به گزارش ایمنا روز ۱۲ دی ماه به عنوان روز رشت نام گذاری شده است. در سال ۱۳۹۳ به پیشنهاد روبرت واهانیان که یکی از تاریخ شناسان بزرگ و ارشد رشت است، روز ۱۲ دی ماه به مناسبت مرکز استان شدن این شهر در زمان حکومت سلسله‌ی صفویان، به عنوان روز تولد این شهر و به نام روز نکوداشت شهر رشت پیشنهاد شد. این روز در سال ۱۳۹۴ به افتخار نکوداشت شهر رشت به این عنوان نام گذاری شده است.
در این روز جوانان گیلکی، با لباس‌هایی بسیار زیبا و رنگارنگ و محلی به رقص و شادی می‌پردازند. زمان صفویان در ۱۲ دی ۹۳۶ هجری شمسی سلطان محمود که از طرف شاه طهماسب صفوی به عنوان نماینده او انتخاب شده بود و به رشت وارد شد و با ورود او به این شهر، رشت به عنوان مرکز استان گیلان انتخاب شد.
ایجاد بنای اولیه شهر رشت به احتمال زیاد به قبل از دوره‌ی ورود اسلام و به دوره‌ی ساسانیان باز می‌گردد.
پس از ورود اسلام و در زمان صفویان نیز این شهر از سال ۱۰۰۴ هجری قمری به فرمان شاه عباس، مرکز استان گیلان و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که آن زمان محصول اول گیلان بود. مالکان بزرگ و معامله گرانی از ایران، روسیه، یونان و ارمنستان که سر و کار با نوغان و ابریشم داشتند به شهر رشت روی آوردند و تصمیم بر آن گرفته شد که بر وسعت آن اضافه نمایند.
رشت شهر اولین‌ها
اولین شعبه‌ی بانکی ایران یا بانک سپه، اولین کتابخانه ملی در ایران، اولین راه آهن کشور، اولین تئاتر و اولین داروخانه‌ی شبانه روزی در ایران در شهر رشت به وجود آمده اند.
- نخستین شعبه بانکی کشور که متعلق به بانک سپه بود در شهر رشت در سال ۱۳۰۴ افتتاح شد.
- اولین کتابخانه ملی ایران در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در رشت افتتاح شد و بنای شاخص آن با معماری‌ای به سبک اروپای شرقی، هم اکنون در مجاورت میدان شهرداری رشت قابل بازدید است. در کتابخانه ملی رشت ۱۵۰ هزار جلد کتاب چاپی و ۱۷۵۰ جلد کتاب خطی نگهداری می‌شود و تعداد ۲۰۰۰۰ نفر به عضویت آن درآمده‌اند و روزانه به صورت میانگین، ۱۵۰۰ نفر از فضای آن استفاده می‌کنند.
- اولین اتوبوس در ایران توسط یک بازرگان بلژیکی در رشت به کار گرفته شد و سپس فردی به نام معین التجار (از بازرگانان سرشناس آن زمان) آن را خریداری نمود و به تهران آورد.
- تاریخ راه‌اندازی موفق اولین راه آهن در ایران به شهر رشت می‌رسد که در سال ۱۸۴۸ میلادی مسیرش از این شهر به بندر پیربازار و بندر انزلی می‌رسید که ۱۲ کیلومتر از این مسیر تا اواسط دوره رضاشاه همچنان مورد استفاده بوده است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که بقایای این مسیر هنوز در مسیر رشت به پیربازار وجود دارد و یک لوکوموتیو بخار در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان نیز نگهداری می‌شود.
- همچنین نخستین خانه سالمندان و نخستین داروخانه شبانه‌روزی نیز در رشت افتتاح شده است.
نام قدیمی رشت چیست؟
نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده است که قبل از این دو به آن بیه می‌گفتند. بیه در لغت نامه‌ها، رود یا محل تلاقی بین دو رود خانه معنی شده است و چنین به نظر می‌رسد که دلیل این نام گذاری قرار گرفتن آن در میان ۲ رودخانه‌ی گوهررود و سیاه رود است که در نقش حفاظ و دیوار شهر محسوب می گردیده است.
تاریخچه نام رشت
رشت با تلفظ درست «رِشت» در ایرانی باستان Ṷṛ šti «باران» اسم مؤنث از Ṷ a ṛ š «باریدن» و از این ریشه در زبان اوستایی صفت فعلی var ǝ š ta «باریده» و در زبان لری باستان b ǝṛ št «بارش» و b ǝ š t «باران» و در هورامی veš «باران» و فارسی نو «بارِش» از «وارِشت» فارسی میانه هم ریشه است. وجه تسمیهٔ رشت در فرهنگ واژه‌های دساتیر، به‌معنی گچی که بنّایان، سنگ و آجر را به آن محکم نمایند، و در لغت‌نامه‌های انجمن آرا، آنندراج، لغت فرس اسدی توسی، لغت محلی شوشتری، برهان قاطع، ناظم الاطبا و لغت‌نامهٔ جهانگیری: چیزی که از هم فروریزد؛ هر چیزی که از هم فروریزد و فروپاشد؛ دیوار مشرف برافتادن. گچ را نیز گویند که بدان خانه سفید کنند؛ لجن و خاکروبه؛ خاک و گَرد؛ خاک را گویند؛ رنگ‌کرده نیز معنی شده‌است.
همچنین رشت (به فتح اول) به معنی در فروافتاده در گودی قرار گرفته یا جای پست است. صفتی بود برای هفته بازار رشت و حومه که روزهای یکشنبه در این شهر و روزهای چهارشنبه در آج بیشه حومه رشت تشکیل می‌شد. رشت بازار یعنی بازار در گودی قرار گرفته و این صفت بدان اعتبار بود که هر پیله‌ور یا مسافری که از بخش‌های جنوبی، مانند رودبار یا از مناطق غربی مانند فومن یا از مناطق شرقی مانند لاهیجان به سوی رشت حرکت می‌کرد، از منطقه‌ای بلندتر به ناحیه‌ای که در سطح پایین قرار داشت سرازیر می‌شد. تدریجاً «بازار» از آخر نام حذف شد و «رشت» باقی‌ماند.
رشت شهر خلاق
در سال ۲۰۱۵ به شبکه پیوسته شهرهای خلاق جهان به عنوان شهری خلاق غذا تحت نظر لیست یونسکو قرار گرفت. شهر خلاق، شهری است که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه‌ی پایدار شهری استفاده می‌کند. رشت تنها شهر ایران به همراه ۱۸ شهر دیگر در جهان است که در زمینه‌ی خوراک شناسی در یونسکو ثبت شده است. این امر به این خاطر است که رشت بیش از ۱۷۰ نوع غرا و خوراکی دارد و به همین دلیل از جانب سازمان یونسکو به عنوان شهر خلاق غذا معرفی شد.
معرفی رشت به عنوان شهر خلاق غذا به گسترش فرهنگ گیلان و شناخته شدن هنرمندان کمک می‌کند و باعث رشد کارآفرینی در کشور می‌شود. رونق گردشگری خوراک نیز در این شهر موجب شده تا رستوران‌های رشت بیش از پیش خدماتی عالی ارائه دهند و رستوران‌های بومی با غذاهای محلی، در بین گردشگران و مسافران، طرفداران زیادی پیدا کند.
بخوانید:
رشت، شهر همیشه بیدار!
رشت را خیلی‌ها به شب‌زنده‌دار بودن اهالی‌اش می‌شناسند. برخلاف بسیاری از شهرهای ایران که با فرا رسیدن شب مغازه‌ها تعطیل می‌شوند، در این شهر مغازه‌ها اغلب تا پاسی از شب بازند و پذیرای مردم هستند.
غذاهای سنتی رشت
میرزا قاسمی، باقلا قاتوق، تورشی تره، دبیجی و کال کباب برخی از غذاهای محلی این شهر هستند. از شیرینی‌های سنتی رشت می‌توان به کاکا، رشته‌ی خوشکار و عسلی حلوا اشاره کرد. دلار نیز از چاشنی‌های شور و سنتی شهر رشت است.
نماد شهر رشت
میدان شهرداری از جمله‌ی مهم‌ترین آثار تاریخی رشت است است که شامل ساختمان شهرداری و برج ساعت است و به نماد شهر رشت نامیده می‌شود.
بناهای سنتی رشت
موزه‌ی پست و ساختمان قدیمی هتل ایران از دیگر آثار تاریخی رشت است. بازار بزرگ رشت از نقاط جذاب برای گردشگران غیر بومی است. همچنین مسجد سفید از قدیمی ترین مساجد شهر رشت محسوب می‌شود. خانه‌ی ابریشمچی، خانه‌ی قدیری و خانه‌ی میرزا کوچک خان از جمله‌ی خانه‌های تاریخی رشت هستند. پارک جنگلی سراوان، دریاچه‌ی سقالکسار و تالاب عینک نیز از جمله جاذبه‌های طبیعی و دیدنی شهر رشت می‌باشد. گلدوجی، گلیم، سفالگری، بامبو بافی، رشتی دوزی و حصیربافی از صنایع دستی این شهر غنی است.
جمعیت رشت
شهر رشت در طی سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ به ترتیب دارای ۵۵۷۳۶۶ و ۶۳۹۹۵۱ نفر جمعیت بوده است. شهر رشت در فاصله سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ دارای نرخ رشدی برابر ۲/۹۲ درصد و در سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ برابر با ۲/۱۸ است. از نظر ساخت سنی، جمعیت این شهر تقریباً جوان می‌باشد و در مرحله گذار به سر می‌برد. طبق سرشماری سال ۱۳۹۰، هریک از سه گروه عمده سنی ۱۴-۰ ساله، ۶۴-۱۵ ساله، ۶۵ ساله و بیشتر به ترتیب ۲۰/۴۵، ۷۴/۶۱ و ۴/۹۴ درصد می‌باشد. شهر رشت ۴۶/۷ درصد از جمعیت شهری استان گیلان را به خود اختصاص داده است. تعداد مهاجرین وارد شده به این شهر در سال ۱۳۸۵، ۱۲۴۰۲۴ نفر بوده که بر اساس طرح جامع مصوب، در این سال شهر رشت به عنوان یکی از کانون‌های مهاجرپذیر استان معرفی شده است. تعداد خانوار این شهر در سال ۱۳۹۰، ۲۰۴۰۵۴ خانوار بوده که بعد خانوار آن ۳/۱۳ نفر می‌باشد. شاخص نسبت جنسی نیز در حد ۹۸ نفر بوده است. ضمناً از کل جمعیت ۶ ساله و بالاتر در سال ۱۳۹۰ که به تعداد ۵۷۰۷۲۱ نفر می‌باشد در حد ۹۸ درصد با سواد بوده‌اند. ساکنان این شهرستان به انواع مشاغل خدماتی- تجاری، صنعتی و کشاورزی اشتغال دارند که شالیکاری از عمده فعالیت‌های روستاییان این خطه می‌باشد. بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰، شهر رشت به ترتیب دارای ۵۵۷۳۶۶ و ۶۳۹۹۵۱ نفر جمعیت بوده است که سهم جمعیت دهساله و بیشتر از این مقدار ۸۷/۵ درصد می‌باشد. شمار جمعیت فعال اقتصادی ۳۲۱۱۰۸ نفر بوده که ۷۴/۵۷ درصد آن را شاغلین و در حد ۱۵/۴۳ درصد را جمعیت بیکار تشکیل می‌دهد.
نظر شما