به گزارش خبرگزاری ایمنا، پس از هفت سال انتظار، نادرترین خسوف کامل ماه در شامگاه یکشنبه شانزدهم شهریور ۱۴۰۴ از پهنه آسمان ایران بهطور کامل قابل رصد خواهد بود؛ رویدادی نجومی که علاقهمندان به آسمان شب و عکاسان نجومی نباید از دست بدهند.
رویدادی نادر در آسمان ایران
ماهگرفتگی اخیریکی از کمنظیرترین پدیدههای قابل مشاهده در کشور طی هفت سال اخیر است و تمام مراحل آن (از آغاز تا پایان) در گستره جغرافیایی ایران رویتپذیر خواهد بود. پیشتر، طولانیترین ماهگرفتگی قرن در پنجم مرداد ۱۳۹۷ رخ داده بود که تا بامداد روز بعد ادامه داشت؛ با این حال خسوف پیشرو حدود ۲۰ دقیقه کوتاهتر از آن رویداد برآورد شده است.
زمانبندی دقیق مراحل ماهگرفتگی
زمانبندی این ماهگرفتگی را اینگونه تشریح میکند: مرحله ورود ماه به نیمسایه زمین از ساعت ۱۸:۵۶ آغاز میشود که با چشم غیرمسلح قابل تشخیص نیست؛ مرحله ماهگرفتگی جزئی از ساعت ۱۹:۵۷ شروع میشود و قرص ماه بهتدریج وارد سایه تیرهتر زمین میشود. خسوف کامل از ساعت ۲۱:۰۰ شروع و تا ساعت ۲۲:۲۳ ادامه دارد و اوج پدیده در ساعت ۲۱:۴۱:۴۶ رخ میدهد. خروج کامل ماه از سایه تا ساعت ۲۳:۲۷ به طول میانجامد و مرحلهٔ نیمسایهای تا حدود ۰۰:۲۵ بامداد ادامه پیدا میکند.
اوج سرخی ماه و علت آن
در زمان خسوف کامل، ماه به رنگ مایل به قرمز یا نارنجی دیده میشود؛ پدیدهای که به «ماه خونین» معروف است. علت این رنگِ خاص عبور نور خورشید از لایههای جو زمین و پراکندگی نور طیف آبی در اثر مولکولها و ذرات هواست؛ نور قرمز و نارنجی با پراکندگی کمتر به سطح ماه میرسد و بازتاب آن ماه را بهصورت سرخ نشان میدهد، شدت سرخی ماه وابسته به شرایط جوی زمین و میزان ذرات معلق در جو است؛ گردوغبار یا آلودگی هوا میتواند رنگ را تیرهتر یا روشنتر سازد.
چرا این خسوف طولانی است و چه تفاوتی با گذشته دارد؟
طولانی بودن یا کوتاهی یک خسوف بستگی به مسیر عبور ماه نسبت به مرکز سایه زمین دارد، در خسوف پیشرو، ماه از بخشی جانبی سایهٔ زمین عبور میکند، از اینرو مدت زمان کامل خسوف حدود ۸۳ دقیقه است که حدود ۲۰ دقیقه کوتاهتر از طولانیترین خسوف سال ۱۳۹۷ است.
رصد در شهرها و مناطق کمنور
این رویداد از اغلب نقاط ایران قابل مشاهده است، حتی در شهرها نیز میتوان مراحل مختلف خسوف را دید، هرچند آلودگی نوری و ذرات معلق ممکن است کاهش روشنایی ستارگان و نوار راه شیری را کمتر محسوس کند. علاقهمندان در مناطق دور از آلودگی نوری تجربه بهتری خواهند داشت؛ در چنین نقاطی نوار راه شیری و دیگر اجرام آسمانی با وضوح بیشتری همراه میشوند.
نکات کاربردی برای رصد و عکاسی خسوف
برای رصد ساده خسوف نیازی به تجهیزات حفاظتی خاص مانند آنچه در کسوف لازم است، وجود ندارد و مشاهده با چشم غیرمسلح ایمن است، با این حال برای گرفتن تصاویر بهتر میتوانید از دوربینهای DSLR یا بدون آینه بههمراه لنز تلهفوتو یا از دوربین دوچشمی و تلسکوپ کوچک استفاده کنید. پیشنهاد میشود:
- قبل از شروع خسوف، موقعیت ماه و افق را تعیین کنید.
- از سهپایه برای ثابت نگهداشتن دوربین بهره ببرید؛
- تنظیمات ایزو و سرعت شاتر را متناسب با روشنایی تنظیم کنید؛
- اگر در شهر هستید، مکان رصدی با کمترین آلودگی نوری انتخاب کنید.
جنبههای علمی و تاریخی پدیده
خسوفها از دیرباز برای بشر جالب بوده و مشاهده گردی سایه زمین بر قرص ماه یکی از شواهد قدیمی کروی بودن زمین بهشمار میآید؛ بابلیان حدود ۲۷۰۰ سال پیش به این پدیدهها توجه داشتند، همچنین چرخههای منظم همچون ساروس سبب میشوند که الگوهای خسوف در طول زمان قابل پیشبینی باشند؛ این عمق تاریخی و علمی، خسوف را به ترکیبی از علم و فرهنگ تبدیل میکند.
چه کسانی باید این رویداد را از دست ندهند؟
این خسوف فرصت مناسبی برای دانشآموزان، دانشجویان رشتههای فیزیک و نجوم، باشگاههای نجوم آماتوری، عکاسان طبیعت و هر کسی است که به آسمان شب علاقهمند است، مشاهده جمعی یا شرکت در تورهای رصدی محلی میتواند تجربه دیداری و آموزشی غنیتری فراهم سازد.
فراخوان و دعوت به مشارکت
بهمنظور گسترش تجربه عمومی، از علاقهمندان دعوت میشود تصاویر و ویدئوهای خود از خسوف را با هشتگهای مرتبط منتشر کنند یا برای پوشش خبری و علمی به انجمنها و باشگاههای نجومی محلی بپیوندند. انتشار عکسهای باکیفیت از خسوف در شبکههای اجتماعی میتواند همافزایی علمی و فرهنگی ایجاد کند.
خسوف شامگاه شانزدهم شهریور ۱۴۰۴ رخدادی نادر و قابلمشاهده از پهنه ایران است که هم جنبه علمی دارد و هم فرصتی ناب برای لذت بردن از زیبایی آسمان شب. با زمانبندی مشخصِ آغاز تا پایان، و با رعایت نکات سادهٔ رصدی، میلیونها شهروند میتوانند شاهد این نمایش طبیعی باشند. برای دریافت اطلاعرسانیهای بیشتر و راهنمای رصد محلی میتوانید با انجمنهای نجومی منطقه خود تماس بگیرید یا سایت خبرگزاری ایمنا را دنبال کنید.
نظر شما