به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از اکونومیست، سال ۲۰۲۵ در اروپا، یک تحول هویتی–اقتصادی چشمگیر در حوزه سیاست عمومی و بازارهای مصرف رخ داد: ملیگرایی سیاسی که دههها محرک گفتمانهای انتخاباتی و سیاستهای اقتصادی بود، جای خود را به پدیدهای جدید به نام «گاستروناسیونالیسم» داده است. این مفهوم که به معنای استفاده از غذا، تولید و مصرف آن برای تقویت هویت ملی و ارزشهای فرهنگی است، اکنون به محور تقویت اقتصادهای محلی و بازتعریف رقابت در بازار داخلی و خارجی تبدیل شده است.
گاستروناسیونالیسم به مثابه یک نیروی اقتصادی، از سویی به کشورهای اروپایی کمک میکند تا از طریق تولید و صادرات غذاهای محلی برندشده، سهم بیشتری از بازارهای جهانی به دست آورند و از سوی دیگر عامل بازتعریف مصرف داخلی شده است. بحث درباره منشأ محصول، نامگذاری طبق قوانین مبدا جغرافیایی و برچسبهای حفاظتشده (PDO/PGI) اکنون بخشی از سیاستهای تجاری اتحادیه اروپا است و بیش از هزار قلم محصول را تحت پوشش قرار میدهد.
اقتصاددانان میگویند این روند ناشی از فشارهای جهانی شدن و خواست مصرفکنندگان برای «تجربه اصیل» است؛ مصرفکنندگان اروپایی بیش از هر زمان دیگری مایلاند غذاهایی را که ریشه در تاریخ و فرهنگ ملی دارند، انتخاب کنند، حتی اگر قیمت آنها بالاتر از گزینههای ارزان جهانی باشد. این تقاضای جدید، شرکتهای کوچک و متوسط را ترغیب میکند تا به جای تولید انبوه، روی کیفیت، تکنیکهای سنتی و برندهای منطقهای سرمایهگذاری کنند، این پدیده تأثیرات ملموسی بر تجارت بینالمللی نیز داشته است، برای نمونه کشاورزان و کارآفرینان محلی در فرانسه و ایتالیا از ثبت نامهای برچسب مبدا جغرافیایی برای محصولات لبنی، گوشت و روغن زیتون بهره بردهاند و با استانداردسازی کیفیت، فروش صادراتی خود را به بازارهای آسیایی افزایش دادهاند. بخشی از این رشد به علت قوانین اتحادیه اروپا است که توجه بیشتری به مبدا و اصالت محصول نشان میدهد و مصرفکنندگان خارجی را جذب میکند.
با این حال، تحول به سمت گاستروناسیونالیسم چالشهایی نیز داشته است، برخی اقتصاددانان هشدار میدهند که تمرکز بیش از حد روی محصولات محلی میتواند به افزایش قیمت غذا برای مصرفکنندگان کمدرآمد منجر شود و رقابت با تولیدکنندگان بزرگ جهانی را سختتر کند. همچنین پرسشهایی درباره استانداردهای ایمنی و نحوه برچسبگذاری صحیح محصول مطرح شده که میتواند هزینهبر باشد، از نگاه بازار کار، تولید غذاهای با برند ملی نیازمند نیروی کار تخصصیتر در بخشهای فرآوری، بستهبندی و بازاریابی است. شرکتهای اروپایی کوچکتر اکنون در حال افزودن مهارتهای جدید به کارمندان خود برای رقابت در بازارهای جهانی هستند، و دولتها مشوقهای مالیاتی و حمایتهای بیمهای برای بخشهای کشاورزی و صنایع غذایی ارائه میدهند تا ارزش افزوده ایجاد شود.
کارشناسان بر این باورند که انتقال تمرکز از ملیگرایی سنتی به گاستروناسیونالیسم میتواند به رشد اقتصادی مناطق روستایی کمک کند، سرمایهگذاری در برندهای محلی را افزایش دهد و زنجیرههای ارزش غذایی را گستردهتر سازد. این روند نهتنها مسأله اقتصادی است، بلکه به بازتعریف هویت فرهنگی و ایجاد ارتباط عمیقتر میان مصرفکننده و محصول ختم میشود؛ موضوعی که اکنون در قلب سیاستها و استراتژیهای توسعه اروپایی قرار گرفته است.
نظر شما