به گزارش ایمنا استاد تاج اصفهانی یکی از برجسته‌ترین خوانندگان تاریخ موسیقی اصیل ایرانی که به گواه بزرگان موسیقی صاحب سبک بود و شاگردان فراوانی را پرورش داد در مسیر پیشرفت موسیقی اصیل ایرانی تلاش زیادی کرده است.
بیوگرافی تاج اصفهانی
جلال‌الدین تاج اصفهانی در سال ۱۲۸۲ خورشیدی در اصفهان متولد شد. پدرش شیخ واعظ اصفهانی معروف به تاج‌الواعظین بود که تا حدی با دستگاه‌های موسیقی سنتی ایرانی آشنایی داشت. جلال‌الدین در ده سالگی نزد پدر و استادانی چون سید عبدالرحیم اصفهانی، نایب اسدالله، میرزا حسین ساعت ساز (خضوعی)، میرزا حسین عندلیب، حبیب شاطر حاجی به دانش اندوزی و آموزش پرداخت. وی به اشعار سعدی علاقه زیادی داشت و گزیده‌هایی از اشعار سعدی و دیگر شاعران را حفظ بود و در هنگام اجرای آواز به تناسب زمان و شرایط از آن استفاده می‌کرد.
تاج در اوایل ۱۳۰۰ خورشیدی از اصفهان به تهران آمد و به دلیل صدای خوش و حسن سلیقه در گزینش اشعار در محافل هنری تهران محبوبیت پیدا کرد. وی در سال‌های ۱۳۰۵ تا ۱۳۰۷ خورشیدی در انجمن شعر وحید با جمعی از هنرمندان از جمله علی‌اکبر شهنازی نوازنده تار آشنا شد و در سال‌های بعد چند کنسرت به همراه او و مرتضی محجوبی (نوازنده پیانو) و مرتضی نی داود (نوازنده تار) اجرا کرد و صدایش در صفحات گرامافون نیز ضبط شد.
فعالیت هنری تاج اصفهانی
تاج در سال‌های ۱۳۱۹ و ۱۳۲۰ خورشیدی از نخستین خوانندگانی بود که با دستگاه تازه تأسیس رادیو تهران همکاری داشت و برنامه‌های بسیاری همراه با ساز و ارکستر هنرمندان از جمله با حبیب سماعی استاد بزرگ سنتور اجرا کرد و از ۱۳۲۸ با رادیو اصفهان همکاری می‌کرد، تاج ضمن خوانندگی، سرپرست نوازندگان رادیو اصفهان شد و برنامه‌های زیادی از صدای او همراه با ساز هنرمندان اصفهانی اجرا شد. وی در رادیو اصفهان به اجرای برنامه‌هایی با تار اکبر خان نوروزی و برنامه آموزش گوشه‌های دستگاه‌های موسیقی ایرانی پرداخت. همچنین در چند کنسرت بزرگ انجمن موسیقی ملی به رهبری روح‌الله خالقی در سال‌های ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۷ خورشیدی شرکت کرد. او در ۱۳۳۰ خورشیدی نیز مدت کوتاهی مشاور بخش موسیقی رادیو تهران بود.
تاج اصفهانی مدتی را در شهرهای گوناگون به مسافرت و اجرای برنامه گذراند و یک بار هم برای ضبط صدا به حلب سفر کرد و سرانجام در اصفهان ماندگار شد.
شاگردان تاج اصفهانی
از جمله شاگردان استاد جلال تاج اصفهانی آقایان احمد مراتب متخلص به درة التاج، ایرج، علی‌اصغر شاه‌زیدی، عسگری آقاجانیان میری، محمد تقی سعیدی والاشانی، فضل‌الله شاهزمانی، سید رضا طباطبایی کربکندی، علی‌رضا افتخاری، مرتضی شریف، ناصر یزدخواستی، رضا قرنیان اصفهانی و حمیدرضا نوربخش را می‌توان نام برد. همچنین به گفته محمدرضا شجریان، وی آوازهای تاج اصفهانی را روی صفحات مرور می‌کرده‌است.
اولین کنسرت تاج اصفهانی
اولین کنسرت تاج اصفهانی در سال ۱۳۰۶ به نفع روزنامه فکاهی ناهید به سردبیری میرزا عباس خان ناهید برگزار شد. این کنسرت در باغ سهم الدوله واقع در کوچه برلن در حضور مخبر السطنه هدایت، هیأت وزیران و چند تن از نمایندگان مجلس بوده است و اعضای کنسرت شامل مرتضی خان محجوبی (پیانو)، مرتضی خان نی داوود (تار)، حسین یاحقّی (ویلن) و رضا روانبخش (تنبک) بودند که به همراهی صدای تاج در دستگاه ماهور به اجرای برنامه می‌پردازند و تاج با شعری از شاعر لب دوخته، فرخی یزدی، از وضع موجود و نشانه‌های آن گلایه می‌کند.
- بیشتر بخوانید: زندگینامه محمد فرخی یزدی + دوختن دهان و آثار
همسر تاج اصفهانی
استاد تاج در زندگی یک همسر اختیار کرد و همیشه از او به عنوان یک کدبانوی خانه‌دار مهربان و دلسوز که مایه گرمی کانون خانوادگی اوست نام می‌برد.
فرزندان تاج اصفهانی
استاد جلال تاج اصفهانی و همسرش دارای چهار دختر به نام‌های تاجی، پروین، هما، پروانه و دو پسر به نام‌های همایون و جمشید بودند.
آثار تاج اصفهانی
از مشهورترین آثار جلال‌الدین تاج اصفهانی صفحه آواز همایون است که در حدود ۱۳۱۲ خورشیدی در تهران ضبط شد. این اثر، دهه‌های متوالی از شهرت و محبوبیت برخوردار بود و اکنون نیز از آثار معیار در بررسی مکتب آواز اصفهان است.
جلال تاج اصفهانی در مصاحبه‌ای در اوایل دههٔ ۱۳۵۰ اظهار کرد که برای اولین بار تصنیف مرغ سحر را در باغ سهم‌الدوله اجرا کرده‌است، در ۱۱ مرداد ۱۳۹۸، آثاری که در دوران جوانی تاج توسط کمپانی‌های مختلف ضبط و آرشیو شده بود منتشر شد. ترانه آتش دل که سال‌ها پیش توسط جلال‌الدین تاج اصفهانی خوانده شده نیز یکی از زیباترین ترانه‌های تاریخ موسیقی ایران است.
درگذشت تاج اصفهانی
استاد جلال تاج اصفهانی سحرگاه ۱۳ آذر ۱۳۶۰ در ۷۸ سالگی در خانه پدری خود دار فانی را وداع گفت و در آرامگاه تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.
محمدرضا شجریان درباره مرگ این استاد گفت: با مرگ تاج صدایی خاموش شد که بیش از ۷۰ سال در پهنه ایران‌زمین به ویژه اصفهان شهر نور و گنبدهای فیروزه رنگ طنین‌افکن بود.
نظر شما