیوند مغز و استخوان گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
سرطان خون چگونه در بدن اتفاق می‌افتد؟
سرطان خون جهشی در سلول‌های مغز استخوان و سلول‌های مسئول سیستم ایمنی بدن است، با بروز این اتفاق سلول‌هایی که طول عمر مشخص چند ساعت تا چند روز دارند عمر جاودانه پیدا می‌کنند و با رشد بسیار باعث می‌شوند مغز استخوان سایر سیستم دفاعی بدن را اشغال کرده و اجازه رشد به سلول‌های طبیعی بدن ندهند. سرطان خون به سه دسته تقسیم می‌شود دسته اول لوکمیا است که سلول‌های سفید مغز و استخوان گرفتار می‌شوند.
در دسته دوم لنفوم‌ها (سلول‌ها لنفاوی مسئول سیستم ایمنی بدن هستند) گرفتار می‌شوند. دسته سوم مولتیپل میلوما یک نوع سرطان مغز و استخوان است در حقیقت سلول‌هایی که مسئول تولید آنتی بادی در بدن هستند به اسم پلاسما سل آنها گرفتار می‌شوند. برحسب اینکه کدام نوع سلول گرفتار شوند ممکن است علائم خاصی بروز پیدا کند، علائم از یک بی حالی بی حوصلگی، ضعف، خونریزی، عفونت‌های مکرر در بدن، ضایعات پوستی خون ریزی دهنده و خونریزی از نقاط مختلف بدن به طور طبیعی ایجاد شده و برحسب اینکه کدام سلول بدن متأثر شود این علائم متفاوت است.
عوامل خطر مؤثر در بروز سرطان خون چه مواردی هستند؟
در حال حاضر آلودگی هوا مهمترین عامل در گسترش سرطان خون است، از سوی دیگر نوع سوخت و بنزین خودروها در این زمینه تأثیر زیادی دارد، از عوامل محیطی دیگر که در بروز سرطان خون نقش دارند حشره کش‌ها و آفت کش‌های گیاهی مورد استفاده در گلخانه‌ها و باغ‌ها است، به خصوص باغبان‌ها در معرض خطر ابتلاء به سرطان خون هستند، لازم است باغبان‌ها هنگام کار و سم پاشی استاندارها را رعایت کرده و با پوشش مناسب این کار را انجام دهند. بدون پوشش مناسب در معرض اشعه‌های غیرطبیعی قرار گرفتن از عوامل دیگر بروز سرطان خون است. بعضی از انواع سرطان خون ممکن است وابسته به ریزفاکتوری مانند چاقی باشد و کنترل این عامل ضروری است. تغذیه نامناسب و استفاده از فرآورده‌های گوشتی ناسالم هم می‌تواند در بروز این مشکل مؤثر باشد.
نقش ژنتیک در ایجاد سرطان خون چیست و آیا این بیماری مسری است؟
فاکتورهای خطر برای بروز سرطان خون بسیار زیاد است، تأثیر ژنتیک در پوشش درصدی از سرطان خون تأثیر دارد ولی این مورد چندان جدی نیست. به طور کلی سرطان خون مسری نیست، ممکن است عامل سرطان خون یک ویروس مانند هپاتیت B، و اچ. تی. ال. وی. وان (HTLV-1) باشد که این ویروس‌ها با ورود به سیستم ایمنی بدن یک شخص احتمال ایجاد سرطان را دارد ولی سرایت این بیماری از فردی به فرد دیگر اتفاق نمی‌افتد، انتقال خون هم نمی‌تواند سلول‌های پیش سرطانی را از یک شخص به دیگری منتقل کرده و موجب ایجاد سرطان خون شود.
تغذیه ناسالم اشخاص تا چه اندازه در بروز سرطان خون نقش دارد؟
فرآورده‌های گوشتی ناسالم و گوشت‌های مانده باعث می‌شود که مواد مختلف در آنها رشد کنند و نوع فرآورده گوشتی و اولویت مصرف گوشت تازه مورد استفاده آشپزها برای غذا و توجه به فرایند پخت گوشت در کاهش سرطان خون اهمیت دارد. تغذیه نامناسب و مصرف گوشت ناسالم مانده باعث ایجاد سرطان خون می‌شود. برای پیشگیری از ابتلاء به این نوع سرطان لازم است اشخاص همیشه از غذای تازه و مطمئن حاوی مواد اولیه تازه و بدون افزودنی‌های بی مورد استفاده کنند و در پخت و پز آسیب به ماده غذایی وارد نشود.
بهبود روند درمان یک بیمار مبتلا به سرطان چه مدت زمان طول می‌کشد؟
سرطان‌های خون یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها است و کودکان و بزرگسالان مبتلا به این سرطان می‌شوند. بعضی از انواع سرطان خون قابل درمان است و تعدادی هم روند درمان سخت‌تری دارد و این اتفاق وابسته به سرعت رشد تومور، نوع سرطان، مرحله سرطان و سن بیمار است. این بیماری در سنین بالا غیرقابل درمان اما در سنین پایین معمولاً درمان می‌شود.
داروهای جدید برای درمان سرطان خون با نام هدف درمانی وجود دارد و تعدادی از بیماران مبتلا به سرطان خون درمان می‌شوند، متأسفانه قیمت این داروها در کشور بسیار بالا است و بیماران برای تهیه این داروها نیازمند حمایت هستند. در مجموع بیماران سرطان خون نسبت به قبل امید به زندگی بیشتری پیدا کردند و با ورود داروهای جدید می‌توانند از درمان بهره بیشتری ببرند، تشخیص به هنگام برای درمان سرطان خون بسیار مهم است، با تأخیر در تشخیص این سرطان شکست درمانی افزایش پیدا می‌کند.
وضعیت شیوع سرطان خون در کشور و وضعیت اصفهان در این زمینه توضیح دهید؟
اصفهان یکی از استان‌های پر شیوع در مورد سرطان خون بوده و در رأس قرار دارد، آلودگی هوا یکی از علت‌های بروز این اتفاق است، در برخی شهرها یک نوع آلودگی هوا مانند آلودگی ناشی از بنزین وجود دارد، اما در اصفهان متأسفانه انواع آلودگی‌ها با فعالیت کارخانه‌هایی که استانداردهای لازم را رعایت نمی‌کنند ایجاد می‌شود و استفاده از بنزین‌های بدون استاندارد هم در کلانشهر اصفهان یکی دیگراز دلایل افزایش سرطان خون است.
برای خودمراقبتی و پیشگیری از ابتلاء به سرطان خون چه توصیه‌ای دارید؟
توجه به رژیم غذایی روزانه و اطمینان از خوردن غذای تازه و سالم اهمیت دارد، افرادی که در حرفه‌های مختلف مشغول فعالیت هستند لازم است طب کار را رعایت کنند و نظارت کافی بر پوشش پوستی و تنفسی برای جلوگیری از انتقال مواد آلوده به بدن در محیط کار را داشته باشد. افرادی که نزدیک پالایشگاه و کارخانه سیمان زندگی می‌کنند باید دقت بیشتری نسب به جلوگیری از ورود آلاینده به سیستم ایمنی بدن برای پیشگیری از ابتلاء به سرطان خون کنند. خانواده در روزهای آلودگی هوا از بردن کودکان به محیط بیرون و استفاده از خودروهای شخصی با آلایندگی بنزین پرهیز کنند. ناظران و مسئولان کلانشهرها باید با اطلاع رسانی بیشتر به مردم و توجه به کاهش مواد آلاینده در شهرها حساسیت به این قضیه را بیشتر کنند تا شاهد کاهش شیوع سرطان‌ها در جامعه باشیم.
نظر شما