به گزارش ایمنا، نخستین بار تئاتر "افرا، یا روز می‌گذرد" ۱۲ سال پیش به نویسندگی و کارگردانی بهرام بیضایی به روی صحنه رفت... همان زمانی که بیضایی در اوج شکوه و شهرت بود و هست... و "افرا" جایی در کوچه پس کوچه‌های ذهن گم شد، اما فراموش نه... زمان گذشت تا اینکه این نمایش درام اجتماعی در تالار فرشچیان نیز اجرا شد... برای بازیابی دوبارۀ "افرا"... برای ساعتی و لحظه‌ای گذران زندگی در کنار "افرا" و برای خاطره بازی با بهرام بیضایی...
هر فردی که رنگی از فرهنگ و هنر ایرانی دیده باشد "بهرام بیضایی" را می‌شناسد یا دست‌کم نام او به گوشش رسیده است... کارنامه پربار هنری بیضایی در زمینه‌های کارگردانی فیلم و نمایش، تدوین، تهیه فیلم، مقاله‌نویسی، نگارش داستان و شعر و بیش از چهل نمایشنامه و پنجاه فیلمنامه و انبوهی از پژوهش تاریخی و تدریس در دانشگاه، نیاز برای معرفی این هنرمند را از میان می‌بَرَد. حال آن که این تئاتر به مدت ۱۷ روز به عنوان صد و یکمین اثر "احسان جانمی"در اصفهان بر روی صحنه رفت.
آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با "احسان جانمی" کارگردان نمایش "افرا" است.
چرا نمایشنامه "افرا" را برای اجرا انتخاب کردید؟
نمایشنامه "افرا" اثر "بهرام بیضایی" سه ویژگی دارد که این سه ویژگی دلیل انتخاب من است. نخستین ویژگی افرا این است که از نظر فن، ساختار تکنیکی و ساختمان نمایشی، شاهکار ادبیات نمایشی معاصر ایران محسوب می‌شود. افرا اثری از بزرگ‌ترین نمایشنامه نویس معاصر در قید حیات است. دلیل دوم ویژگی‌هایی است که محتوای نمایشنامه دارد، این ویژگی‌ها همان مسایل اجتمایی روزی است که در جامعه ما می‌گذرد و در خصوص رابطه فرد با جامعه‌اش وجود دارد و این که یک فرد می‌تواند به وسیله سکوت، تهمت زدن و تحت ظلم قرار گرفتن، قربانی جامعه‌اش شود. دلیل سوم این است که دوست دارم کارهایی را انجام دهم که من را به چالش بکشد و دشوار باشد. از کارهای آسان و راحت لذت نمی‌برم. تئاتر "کافرا" یکی از سخت‌ترین کارهایی بود که انجام دادم چرا که ماجرای این تئاتر یک داستان روایی است و فضاهای متفاوت و در هم تنیده‌ای در آن وجود دارد.
دیدگاه و برداشت شخصی شما از "افرا" چه بود؟
یک کارگردان نباید زمینه ذهنی خود را برای دیگران بازگو کند و باید اجازه برداشت شخصی را به تماشاگر خود بدهد. دوست داشتم در این نمایش نشان دهم که مظلوم چگونه مورد ظلم واقع می‌شود و چگونه جامعه به این ظلم کمک می‌کند، دوست ندارم به عنوان یک کارگردان محتوای اثرم را لو بدهم.
چرا این نمایشنامه را پس از ۱۲ سال اجرا کردید؟
این نمایش متنی بسیار سخت و چالش بر انگیز دارد که هر کارگردانی تن به اجرای این تئاتر نمی‌دهد.
از چه زمانی تصمیم به اجرای این تئاتر گرفتید؟
چندین سال است که به اجرای این نمایش فکر می‌کنم، اما برگزاری این نمایش را به زمانی که توانمندتر شوم موکول می‌کردم و صبر کردم تا شرایط اجرای این نمایش برایم اجرا شود تا آن را کار کنم.
استقبال مردم از این نمایش چگونه بود؟
استقبال، بیش از حد انتظارم بود. فکر می‌کردم با یک استقبال خوب روبه‌رو شوم، اما فکر نمی‌کردم با یک استقبال بسیار خوب مواجه شوم؛ نه تنها از نظر تعداد بلکه از نظر کیفیت نیز به همین صورت بود. نظرات بسیار خوبی از طرف هنرمندان، مسئولان و عامه مردم دریافت کردم. تعداد قابل توجهی از مسئولان سیاسی شهر به تئاتر من آمده‌اند که شاید در تاریخ تئاتر اصفهان بی‌سابقه باشد.
باتوجه به استقبال مردم از تئاتر آیا اجرای آن را ادامه خواهید داد؟
به احتمال زیاد در آبان ماه مجددا نمایش "افرا" را در اصفهان اجرا خواهد شد.
مراحل برگزاری و تمرین نمایش چه مدت زمان برد؟
مراحل ابتدایی این نمایش از بهمن ماه آغاز شد، اما تمرین از اردیبهشت آغاز شد و در تیرماه آماده اجرا بودیم.
آیا بازیگران این تئاتر از گروه تئاتری که همیشه با آن کار می‌کنید(گروه کاوش) انتخاب شدند؟
این تئاتر را نیز با همین گروه کار کردم و تا کنون فعال‌ترین گروه تئاتر کشور بوده‌ایم، اما برای اجرای این کار خاص از دو بازیگر خارج از این گروه استفاده کردم و ۴۰ نفر مابقی بازیگران اعضای گروه کاوش بودند.
در طول سال‌ها فعالیت حرفه‌ای از نخستین تا "افرا" که آخرین اجرای شما است تغییر نگرش کاری داشته‌اید یا خیر؟
این تغییر به وجود آمده است که محصول جامعه خود است. اکنون نسبت به گذشته جهان بینی خاصی پیدا کرده‌ام و نکات متفاوتی نسبت به گذشته برایم پر رنگ شده است که این نگرش را در آثارم به نمایش می‌گذارم. اکنون رویکرد اجتماعی بیشتری پیدا کرده‌ام و به سمتی می‌روم که احساس می‌کنم نیاز اجتماع است. سعی می‌کنم مخاطبم را بیشتر در نظر بگیرم و این جهان بینی را که در کارهایم وجود دارد، نمایش دهم و حرف‌هایی که باید را در کارهایم بگنجانم و به مخاطبم انتقال دهم. این نگرش محصول روزگار است و از شرایط روزگاری خود تغذیه می‌کند.
گفت‌وگو از: مهسا عبدیزدان، خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر ایمنا
نظر شما