مهدی آذر یزدی از ده حکایت تا حق و ناحق + روز ملی ادبیات کودک و نوجوان

به گزارش ایمنا مهدی آذریزدی نویسنده ادبیات کودکان ایران در بازنویسی و بازآفرینی آثار کهن پیشگام بوده است و پرتیراژترین نویسنده تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران است.

بیوگرافی مهدی آذریزدی

مهدی آذریزدی ۲۷ اسفندماه سال ۱۳۰۰ در خرمشاه شهر یزد متولد شد، کودکی‌اش را به یاری پدر در کشاورزی پرداخت و سپس تا ۲۰ سالگی در بیشه بنایی مشغول به کار شد. او سپس رهسپار حرفه‌ای جوراب‌بافی شد و این انتخاب سرآغاز آشنایی او با کتاب و قلم و قصه شد.

در واقع صاحب این کارگاه بافندگی تصمیم به راه‌اندازی دومین کتابفروشی شهر یزد در آن سال‌ها گرفت و از میان شاگردانی که در کارگاهش مشغول به کار بودند، آذریزدی را جهت کار در کتابفروشی معرفی کرد و کار در حوزه کتاب همانا و آشنایی با نویسندگان و شاعران و اهالی ادب همانا. اتفاقی که آذریزدی خود در توصیف آن چنین گفت: «دیگر گمان می‌کردم به بهشت رسیده‌ام. تولد دوباره و کتاب خواندن من شروع شد.»

آذریزدی مدتی در چاپخانه علمی، کتاب‌فروشی‌های «خاور»، «ابن سینا»، «امیرکبیر»، «بنگاه ترجمه و نشر کتاب»، روزنامه «آشفته» و روزنامه «اطلاعات» کار کرد و سال‌های سال به شغل غلط‌گیری نمونه‌های حروف‌چینی شده یا تصحیح کتاب مشغول بود.

تحصیلات مهدی آذریزدی

مهدی آذر یزدی هیچ‌گاه به مدرسه نرفت اما در ۵۴ سالگی برای اولین بار وقتی در مقابل یک کلاس درس ایستاد، نتوانست جلوی گریه‌اش را بگیرد. وی الفبا را از پدرش یاد گرفته بود، پدری که موافق رفتن او به مدرسه نبود و او را پای منبرهای مذهبی بزرگ کرد.

قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب

مهدی آذر یزدی در سال ۱۳۳۵ و در ۳۵ سالگی، پس از آنکه قصه‌ای از انوار سهیلی در چاپخانه توجه‌اش را به خود جلب کرد به فکر ساده‌نویسی قصه آنطور که مناسب کودکان باشد افتاد. این ایده، زمینه‌ساز خلق جلد اول کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب شد، او این مجموعه را شب‌ها در یک اتاق دو در سه متری زیر شیروانی می‌نوشت و نگران بود که کتاب خوبی نشود و او را مسخره کنند.

وی سپس دوره هشت جلدی قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب شامل دفترهای قصه‌های کلیله و دمنه، قصه‌های مرزبان نامه، قصه‌های سندباد نامه و قابوس نامه، قصه‌های مثنوی مولوی، قصه‌های قرآن، قصه‌های شیخ عطار، قصه‌های گلستان و ملستان و قصه‌های چهارده معصوم را منتشر کرد. این کتاب‌ها بازنویسی کلیله و دمنه، مرزبان نامه، سندبادنامه و قابوسنامه، گلستان، مثنوی و آثار عطار به زبان ساده است.

این مجموعه تا به امروز به زبان‌های اسپانیایی، ارمنی، چینی و روسی ترجمه شده است و دوره هشت جلدی این کتاب تا به حال بیش از ۶۴ بار تجدید چاپ شده است.

همچنین از این مجموعه انیمیشنی ۲۶ قسمتی نام «قصه‌های خوب، برای بچه‌های خوب» به تهیه‌کنندگی مرکز پویانمایی صبا تولید شده است که در اقدامی جالب قصه‌ها توسط خود او برای کودکان روایت می‌شود.

جوایز مهدی آذر یزدی

مهدی آذریزدی برای قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب در سال ۱۳۴۲ (۱۹۶۷ میلادی)، برنده جایزه یونسکو شد و سال ۱۳۴۵ جایزه سلطنتی کتاب سال را از آن خود کرد.

کتاب‌های وی از طرف شورای کتاب کودک نیز کتاب برگزیده سال شده‌اند. او در سال ۱۳۷۹ به سبب نگاشتن داستان‌های قرآنی و دینی، خادم قرآن شناخته شد. چندین دفعه از سوی حوزه هنری استان یزد، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، بنیاد ریحانة الرسول (س) برای وی مراسم بزرگداشت برگزار شده‌است. پس از مرگ او در شهر یزد به همت حوزه هنری استان یزد و با همکاری ادارهٔ پست آن شهر تمبر یادبودی با شمارگان ۱۶۰۰ چاپ شد.

ازدواج مهدی آذریزدی

مهدی آذر یزدی هرگز ازدواج نکرد. وی دارای یک فرزندخوانده بود.

درگذشت مهدی آذریزدی

مهدی آذر یزدی ۱۸ تیر ۱۳۸۸ در بیمارستان آتیه تهران درگذشت و پیکر او در حسینیه خرمشاه یزد در نزدیکی محل زندگی‌اش به خاک سپرده شد.

روز ملی ادبیات کودک و نوجوان

روز درگذشت مهدی آذر یزدی یعنی ۱۸ تیر هرسال به پاس بیش از ۵۰ سال تلاش وی برای خلق آثار ارزشمند در حوزه کتاب کودک روز ملی ادبیات کودک و نوجوان نام‌گذاری شده‌است.

کتاب‌های مهدی آذر یزدی

• اصل موضوع. تهران: اشرفی, ۱۳۴۵. (قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۱۰)
• بافنده داننده قصه از جامع الحکایت دهستانی. تهران: اشرفی، ۱۳۵۰.( قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۹)
• بچه آدم: قصه ساده و کوتاه حی بن یقظان. تهران: اشرفی، ۱۳۴۵.( قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۴)
• پنج افسانه: درباره حیوانات-برگزیده از منابع ایرانی. تهران: اشرفی، ۱۳۴۵.( قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۵)
• حق و ناحق: یک داستان از سیاست نامه خواجه نظام الملک. تهران، ۱۳۴۵. (قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۲)
• خاله گوهر. شیراز: کمیته ملی پیکار با بیسوادی, ۱۳۵۴.
• خیر و شر: یک داستان از هفت گنبد نظامی گنجوی. تهران: اشرفی ،۱۳۴۴.( قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۱)
• ده حکایت: داستان برای کودکان. تهران: اشرفی، ۱۳۴۵. (قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۳)
• شعر قند و عسل، یا حکایت پشه و زنبورعسل و گاو. تهران: اشرفی، ۱۳۴۵.
• فالگیر. شیراز: کمیته ملی پیکار با بی‌سوادی, ۱۳۵۴.
• قصه‌ها و مثل‌ها: نمونه‌هایی از مثل‌های قصه‌دار. تهران: اشرفی ،۱۳۴۶. (قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۷)
• قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن: مجموعه کامل ده دفتر در یک کتاب. تهران: اشرفی، ۱۳۶۹
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از مثنوی معنوی. تهران: امیرکبیر، ۱۳۴۳.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از کلیله و دمنه. تهران: امیرکبیر، ۱۳۳۶.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از مرزبان‌نامه. تهران: امیرکبیر، ۱۳۳۸.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از مثنوی معنوی. تهران: امیرکبیر، ۱۳۴۳.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از سندبادنامه و قابوس‌نامه. تهران: امیرکبیر، ۱۳۴۱.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از گلستان و ملستان. تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۲.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از آثار شیخ عطار. تهران: امیرکبیر، ۱۳۴۷.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه برگزیده از قصه‌های قرآن. تهران: امیرکبیر، ۱۳۴۵.
• قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: قصه‌های چهارده معصوم. تهران: امیرکبیر, ۱۳۶۳.
• قصه‌های ساده، تهران، دادجو، ۱۳۶۳.
• گربه تنبل، تهران، نشر جهان دانش، ۱۳۷۱.
• گربه ناقلا، تهران: اشرفی، ۱۳۵۱.
• مثنوی بچه خوب. تهران: اشرفی، ۱۳۵۱.
• مرد و نامرد: یک داستان از هزار و یک شب. تهران: اشرفی، ۱۳۴۶.( قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۶)
• هشت بهشت: هشت اثر منظوم. تخران: سازمان انتشارات اشرفی ۱۳۵۰. (قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن ۸)