به گزارش خبرگزاری ایمنا، علیرضا کاظمی امروز _یکشنبه بیستوسوم آذر_ در بیستوششمین جشنواره ملی تجلیل از پژوهشگران، فناوران و آثار پژوهشی برگزیده کشور در اردوگاه شهید باهنر، اظهار کرد: مدیران آموزش و پرورش تحلیلهای دقیق و علمی از بازماندگی از تحصیل ارائه دهند زیرا آمار موجود، آمار ترک تحصیل واقعی نظام آموزش و پرورش نیست.
وی ادامه داد: هزاران دانش آموز به خارج از کشور مهاجرت کردند ودر حالی که امروز در سامانه ثبت احوال هستند اما در مدارس حضور ندارند و یا هزاران دانش آموز در مدارس طلاب علوم دینی مشغول به تحصیل هستند اما اطلاعات آنها در سامانههای آموزش و پرورش نیست یا صدها دانشآموز به دلیل معلولیت جسمی در مدارس نیستند، اما اصلاً امکان تحصیل برای آنها وجود ندارد.
وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد: مدیران کل هوشیار باشند و یک پژوهش در حوزه بازماندگان از تحصیل ارائه دهند تا افرادی که با نیتهای مختلف بعضی آمار و اطلاعات را در فضای مجازی منتشر میکنند، نتوانند بهرهبرداری سوء با همان نیت مغرضانه خود داشته باشند.
کاظمی گفت: ساختار پژوهشی و شورای تحقیقات در مناطق و استانها باید فعال شود چرا که این اقدام بهترین راه برای تقویت و تربیت ذهن و اندیشه نسل آینده کشور را به همراه دارد.
وی بر اهمیت عمیق پژوهش در فرآیند تعلیم و تربیت تأکید کرد و گفت: نگاه علمی و مبتنی بر پرسشگری، مبنای اصلی پیشرفتهای علمی و توسعه هر نظام آموزشی است. امام علی (ع) فرمودند که هیچ راهی بهتر از پژوهش نیست و این اصل، شاخص و معیار رشد یا عقبماندگی نظامها است.
وزیر آموزش وپرورش افزود: با وجود موانع و محدودیتهای موجود، تلاشهای ارزشمند و دستاوردهای قابل تقدیری در حوزه پژوهش صورت گرفته است و نباید به این اندازه قناعت کنیم.
کاظمی به اهمیت سرمایهگذاری در حوزه پژوهش تصریح کرد: تحقیقات در حوزه صنعت، فناوری، آموزش و توسعه، کلید پیشرفت و رشد کشور است. کشورهایی که بیشترین سرمایهگذاریها را در این حوزه انجام میدهند به مراتب سریعتر به ترقی میرسند. در قرآن و روایات، تاکید فراوان بر پرسشگری و تفکر وجود دارد؛ زیرا آغاز هر راهحل، آغاز یک پرسش است.
وی بر لزوم ترویج روحیه علمی، پرسشگری و تفکر انتقادی در ساختار نظام تعلیم و تربیت تأکید کرد و گفت: اگر میخواهیم کشور را در مسیر توسعه قرار دهیم، باید فرهنگ پژوهش و سوال کردن را در آموزش و پرورش نهادینه کنیم و دانشآموزان و معلمان را به مطالبهگری و تحقیق تشویق کنیم.
وزیر آموزش و پرورش گفت: علیرغم کمبود نیرو، محدودیتها و موانع متعدد، فعالیتهای ارزشمند و دستاوردهای قابل توجهی در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش رقم خورده است که آن را به یکی از بخشهای موفق وزارت آموزش و پرورش تبدیل کرده است.
کاظمی از اقدامات انجامشده در پژوهشسراها توسط معاون متوسطه وزارت قدردانی کرد و ادامه داد: در ارزیابیهای کلان، عملکرد مجموعه پژوهش وزارت آموزش و پرورش مثبت و رو به رشد بوده و نقشه راه، هدفگذاری درست و برنامهریزی مناسب، منجر به توسعه رویکردهای پژوهشی و استفاده بهتر از ظرفیتهای درونسازمانی و برونسازمانی برای حل مسائل آموزش و پرورش شده است.
وی با اشاره به آمار فعالیتهای پژوهشی گفت: از سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، تعداد فعالیتها و تولیدات پژوهشی بر روی عدد ۷ تا ۸ هزاری متوقف شده بود و تغییر این عدد به سختی انجام میشد اما امروز شاهد شکلگیری جریانهای جدید و تحولات مثبت در این حوزه هستیم که نویدبخش آیندهای بهتر برای پژوهش در آموزش و پرورش است.
وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: کشورهایی که در حوزه صنعت، فناوری، آموزش و توسعه به پیشرفتهای چشمگیر دست یافتهاند، بیشترین سرمایهگذاری را در حوزه پژوهش انجام دادهاند و سرانه هزینهکرد پژوهشی در این کشورها قابل مقایسه با بسیاری از کشورها نیست.
کاظمی گفت: باید پژوهش را در سه مسیر اصلی دنبال کنیم؛ مسیر نخست سیاستگذاری است؛ بهگونهای که هیچ تصمیمی در هیچ سطحی بدون پشتوانه پژوهشی اتخاذ نشود. حداقل اقدام این است که پیش از هر تصمیم سیاستی، پژوهش انجام شود و از تجربه کشورهای دیگر استفاده کنیم تا از تکرار خطاهای گذشته جلوگیری شود.
وی ادامه داد: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در حوزه نقشه راه سند تحول بنیادین، ساختار نظام تعلیم و تربیت و سایر حوزههای کلان، پژوهشهای ارزشمندی انجام داده و آخرین پژوهشها، از جمله در زمینه کاهش تنوع مدارس، در حال ارائه است. ما قطعاً باید به سمت کاهش تنوع مدارس حرکت کنیم.
وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: در سند تحول بنیادین، زیرنظام مستقلی به پژوهش و ارزشیابی اختصاص داده شده است، اما هنوز فاصله قابل توجهی میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب در نظام برنامهریزی و برنامه درسی وجود دارد.
کاظمی به اهمیت فعالیتهای پژوهشی و نقش آن در توسعه نظام آموزشی کشور تأکید کرد، ادامه داد: باید ویترینی از فعالیتهای پژوهشی را در معرض دید دانشآموزان قرار دهیم تا متناسب با ذائقههای متفاوت آنها، فرصت مشارکت در میدان پژوهش فراهم شود.
وی افزود: باید زیرساختهای لازم برای تقویت پژوهشهای دانشآموزی، توسعه کتابخانههای دیجیتال و بهرهگیری از فضای مجازی را فراهم کنیم. این اقدامات میتواند دانشآموزان را به بزرگترین کتابخانههای جهان وصل کند.
وزیر آموزش و پرورش با اشاره به نقش جشنوارهها و رویدادهای علمی، از جمله جشنواره نوجوان خوارزمی و جشنواره جوان خوارزمی، به عنوان فرصتهایی برای ارزیابی از توانمندی استعدادهای دانشآموزان و ترویج فرهنگ پرسشگری و خلاقیت، تأکید کرد و افزود: این رویدادها باید به چشمانداز بلندمدت و کلان نهادهای سیاستگذاری تبدیل شوند تا مسیر توسعه فرهنگ پژوهش در کشور هموار شود.
کاظمی بر اهمیت همگرایی بین دستگاههای اجرایی، مراکز پژوهشی و مدارس برای طراحی برنامههای عملی در این حوزه تأکید کرد و گفت: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و ستادهای آموزش در سطح استانها نقش کلیدی در اجرای برنامههای پژوهشی دارند و باید در این مسیر نقشآفرینی جدیتری داشته باشند.
وی بر ضرورت فرهنگسازی و آموزش روشهای پژوهش در مدارس و خانوادهها تأکید کرد و گفت: پژوهش، تنها راه حل معضلات کشور است و باید آن را در میان دانشآموزان و معلمان نهادینه کنیم چراکه تنها در این صورت میتوانیم نسلی خلاق، پرسشگر و آیندهساز تربیت کنیم.
وزیر آموزش و پرورش به آمار مشارکت در فعالیتهای پژوهشی اشاره کرد و گفت: امروز تعداد مشارکتکنندگان از ۸ هزار نفر به ۸۰ هزار نفر رسید که هنوز فاصله زیادی به آمار مطلوبمان داریم. حداقل باید ۳۰ درصد معلمان و ۳۰ درصد دانشآموزان و حتی شاید ۵۰ درصد دانشآموزان در این فرآیند قرار بگیرند. برای رسیدن به این هدف، نخستین اقدام، فعالسازی ساختارهای پژوهشی، شوراهای تحقیقات استانها و مناطق است.
کاظمی با اشاره به جمعیت یکمیلیونی معلمان کشور گفت: اقدامپژوهی که در بین معلمان شکل گرفته بسیار ارزشمند است اما فاصله زیادی تا نقطه مطلوب داریم. بسیاری از مشکلات اداری ما ناشی از این است که مسئله را درست تعریف نمیکنیم و به روش علمی به حل آن نمیپردازیم.
وی با اشاره به پرسش مهر رئیسجمهور درباره صرفهجویی اظهار کرد: موضوع صرفهجویی امروز یکی از بزرگترین معضلات کشور است. باید از خود بپرسیم چگونه میتوان فرهنگ صرفهجویی را از مدرسه و خانواده آغاز کرد. دهها سؤال پژوهشی در این حوزه وجود دارد که باید وارد میدان عمل شود.
وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: اگر میخواهیم روحیه پژوهشگری در بین دانشآموزان و معلمان گسترش پیدا کند، نقطه آغاز آن برنامه درسی مدرسه است. برنامه درسی جدیدی که در حال تدوین است، باید بر پایه پژوهشمحوری بنا شود. یکی از دلایل معلممحور و کتابمحور بودن آموزش فعلی، فقدان نگاه پژوهشی در برنامههای درسی است
لزوم تکیه بر نیروی انسانی متبحر و متخصص
سید مهدی ابطحی در این مراسم اظهار کرد: کشف و درک قوانین حاکم بر جهان نیازمند برخورد علمی و خردورزی است؛ قوانینی که ما از طریق ابزارهای علمی، یعنی دانش و تحقیق، باید بر آنها مسلط شویم.
وی با بیان اینکه خداوند با حکمت و عدل، جهان را آفریده است و شناخت قوانین طبیعی، وظیفه و مسئولیت ما است، گفت: تلاش و کوشش، مهمترین ابزار برای تحقق موفقیت است اما نباید صرفاً به دعا کردن بسنده کرد، بلکه باید با تلاش و همت، مسیر زندگی و توسعه را طی کنیم البته این تلاش باید در مسیر صحیح باشد و آن مسیر همان شناخت قوانین هستی است.
معاون پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات به تاریخ توسعه جوامع جهان اشاره کرد و گفت: در تمامی سدهها، جوامع بر اساس قوانینی که کشف کردهاند، پیشرفت کردهاند. انقلاب صنعتی اول با اختراع ماشین بخار آغاز شد و کشورهای غربی از آن به سرعت رشد کردند. در انقلاب صنعتی دوم با تولید انبوه و کارخانهسازی فاصله آنها با دیگر کشورها بیشتر شد، انقلاب سوم مبتنی بر فناوریهای الکترونیک و اتوماسیون، فاصله کشورها را بیشتر کرد و اکنون در انقلاب چهارم هستیم؛ انقلابی که بر اینترنت اشیا، فناوریهای محاسبات ابری، رباتیک و هوش مصنوعی مبتنی است.
ابطحی بیان کرد: پایبندی به بنیانهای علمی، بستر مناسب و توجه به نیروی انسانی خلاق، کلید موفقیت ما در این حوزه است. سؤال این است که ما چه میزان از این فرصت بهرهمند هستیم و آیا در فضای آموزش و پژوهش، بستر لازم را داریم؟
وی ضمن نگرانی موجود درباره تکیه بر منابع نفت و معدن کشور به جای سرمایههای انسانی خلاق، خاطرنشان کرد: کشورهایی که بر منابع طبیعی تکیه میکنند، با گذشت زمان فقیرتر و عقبماندهتر میشوند، در حالیکه کشورها و جوامع با تکیه بر نیروی انسانی خلاق، روز به روز ثروتمندتر خواهند شد.
معاون وزیر علوم تصریح کرد: در حال حاضر، ما در معرض یک فرصت بزرگ قرار داریم. انقلاب صنعتی چهارم، انقلاب مهندسی، فناوری و تولید پایدار است؛ اگر بتوانیم در مسیر این انقلاب قرار بگیریم، آیندهای درخشان در انتظار کشور است. کلید این کار ارزشمند، آموزش صحیح، پژوهش، و سرمایهگذاری بر نیروی انسانی است.
ابطحی اظهار کرد: اگر عمر ذخایر نفتی کشور را ۱۳۷ سال ارزیابی کرده و ارزش آن را حدود ۱۰ هزار میلیارد دلار تخمین بزنیم، حدود ۲۵ برابر از ثروت ایلان ماسک بیشتر است اما به واقع تکیه بر ذخایر نفتی و معدنی و عدم حضور در فضای توسعه بین المللی و بیتوجهی به نیروی انسانی باعث میشود که کشور متکی به ذخایر معدنی باشد و هر روز کشور فقیر تر شود درحالی که کشوری که مبتنی بر نیروی انسانی باشد هر روز غنیتر خواهد شد.
وی بر اهمیت نگاه آیندهنگرانه، از نسل سوم و آیندهساز کشور خواست تا با تکیه بر علم، تلاش و همت، کشور را در مسیر توسعه پایدار قرار دهند.
مشارکت بیش از ۱۵۹ هزار دانشآموز و معلم در جشنواره ملی پژوهش
علی محبی پژوهش را شاخص اصلی رشد یا عقبماندگی کشورها عنوان کرد و گفت: ۸۱ هزار دانشآموز و ۷۸ هزار معلم در جشنواره ملی پژوهش شرکت کردند.
وی با اشاره به دیدگاه رهبر معظم انقلاب درباره پژوهش افزود: پژوهش رکن اساسی و شاخص رشد یا عقبماندگی است و نبود آن به معنای درجا زدن و فاصله گرفتن از مسیر پیشرفت خواهد بود.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش به برخی یافتههای پژوهشهای بینالمللی در حوزه آموزش ابتدایی اشاره کرد و گفت: اگر از ما پرسیده شود عوامل اصلی عقبماندن دانشآموزان از تحصیل در دوره ابتدایی چیست، معمولاً به پیشدبستان، معلم یا مدرسه اشاره میکنیم و برای این بخشها سرمایهگذاری و هزینههای زیادی انجام میدهیم، در حالی که دو عامل اساسی و کمهزینهتر وجود دارد که بیشترین تأثیر را دارند.
شغل والدین و اعتمادبهنفس دانشآموزان از عوامل عقبماندگی تحصیلی در دوره ابتدایی
به گفته محبی، شغل و نقش والدین و میزان توجه به آنها در دوره ابتدایی و میزان اعتمادبهنفس دانشآموزان تاثیرگذار است.
وی ادامه داد: یافتههای پژوهشی نشان میدهد میزان علاقه دانشآموزان به مطالعه، علاقه معلمان به شغل خود و زمان آموزش از عوامل مهم دیگر هستند، در کشور ما آموزش و پرورش و دانشگاهها اولین بخشی است که تعطیل میشوند، در حالی که از نظر زمانی نیز نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا تعطیلات بیشتری داریم.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش همه فعالیتها بر اساس یک سند راهبردی انجام میشود که متناسب با برنامه هفتم پیشرفت تدوین شده و جایگاه مورد انتظار کشور را مشخص میکند.
محبی درباره سامانههای پژوهشی توضیح داد: سامانه سیما که پژوهشکدهها در آن مستقر هستند، بهزودی در سطح استانها نیز فعال میشود تا امکان بارگذاری و استفاده از پژوهشها فراهم شود همچنین سامانه جامع اطلاعات علمی در حال تکمیل است تا همه پژوهشها و فعالیتهای علمی مرتبط با آموزش و پرورش، در گام نخست در سطح ملی و سپس بینالمللی، در دسترس معلمان قرار گیرد.
وی به جشنواره ملی پژوهش اشاره کرد و گفت: این جشنواره در هشت محور از جمله دانشآموز پژوهشگر فناور، معلم پژوهنده، فرهنگی پژوهشگر فناور، پژوهش برتر و شورای تحقیقات استان برتر برگزار شد.
منبع: ایرنا
نظر شما