به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، در سالهای اخیر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا که بیشتر بهعنوان تأمینکننده نفت و گاز شناخته میشود، شاهد رشد چشمگیر و بیسابقهای در تقاضای برق بوده است. بر اساس گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، مصرف برق در این منطقه از سال ۲۰۰۰ تاکنون سه برابر شده و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۵ به میزان ۵۰ درصد دیگر افزایش پیدا کند؛ این میزان معادل مجموع مصرف برق کشورهای آلمان و اسپانیاست و منطقه منا (MENA) را به سومین مرکز بزرگ رشد تقاضای برق در جهان پس از چین و هند تبدیل کرده است.
یکی از اصلیترین عوامل این افزایش فزاینده، نیاز روزافزون به سیستمهای سرمایشی است که بهدلیل افزایش دمای هوا در این منطقه که بیش از دو برابر میانگین جهانی است، بهشدت افزایش داشته است. کولرهای گازی حدود نیمی از اوج مصرف برق را به خود اختصاص دادهاند و میزان مصرف برق این سیستمها در منا دو برابر کشورهای پیشرفتهای همچون ژاپن است، بهویژه در کشورهای ساحلی خلیج که درصد بالایی از خانوادهها از این کولرها بهره میبرند.
کمبود شدید منابع آبی نیز موجب شده است تولید آب شیرین از طریق فرآیندهای آبشیرینکن به یکی دیگر از دلایل مهم افزایش مصرف برق تبدیل شود، در سالهای اخیر تولید آب شیرین در این منطقه به ۱۲ میلیارد متر مکعب رسیده است و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۵ این مقدار سه برابر شود.
ترکیب انرژی در این منطقه همچنان بهشدت متکی به سوختهای فسیلی است؛ حدود ۷۰ درصد از برق منطقه با گاز طبیعی و ۲۰ درصد با نفت تأمین میشود، اما سهم زغالسنگ به جز در مراکش بسیار محدود است، اما سیاستها و پروژههای دولتهای مختلف از جمله امارات و عربستان در راستای تنوعبخشی انرژی در حال تغییر این روند هستند. انتظار میرود ظرفیت خورشیدی فتوولتائیک تا سال ۲۰۳۵ ده برابر شود و سهم انرژیهای تجدیدپذیر به حدود یکچهارم کل تولید برق افزایش پیدا کند. انرژی هستهای نیز در امارات در حال بهرهبرداری و پروژههای مشابهی در مصر و ایران در دست ساخت است. کشورهای خلیجی میلیاردها دلار برای توسعه انرژی خورشیدی و شبکههای غیرمتمرکز صرف میکنند تا پاسخگوی تقاضای فزاینده باشند و مصرف انرژی نفت برای تولید برق را کاهش دهند.
در عین حال کشورهایی همچون عراق، لبنان، لیبی، سوریه و یمن که در شرایط پس از جنگ و بحرانهای سیاسی قرار دارند، با کمبود شدید و مزمن برق روبهرو هستند که زندگی روزمره و روند بازسازی را مختل کرده است. در سوریه تنها ۳۰ درصد از مکانهای مورد بررسی به برق دسترسی دارند که در بیشتر موارد کمتر از چهار ساعت در روز است. یمن نیز بهدلیل تعطیلی نیروگاههای اصلی خود از سال ۲۰۱۵، بهشدت وابسته به ژنراتورهای دیزلی شده که هزینههای بالا، خطرات ایمنی و آلودگی محیطی را به همراه دارد. این شرایط همراه با آلودگی هوای شدید و آسیبهای اجتماعی و اقتصادی، بحران برق را در این کشورها به بحرانی جدی تبدیل کرده است.
آژانس بینالمللی انرژی برای رویارویی با این چالشها چهار راهبرد اصلی پیشنهاد کرده است که شامل توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به هیدروکربنها، مدرنسازی شبکههای برق برای تحمل بارهای بالا، سرمایهگذاری در ظرفیتهای ذخیرهسازی انرژی و استفاده از شبکههای کوچک و غیرمتمرکز میشود که در مناطق درگیریهای نظامی امنیت بیشتری دارند. علاوهبر این، همکاریهای منطقهای همچون ایجاد بازار مشترک برق عرب برای تضمین جریان پایدار الکتریسیته و بهبود بهرهوری انرژی بین کشورهای عضو، گامی مهم در افزایش امنیت انرژی بهشمار میرود.
منطقه منا بهطور کلی با وجود چالشهای بزرگ، فرصتهای قابلتوجهی برای تحول در بخش انرژی دارد. کاهش استفاده از نفت در تولید برق، افزایش سهم انرژیهای پاک و توسعه فناوریهای نوین میتواند علاوهبر بهبود امنیت انرژی، به رونق اقتصادی منطقه نیز کمک و برق را به موتور اصلی ثبات و توسعه تبدیل کند، البته مشروط بر اینکه سیاستهای مرتبط هوشمندانه و سرمایهگذاریهای مؤثر ادامه داشته باشد تا از بروز بحرانهای گسترده جلوگیری شود.
نظر شما