چطور بفهمیم الکتروموتور چند آمپر است؟ + 7 قدم

همچنین به عوامل مؤثر بر مقدار جریان و روش‌های عملی اندازه‌گیری آن می‌پردازیم.

بررسی پلاک مشخصات موتور (Nameplate)

ساده‌ترین و دقیق‌ترین روش برای فهمیدن آمپراژ موتور، مطالعه پلاک مشخصات آن است. که البته این مورد درالکتروموتور چینی و الکتروموتور ایرانی متفاوت است،هر موتور دارای پلاک فلزی یا برچسبی است که اطلاعات فنی زیر روی آن درج شده است:

مثال از پلاک موتور:

در این مثال، موتور سه‌فاز است و در حالت نامی ۶.۵ آمپر جریان می‌کشد.

۲. محاسبه آمپراژ موتور با فرمول

اگر پلاک موتور از بین رفته یا خوانا نیست، می‌توان آمپراژ موتور را به صورت تقریبی با فرمول محاسبه کرد.

فرمول برای موتور سه‌فاز:

فرمول برای موتور تک‌فاز:

که در آن:

• III: جریان بر حسب آمپر
• PPP: توان موتور بر حسب وات
• VVV: ولتاژ تغذیه (ولت)
• η\etaη: راندمان موتور (معمولاً بین 0.85 تا 0.9)
• cos⁡ϕ\cos\phicosϕ: ضریب توان (بین 0.8 تا 0.9)

مثال عددی برای موتور سه‌فاز:

فرض کنید یک موتور سه‌فاز با توان ۲٫۲ کیلووات، ولتاژ ۳۸۰ ولت، راندمان ۰٫۹ و ضریب توان ۰٫۸۵ داریم:

I=22001.732×380×0.9×0.85≈4.4 آمپرI = \frac{2200}{1.732 \times 380 \times 0.9 \times 0.85} \approx 4.4 \text{ آمپر}I=1.732×380×0.9×0.852200≈4.4 آمپر

✅ پس جریان این موتور حدود ۴٫۴ آمپر است.

مثال عددی برای موتور تک‌فاز:

موتور تک‌فاز با توان ۲ کیلووات، ولتاژ ۲۲۰ ولت، راندمان ۰٫۹ و cosφ=0.85:

I=2000220×0.9×0.85≈11.8 آمپرI = \frac{2000}{220 \times 0.9 \times 0.85} \approx 11.8 \text{ آمپر}I=220×0.9×0.852000≈11.8 آمپر

✅ این موتور تک‌فاز حدود ۱۲ آمپر جریان مصرف می‌کند.

اندازه‌گیری جریان واقعی با کلمپ‌متر

برای اندازه‌گیری دقیق جریان در حالت کار واقعی، از کلمپ‌متر (Clamp Meter) استفاده می‌شود.
این دستگاه جریان عبوری از سیم را بدون نیاز به قطع مدار اندازه می‌گیرد.

نحوه استفاده:

1. موتور را روشن کنید و بگذارید در حالت عادی کار کند.
2. یکی از سیم‌های فاز را در دهانه‌ی کلمپ‌متر قرار دهید.
3. عدد نمایش‌داده‌شده روی صفحه، آمپراژ واقعی موتور است.

توجه: اگر بار موتور زیاد باشد، جریان از مقدار نامی بالاتر می‌رود.
در مقابل، اگر موتور در حالت بی‌باری کار کند، جریان کمتر از جریان پلاک خواهد بود.

استفاده از جداول استاندارد آمپراژ الکتروموتور

در منابع فنی و کتاب‌های برق صنعتی، جداولی وجود دارند که آمپراژ تقریبی هر موتور را بر اساس توان و ولتاژ مشخص کرده‌اند.

جدول آمپراژ تقریبی موتورهای سه‌فاز (در ولتاژ ۳۸۰ ولت):

اعداد فوق تقریبی هستند و ممکن است با توجه به برند، راندمان یا ضریب توان کمی تغییر کنند.

۵. عوامل مؤثر بر میزان آمپراژ موتور

چند عامل مهم باعث می‌شود جریان مصرفی موتور تغییر کند:

بنابراین هنگام مشاهده‌ی جریان بیش از مقدار نامی، باید حتماً دلایل مکانیکی یا برقی بررسی شوند.

۶. نکات ایمنی و فنی درباره جریان موتور

• جریان راه‌اندازی (Starting Current) معمولاً ۵ تا ۷ برابر جریان نامی است.
  به همین دلیل در لحظه‌ی شروع کار، فیوز یا کلید محافظ باید توان تحمل جریان لحظه‌ای را داشته باشد.
• استفاده از کلید حرارتی (بی‌متال) متناسب با جریان نامی موتور برای جلوگیری از سوختن سیم‌پیچ ضروری است.
• در تابلو برق باید کابل و فیوز بر اساس آمپراژ موتور انتخاب شوند.
• اگر موتور در حالت بی‌بار نیز جریان زیادی می‌کشد، احتمال خرابی در سیم‌پیچ یا بلبرینگ‌ها وجود دارد.

۷. مقایسه روش‌های تشخیص آمپراژ

جمع‌بندی نهایی

برای پاسخ به سؤال «الکتروموتور چند آمپر است؟» باید گفت که مقدار جریان مصرفی موتور به نوع آن (تک‌فاز یا سه‌فاز)، توان، ولتاژ، راندمان و میزان بار بستگی دارد.

به طور خلاصه:

1. اگر پلاک موتور موجود است → آمپراژ دقیق روی آن نوشته شده.
2. اگر پلاک نیست → از فرمول یا جدول استاندارد استفاده کنید.
3. برای اندازه‌گیری واقعی → از کلمپ‌متر استفاده نمایید.

شناخت دقیق آمپراژ موتور به شما کمک می‌کند:

• کابل و فیوز مناسب انتخاب کنید،
• از داغ شدن و آسیب موتور جلوگیری شود،
• مصرف برق را بهتر مدیریت نمایید.