به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، با افزایش دغدغههای زیستمحیطی، سلامت عمومی و کیفیت زندگی شهری، شهرهای استرالیا بهطور فزایندهای بهسوی برنامهریزی شهری با محوریت پیادهمحوری و حذف خودرو حرکت میکنند. این رویکرد که در شهرهایی همچون سیدنی، ملبورن و کانبرا در حال اجراست، با هدف کاهش وابستگی به خودرو، ارتقای حملونقل عمومی و بازآفرینی فضاهای شهری برای انسانها طراحی شده است.
شهرهای استرالیا برای موفقیت در مسیر گذار به شهرهای انسانمحور و پایدار، نیازمند غلبه بر چالشهایی همچون وابستگی به خودرو، ضعف زیرساختهای حملونقل عمومی و ایمنی پایین هستند. سرمایهگذاری در زیرساختهای پیادهمحور، اصلاح سیاستهای شهری و جلب مشارکت مردمی از جمله راهکارهای کلیدی برای تحقق چشمانداز شهرهای قابل پیادهروی در استرالیا بهشمار میروند.
درسهایی از تجربههای جهانی
شهرهایی همچون اسلو و کپنهاگ الگوهای موفقی در اجرای طرحهای پیادهمحور ارائه دادهاند. اسلو با اجرای برنامه «زندگیپذیری بدون خودرو» از سال ۲۰۱۶، با حذف پارکینگهای خیابانی و بهبود حملونقل عمومی، فضاهای سبز و امکانات عمومی را افزایش داده و آلودگی شهری را کاهش داده است. کپنهاگ نیز با توسعه شبکه گسترده مسیرهای دوچرخهسواری و «بزرگراههای دوچرخه»، ایمنی و دسترسی را ارتقا داده و دوچرخهسواری را به گزینهای محبوب برای حملونقل شهری تبدیل کرده است.
شهرهای استرالیا در سالهای اخیر، در مسیر توسعه فضاهای پیادهمحور و کاهش وابستگی به خودرو، بهطور مستقیم از تجربههای موفق این شهرها الگوبرداری کردهاند. الگوبرداریها نهتنها در طراحی فیزیکی خیابانها بلکه در سیاستگذاری، مشارکت اجتماعی و بهرهگیری از فناوریهای شهری نیز مشهود است.
برای مثال سیدنی با اجرای پروژه تبدیل خیابان جورجاستریت به گذرگاه پیادهمحور و توسعه مسیرهای تراموا، بهوضوح از برنامه «زندگیپذیری بدون خودرو» در اسلو الهام گرفته است. حذف پارکینگهای خیابانی و بازآفرینی فضاهای عمومی برای عابران در اسلو، به کاهش آلودگی و افزایش کیفیت زندگی منجر شد. سیدنی نیز با حذف مسیرهای خودرو در مرکز شهر و جایگزینی آن با حملونقل عمومی سبک و فضاهای عمومی، در حال تکرار آن الگو با شرایط بومی خود است.
ملبورن در توسعه زیرساختهای دوچرخهسواری و ایجاد مناطق اولویتدار برای عابران، بهطور مستقیم از مدل زیرساختی کپنهاگ بهره گرفته است. کپنهاگ با ایجاد «بزرگراههای دوچرخه» و مسیرهای ایمن و تفکیکشده، دوچرخهسواری را به گزینهای محبوب برای حملونقل شهری تبدیل کرده است.
ملبورن نیز با توسعه مسیرهای دوچرخهسواری در اطراف رودخانه یارا، نصب جداکنندههای فیزیکی و تابلوهای دیجیتال، تلاش کرده است ایمنی و جذابیت این مسیرها را افزایش دهد. برنامههای ملبورن برای محدود کردن خودرو در مرکز شهر و افزایش دسترسی به حملونقل عمومی، از سیاستهای مشابه با کپنهاگ هستند.
استفاده از فناوریهای شهری همچون حسگرهای حرکتی، تحلیل دادههای حملونقل و اپلیکیشنهای موبایلی برای اطلاعرسانی و برنامهریزی سفر در شهرهای استرالیا، نقش مهمی در اجرای موفق این طرحها ایفا کردهاند. این فناوریها به بهینهسازی جریان عابران پیاده، افزایش ایمنی و ارتقای تجربه کاربری کمک میکنند.
سیدنی: پیشگام در بازآفرینی فضاهای شهری
شهر سیدنی با اجرای پروژهای بلندپروازانه به نام «راه سبز»، گام مهمی در مسیر توسعه فضاهای شهری انسانمحور و کاهش وابستگی به خودرو برداشته است. این پروژه یک گذرگاه ۶ کیلومتری بدون خودرو است که از رودخانه کوکس در منطقه ارلوود آغاز شده و تا خلیج آهن در کنار رودخانه پاراماتا امتداد دارد. مسیر «راه سبز» از دل منطقه اینر وست عبور میکند و به دو مسیر محبوب پیادهروی «پیادهراه خلیج» و «مسیر رودخانه کوکس» متصل میشود.
این پروژه ۶۰ میلیون دلاری که قرار است تا پایان سال ۲۰۲۵ افتتاح شود، بر پایه بازسازی یک خط آهن قدیمی شکل گرفته و بهگونهای طراحی شده است که همزمان پاسخگوی نیازهای حملونقل، تفریحی و فرهنگی شهروندان باشد. مسیر شامل زیرساختهایی نظیر تونلهای ایمن، زیرگذرهای عابر، مسیرهای همسطح با کفسازی ضدلغزش، نورپردازی شبانه، مبلمان شهری و سیستمهای مدیریت روانآب شهری است. در طراحی این مسیر، استانداردهای جهانی دسترسی برای افراد دارای معلولیت رعایت شده و فضاهایی برای استراحت، سایهبان، نیمکت و ایستگاههای دوچرخه تعبیه شده است.
راه سبز با ایستگاههای حملونقل عمومی همچون خط جدید متروی جنوبغربی تقاطع دارد تا امکان جابهجایی و تردد ترکیبی را در شهر فراهم کند. در طول مسیر، فضاهای فرهنگی و اجتماعی متنوعی طراحی شدهاند تا این گذرگاه فقط یک مسیر حملونقلی نباشد، بلکه به مقصدی برای تعامل اجتماعی و فعالیتهای فرهنگی تبدیل شود. از جمله این عناصر میتوان به گالریهای روباز، دیوارنگارهها، مجسمههای شهری، زمینهای بازی کودکان، ایستگاههای ورزشی، کافههای محلی و فضاهای سبز اشاره کرد. طراحی این بخشها با مشارکت جامعه محلی، هنرمندان منطقه و سازمانهای فرهنگی انجام شده است تا هویت بومی مسیر حفظ و حس تعلق اجتماعی تقویت شود.
در اجرای پروژه راه سبز، فناوریهای نوین شهری نقش مهمی ایفا کردهاند. از جمله این فناوریها میتوان به حسگرهای حرکتی برای پایش تراکم جمعیت، دوربینهای حرارتی برای ایمنی شبانه و سامانههای تحلیل داده برای ارزیابی رفتار حرکتی عابران در ساعات مختلف شبانهروز اشاره کرد. اپلیکیشنهای موبایل نیز برای اطلاعرسانی مسیرهای پیادهرو، زمانبندی حملونقل عمومی و دسترسی به امکانات عمومی توسعه پیدا کرده و به بهینهسازی طراحی مسیر، افزایش ایمنی و ارتقای تجربه کاربری کمک کردهاند.
بر اساس برنامهریزی شورای منطقهای اینر وست و دولت ایالتی نیو ساوت ولز، بودجه کل پروژه راه سبز حدود ۶۰ میلیون دلار استرالیا برآورد شده است. از این مبلغ، بخش عمدهای برای اجرای زیرساختهای اصلی تا سال ۲۰۲۵ اختصاص یافته است و باقیمانده در قالب طرحی ۱۰ ساله برای توسعه تدریجی مسیر هزینه خواهد شد.
هدف اصلی این پروژه، ایجاد گذرگاهی ایمن و جذاب برای پیادهروی و دوچرخهسواری، ارتقای سلامت عمومی، کاهش ترافیک شهری و افزایش تعامل اجتماعی در محلههای اطراف است و انتظار میرود پس از تکمیل پروژه، «راه سبز به یکی از مهمترین محورهای پیادهمحور در سیدنی تبدیل شود و الگویی برای سایر شهرهای استرالیا در توسعه حملونقل پایدار و فضاهای شهری انسانمحور باشد.
پروژه بازطراحی خیابان جورجاستریت در سیدنی نیز یکی از بزرگترین و مهمترین طرحهای پیادهمحور در استرالیاست که با هدف ارتقای کیفیت زندگی شهری، کاهش ترافیک خودرو و افزایش دسترسی به حملونقل عمومی اجرا شده است. این خیابان که از پرترددترین محورهای مرکز شهر سیدنی محسوب میشود، در قالب این پروژه به گذرگاهی پیادهمحور و مسیر تراموای سبک با طول ۱.۹ کیلومتر تبدیل شده است.
طراحی خیابان جورجاستریت شامل کفسازی همسطح با مصالح ضدلغزش، حذف موانع فیزیکی، نصب مبلمان شهری، نورپردازی هوشمند و ایجاد فضاهای سبز و سایهبان برای عابران پیاده است. برای کفسازی مسیر از مصالح ضدلغزش با مقاومت بالا در برابر سایش و تغییرات دما استفاده شده است تا ایمنی عابران در شرایط مختلف آبوهوایی تضمین شود. طراحی همسطح مسیر موجب حذف اختلاف ارتفاع میان پیادهرو و مسیر تراموا شده و امکان حرکت روان برای افراد دارای معلولیت، کودکان و سالمندان را فراهم کرده است.
مبلمان شهری این مسیر شامل نیمکتهای ارگونومیک، سطلهای بازیافت، ایستگاههای شارژ تلفن همراه، و سایهبانهای مقاوم در برابر باد و باران است. فضاهای سبز با گونههای گیاهی بومی و مقاوم به خشکی طراحی شدهاند که علاوهبر زیبایی، نقش مهمی در کاهش دمای محیط و جذب آلودگی دارند.
مسیر تراموا نیز بهصورت دوخطه در مرکز خیابان اجرا شده است و ایستگاههای آن با رمپهای دسترسی، تابلوهای دیجیتال و سیستمهای اطلاعرسانی لحظهای تجهیز شدهاند تا برای همه ساکنان شهر با نیازهای ویژه قابل استفاده باشند، همچنین گذرگاههای عابر پیاده با حسگرهای حرکتی و چراغهای الایدی هوشمند طراحی شدهاند تا ایمنی در شب و ساعات پرتردد افزایش پیدا کند.
بودجه کل پروژه حدود ۳۰۰ میلیون دلار استرالیا برآورد شده که توسط دولت ایالتی نیو ساوت ولز و شهرداری سیدنی تأمین شده است. این بودجه شامل هزینههای طراحی، ساخت مسیر تراموا، بازسازی زیرساختهای شهری، نصب تجهیزات هوشمند، و نگهداری بلندمدت پروژه است. بخش قابلتوجهی از سرمایهگذاری صرف جابهجایی تأسیسات زیرزمینی، تقویت شبکه حملونقل عمومی و ارتقای ایمنی شهری شده است. اجرای این پروژه علاوهبر کاهش تردد خودروها در مرکز شهر، به افزایش تعامل اجتماعی، رونق کسبوکارهای محلی و بهبود کیفیت هوای شهری نیز کمک کرده است.
ملبورن: تراموای رایگان و محدودیت خودرو در مرکز شهر
پروژه «منطقه تراموای رایگان» در مرکز شهر ملبورن، یکی از نوآورانهترین اقدامات این شهر در راستای کاهش وابستگی به خودرو و ارتقای حملونقل عمومی پایدار است. این منطقه که محدودهای به وسعت ۷.۵ کیلومتر مربع از منطقه تجاری مرکزی را در بر میگیرد، بهگونهای طراحی شده است که شهروندان و گردشگران بتوانند بدون پرداخت هزینه از شبکه گسترده تراموا استفاده کنند. این اقدام علاوهبر کاهش ترافیک و آلودگی هوا، دسترسی عادلانهتری به خدمات شهری برای گروههای مختلف فراهم کرده است.
ایستگاههای تراموا در این منطقه با طراحی همسطح و کفپوشهای ضدلغزش ساخته شدهاند تا امکان استفاده ایمن برای همه گروههای سنی و تواناییهای جسمی فراهم شود. رمپهای دسترسی با شیب استاندارد برای کاربران ویلچر، کالسکه و دوچرخهسواران تعبیه شدهاند. تابلوهای دیجیتال در ایستگاهها اطلاعات لحظهای درباره زمان رسیدن تراموا، مسیرها و وضعیت خدمات را نمایش میدهند. بعضی ایستگاهها به سیستمهای صوتی برای اطلاعرسانی به افراد کمبینا مجهز شدهاند. مسیرهای پیادهروی اطراف ایستگاهها با عرض مناسب، سایهبانهای مقاوم در برابر شرایط جوی، نیمکتهای ارگونومیک و روشنایی الایدی هوشمند طراحی شدهاند تا امنیت و آسایش عابران در ساعات شب حفظ شود.
مسیرهای دوچرخهسواری با جداکنندههای فیزیکی از مسیر خودروها تفکیک شدهاند. این جداکنندهها از جنس مواد بازیافتی مقاوم ساخته شدهاند و با رنگبندی مشخص، مسیر دوچرخه را از پیادهرو و خیابان متمایز میکنند. تقاطعها نیز با اولویتدهی به دوچرخهسواران و عابران طراحی شدهاند و چراغهای راهنمایی با حسگرهای تشخیص حرکت، زمان عبور را بر اساس تراکم تنظیم میکنند. این طراحی یکپارچه موجب افزایش ایمنی، کاهش تصادفات و تشویق شهروندان به استفاده از روشهای حملونقل غیرموتوری شده است.
ملبورن از سامانههای حملونقل هوشمند برای مدیریت زمانبندی تراموا، تحلیل ترافیک و بهینهسازی عملکرد شبکه استفاده میکند. دادههای GPS از ناوگان تراموا بهصورت لحظهای به مرکز کنترل منتقل میشود و با استفاده از الگوریتمهای یادگیری ماشین، زمانبندی خطوط در ساعات اوج و خلوت تنظیم میشود. اپلیکیشن PTV به کاربران امکان میدهد تا مسیر سفر خود را برنامهریزی، زمان دقیق رسیدن تراموا را مشاهده و هشدارهای مربوط به اختلالات احتمالی را دریافت کنند، همچنین حسگرهای شهری در پیادهروها و ایستگاهها برای تحلیل رفتار حرکتی عابران، شناسایی نقاط پرتردد و بهینهسازی طراحی مسیرها بهکار گرفته میشوند.
این ترکیب زیرساختی و فناوری، منطقه تراموای رایگان ملبورن را به الگویی موفق در حملونقل شهری پایدار تبدیل کرده است. ملبورن همچنین در حال بررسی طرحهایی برای محدود کردن دسترسی خودروها به مرکز شهر است تا از ازدحام شهری بکاهد و تحرک پایدار را ترویج دهد.
کانبرا: بازطراحی خیابانها و افزایش مشارکت مردمی
شهر کانبرا در سالهای اخیر با اجرای طرحهای بازآفرینی شهری، بهتدریج در حال تبدیلشدن به محیطی مناسب برای پیادهروی و حملونقل غیرموتوری است. یکی از نمونههای شاخص این تحول، تبدیل خیابان «لانزدیل» به منطقهای مشترک برای عابران، دوچرخهسواران و وسایل نقلیه عمومی است. این اقدام بخشی از سیاستهای گستردهتر شهر برای کاهش وابستگی به خودرو، افزایش کیفیت فضاهای عمومی و ارتقای سلامت اجتماعی محسوب میشود.
بر اساس آمارهای رسمی، سهم سفرهای پیاده در کانبرا از ۱۳.۶ درصد در سال ۲۰۱۷ به ۱۸.۱ درصد در سال ۲۰۲۴ افزایش داشته و در مقابل، سهم سفرهای خودرویی با کاهش همراه بوده است. این روند نشاندهنده تأثیر مثبت سیاستگذاری شهری و حمایت عمومی از تغییرات زیرساختی است.
در حوزه طراحی و اجرا، خیابانهای بازطراحیشده با کفسازی همسطح و مصالح مقاوم در برابر لغزش تجهیز شدهاند تا ایمنی عابران در شرایط مختلف آبوهوایی تضمین شود. حذف موانع فیزیکی همچون جدولهای بلند و نردهها، موجب افزایش دسترسی و سیالی حرکت شده است. مبلمان شهری شامل نیمکتهای دوستدار شهروند، سطلهای بازیافت، سایهبانهای مقاوم در برابر بارندگی و آفتاب و فضاهای سبز با گونههای گیاهی بومی در مسیرها تعبیه شدهاند. مسیرهای دوچرخهسواری نیز با رنگبندی مشخص، علائم هشدار و جداکنندههای فیزیکی از مسیر خودروها تفکیک شدهاند تا ایمنی کاربران افزایش پیدا کند. گذرگاههای عابر پیاده با نورپردازی هوشمند و حسگرهای تشخیص حرکت تجهیز شدهاند که در ساعات شب و زمانهای پرتردد، شدت نور را بهصورت خودکار تنظیم میکنند.
کانبرا از سامانههای اطلاعات جغرافیایی برای نقشهبرداری دقیق مسیرهای پیادهرو و تحلیل الگوهای دسترسی استفاده میکند. این دادهها به برنامهریزان شهری کمک میکنند تا نقاط پرتردد، گلوگاههای ترافیکی و نیازهای زیرساختی را شناسایی و بهینهسازی کنند. پلتفرمهای مشارکت دیجیتال همچون نظرسنجیهای آنلاین و اپلیکیشنهای شهری برای دریافت بازخورد شهروندان در طراحی فضاهای عمومی بهکار گرفته شدهاند. دادههای حملونقل شهری نیز برای ارزیابی اثربخشی طرحها، سنجش میزان استفاده از مسیرهای پیادهمحور و برنامهریزی توسعه آتی مورد استفاده قرار میگیرند.
حرکت کانبرا بهسوی شهر قابل پیادهروی نهتنها حاصل برنامهریزی فنی و زیرساختی، بلکه نتیجه تعامل مؤثر میان سازمانهای شهری، شهروندان و فناوریهای نوین است. این روند تدریجی، الگویی قابلتعمیم برای سایر شهرهای استرالیا در مسیر توسعه پایدار و انسانمحور بهشمار میرود.
نظر شما