به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهید آیتالله رئیسی، نمادی از ایمان راسخ و صلابت یک انسان پاکنهاد بود؛ کسی که برای مردم و با نیتی خالصانه، مسیر خدمت را انتخاب کرد و گام به گام حکمرانی اسلامی را به معنای واقعی در دلهای مردم نهادینه ساخت. او نه تنها مدیری متعهد، که الگویی بیبدیل در تواضع، صداقت و مردمداری بود؛ مردی که روح بزرگش از بندهای دنیا رها شده و در عرصه خدمت به خلق خدا به جان و دل میتپید.
در دولت سیزدهم، شهید رئیسی با عزمی راسخ و همتی سترگ، مشکلات را به فرصت تبدیل کرد؛ کارخانههای نیمهتعطیل را به زندگی بازگرداند، فضای ناامیدی را به امید و نشاط بدل ساخت و اثبات کرد که خدمت بیوقفه و خالصانه میتواند ریشههای ضعف را بخشکاند و ریشههای پیشرفت را بنشاند. او در مسیر فعالیت خود به دنبال تحقق عدالت و سعادت همگانی گام برداشت.
شخصیت شهید رئیسی، ترکیبی بود از خرد و عشق، بصیرت و شجاعت، تواضع و استقامت؛ مردی که در سکوت، صدای حق را به گوش جان مردم رساند و با عملش، درس وفاداری به دین و مردم را به جهانیان آموخت. یاد و نامش، همچون چراغی فروزان، راهنما و چراغ راه خدمتگزاران راستین است و میراث گرانبهای او، میراثی است که نسلها را به سوی فردایی روشن رهنمون خواهد شد و اکنون که یکسال از حضور فیزیکی او در میان ما میگذرد، تنها به عکسهای او و همراهانش خیره میشویم و از فعالیتهای خیرخواهانه او یاد میکنیم. از همین رو درباره فعالیتها و اقدامات شهید جمهور در مسائل مربوط به آموزشوپرورش گفتوگویی داشتیم با محمدرضا ابراهیمی، استاد دانشگاه و مدیرکل آموزشوپرورش استان اصفهان در دولت شهید رئیسی که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
ایمنا: ویژگی برجسته شهید رئیسی از دید شما چیست؟
ابراهیمی: یکی از برجستهترین ویژگیهای شهید آیتالله سید ابراهیم رئیسی در گام نخست، تحقق عملی حکمرانی اسلامی بود. وی با تکیه بر آموزههای دینی، به الگویی از مسئول تراز نظام اسلامی بدل شد و به تعبیر دقیقتر، مکتبی عملی را بنیان نهاد که هر فردی که خواهان خدمت بیمنت به مردم و ارتباطی صمیمی و عمیق با خداوند متعال است، میتواند از سلوک و روش وی الگو گیرد.
در اندیشه حکمرانی اسلامی، همانگونه که شهید رئیسی بر آن پای میفشرد، توجه همزمان به دنیا و آخرت مردم اصل بنیادین است؛ امری که در تضاد آشکار با نگرش لیبرالیستی است که دین را از عرصههای زندگی اجتماعی و فردی جدا میداند. در این نظام حکمرانی، عدالت جایگاهی محوری و بیبدیل دارد و آنگونه که در شیوه مدیریتی شهید رئیسی مشاهده شد، همواره در صدر توجهات قرار داشت.
از دیگر نکات برجسته در مشی مدیریتی شهید رئیسی که برخاسته از نگاه عمیق ایشان به حکمرانی اسلامی بود، اهتمام جدی به تحول و اصلاح در ساختارها و نهادهای مختلف کشور است. بهعنوان نمونه، وی در دوران مسئولیت خود در سازمان بازرسی کل کشور، این نهاد را بهصورت بنیادین سازماندهی کرد و با حضور در آستان قدس رضوی، فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی این مجموعه را گسترش داد؛ طرح خادمیاران رضوی نیز یکی از دستاوردهای قابل توجه در این عرصه بود که به موجب آن، هر فردی با هر توان و شرایطی، فرصت خدمت به ساحت مقدس امام رضا (ع) را مییافت.
همچنین تدوین سند تحول قوه قضائیه با هدف ارتقا کیفیت خدماترسانی به مردم و کاهش اطاله دادرسی، از جمله اقدامات راهبردی و ماندگار شهید رئیسی به شمار میرود که در راستای تحقق عدالت و رضایتمندی عمومی انجام گرفت.
مسئولیتی کوتاه با آثار و برکاتی ماندگار
ایمنا: محور فعالیت شهید رئیسی در دوره ریاست جمهوری چه بود؟
ابراهیمی: بله، گاهی این پرسش مطرح است که شهید آیتالله سید ابراهیم رئیسی، با وجود جایگاه مؤثر خود در دستگاه قضائی، چرا تصمیم گرفت مسئولیت خطیر ریاستجمهوری را بر عهده گیرد؟ حقیقت آن است که وی در دستگاه قضائی همواره نقش یک مطالبهگر فعال را ایفا میکرد، اما هنگامی که شرایط کشور را سنجید، با توجه به نیازها موجود با روحیهای سرشار از ایثار و ازخودگذشتگی، خود را در معرض نقد و قضاوت دیگران قرار داد؛ تصمیمی که تنها از فردی با روح بزرگ و انگیزهای الهی برمیآید.
گاه مدتزمان یک مسئولیت کوتاه است، اما آثار و برکات آن تا سالها در حافظه جمعی ملت باقی میماند. ریاستجمهوری شهید رئیسی نیز از این جنس بود.
وی از همان آغاز مسئولیت، با مردم صادقانه سخن گفت و همانگونه که در اصول حکمرانی اسلامی تأکید شده است، با تقوا، ارتباط قلبی با خداوند و صداقت در رفتار با مردم، مسیر مدیریت کشور را آغاز کرد. این صداقت در رفتار، نقش مهمی در بازسازی و تقویت سرمایه اجتماعی کشور داشت.
در رویارویی با نابسامانیهای اقتصادی، یکی از اقدامات مهم شهید رئیسی، رسیدگی جدی به وضعیت تعطیلی کارخانهها بود. او این مسئله را در اولویت برنامههای دولت قرار داد و با پیگیریهای مستمر، زمینه بازگشت بسیاری از واحدهای تولیدی به چرخه فعالیت را فراهم ساخت؛ در نتیجه، نه تنها رونق تولید بار دیگر در کشور ایجاد شد، بلکه موجی از امیدآفرینی نیز در میان مردم پدید آمد و روحیهای تازه در جامعه دمیده شد.
از بازآفرینی اقتدار نظام آموزشی کشور تا حل چالش نیروی انسانی آموزشوپرورش
ایمنا: چه تحولی در آموزش و پرورش بهویژه درباره مسئله نیروی انسانی در دولت سیزدهم شکل گرفت؟
ابراهیمی: شهید آیتالله سید ابراهیم رئیسی، پیش از ورود به عرصههای اجرایی کشور، خود معلمی تراز و استادی برجسته بود که سالها از عمر خود را در عرصه تدریس و تعلیم سپری کرد. کسانی که افتخار شاگردی وی را داشتهاند، از تیزهوشی، اخلاقمداری و نگاه انسانمحور او یاد میکنند؛ از همین رو، ورود چنین شخصیتی به حوزه آموزش و پرورش، نعمتی بزرگ برای این نهاد بنیادین تلقی میشد.
نخستین گام شهید رئیسی در حوزه آموزش و پرورش، بررسی و رسیدگی به سه محور اساسی و چالشبرانگیز این حوزه بود که طی سالهای گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته بود و مهمترین آنها، تمرکز ویژه بر مقوله نیروی انسانی از دو منظر کمی و کیفی بود؛ موضوعی که سالها بهعنوان یکی از اساسیترین دغدغههای آموزش و پرورش مطرح بود.
در سالهای پیش از دولت سیزدهم، حکمرانی آموزش و پرورش تضعیف شده بود. شهید رئیسی با درک اهمیت این حوزه، تلاش کرد تا با بازآفرینی اقتدار نظام آموزشی کشور، مسیر توسعه و پیشرفت علمی را هموار سازد؛ مسیری که مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز هست، آنجا که میفرمایند «هزینه کردن برای آموزش و پرورش، در واقع سرمایهگذاری برای آینده کشور است».
در دولت شهید رئیسی، بیش از ۲۰۰ هزار معلم از طریق دو مسیر دانشگاه فرهنگیان و ماده ۲۸ قانون خدمات کشوری جذب و استخدام شدند. از این تعداد، حدود ۲۲ هزار نفر تنها مربوط به استان اصفهان بودند؛ اقدامی گسترده که بخش مهمی از بحران نیروی انسانی را در کشور مرتفع ساخت.
به لطف الهی، امروز دیگر در سطح ملی، چالش نیروی انسانی در دورههای مختلف تحصیلی به طور عمده برطرف شده است. تنها در برخی مدارس فنی و حرفهای، کمبودهایی وجود دارد که نیازمند بررسی و پیگیریهای تکمیلی است، اما در مجموع، میتوان گفت که موضوع کمبود معلم از یک بحران به یک مسئله قابل مدیریت و حلپذیر تبدیل شده است.
شهید رئیسی، «سپر ولایت» بود…
ایمنا: نقش شهید رئیسی در شورای عالی آموزش و پرورش و دانشگاه فرهنگیان چه بود؟
ابراهیمی: شهید رئیسی در جایگاه رئیس شورای عالی آموزش و پرورش، توجه ویژهای به مسائل تعلیم و تربیت داشت و برخلاف رویه معمول سالهای گذشته، برای نخستین بار پس از مدتها، در جلسات این شورا حضور پیدا میکردند و این اقدام موجب شد تا سایر مسئولان نیز نگاه دقیقتری به مسائل آموزش و پرورش داشته باشند و اهمیت آن را بیش از پیش درک کنند.
از جمله موضوعات کلیدی در این حوزه، توجه به دانشگاه فرهنگیان است؛ نهادی که بارها مورد تأکید و حمایت مقام معظم رهبری قرار گرفته است. مقام معظم رهبری در بیانات متعددی، دانشگاه فرهنگیان را قلب تپنده نظام تعلیم و تربیت معرفی کردهاند و خواستار تقویت آن شدهاند. شهید رئیسی که خود را «سرباز ولایت» میدانست، همواره نسبت به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب نهایت اهتمام را داشت و بدون نیاز به تذکر، دغدغههای معظمله را شناسایی و در جهت رفع آنها اقدام میکرد.
رفتار و منش مدیریتی شهید رئیسی بهروشنی نشان میداد که نهتنها از جایگاه ولایت برای خود هزینه نمیکرد، بلکه وجود خویش را وقف پاسداری از آرمانهای رهبری و نظام اسلامی کرده بود. او «سپر ولایت» بود؛ مردی که در خط مقدم عمل به فرامین رهبری، خود را صرف و فدای مسیر ولایت میکرد.
ایمنا: با توجه به اینکه گسترش فضای آموزشی و تجهیزات مدارس از مسائل مهم آموزشوپرورش است، چه اقداماتی در دولت سیزدهم در این حوزه انجام شد؟
ابراهیمی: توسعه فضای آموزشی و ارتقای تجهیزات مدارس یکی دیگر از حوزههای مورد توجه شهید جمهور بود؛ مسئلهای که بهویژه پس از دوران کرونا به یکی از چالشهای جدی آموزش و پرورش کشور بدل شده بود. کمبود شدید کلاسهای درس و زیرساختهای آموزشی، نیازمند برنامهریزی فوری و اقدامی مؤثر بود. شهید رئیسی با اهتمام ویژه به این موضوع، نهتنها اعتبارات قابل توجهی از سوی دولت برای این بخش تأمین کرد، بلکه با ایجاد اعتماد عمومی، زمینه مشارکت مؤثر خیران مدرسهساز را نیز فراهم ساخت.
ثمره این نگاه راهبردی و اقدام عملی آن بود که طی سه سال از دوران ریاستجمهوری شهید رئیسی، حدود ۳۲۰۰ کلاس درس در سراسر کشور افتتاح شد و ۱۲۰۰ کلاس دیگر نیز پس از شهادت ایشان کلنگزنی شد که بخشی از آنها به بهرهبرداری رسیده است. این آمار، در مقایسه با ادوار گذشته، دستاوردی کمنظیر محسوب میشود و در برخی موارد، حتی از عملکرد دورههای هشتساله پیشین نیز پیشی گرفته است.
در حوزه تجهیزات آموزشی نیز برای نخستینبار پس از حدود یک دهه، توزیع گسترده تجهیزات هنرستانی و آزمایشگاهی در مدارس کشور صورت گرفت؛ اقدامی که در راستای تأکیدات مقام معظم رهبری و مطابق با اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انجام شد.
نتایج این تحولات، بهویژه در استان اصفهان، بهروشنی قابل مشاهده است؛ بهطوری که نسبت دانشآموزان فنی و حرفهای از ۴۲ درصد به ۵۰.۵ درصد افزایش پیدا کرد که بیش از آمار میانگین کشوری است؛ این موضوع، همراستا با اهداف برنامه ششم توسعه و تأکید برنامه هفتم بر آن بود که دستکم نیمی از دانشآموزان پایه نهم، وارد هنرستانها و شاخههای فنی و حرفهای شوند.
ایمنا: اقدامات مربوط به بحث ورزش و توجه به جنبه تربیت بدنی و جسمانی دانشآموزان در دولت سیزدهم را چطور ارزیابی میکنید؟
ابراهیمی: شهید رئیسی توجه ویژهای به ابعاد مختلف تربیت نسل آینده داشت و در این راستا، ارتقای فعالیتهای ورزشی دانشآموزان و معلمان را بهعنوان یکی از اولویتهای دولت مردمی در دستور کار قرار داد و به دنبال این نگاه تحولی، طرحهایی هدفمند در حوزه ورزش مدارس شکل گرفت که از جمله آنها میتوان به «طرح شهید سلیمانی» اشاره کرد. این طرح، پس از شهادت سردار دلها، با هدف گسترش کمی و کیفی فضاهای آموزشی و ورزشی برای دانشآموزان اجرایی شد.
در استان اصفهان، در قالب این طرح، ۲۰۰ فضای آموزشی و ورزشی احداث و به بهرهبرداری رسید؛ اقدامی مؤثر که حاصل اهتمام شهید رئیسی و همراهی مسئولان بود، همچنین مسابقات دانشآموزی که برای مدتی متوقف شده بود، در این دوره مجدد فعال شد و نشاط علمی و ورزشی به مدارس بازگشت.
یکی از نتایج ملموس این اقدامات، بهبود قابل توجه سرانه فضای آموزشی در استان اصفهان است؛ بهطوریکه این استان که پیش از آغاز دولت سیزدهم در رتبه دوازدهم کشوری قرار داشت، اکنون به رتبه دوم کشور در این شاخص ارتقا پیدا کرده است؛ دستاوردی که حکایت از تحول ساختاری در زیرساختهای آموزش و پرورش دارد.
ایمنا: مدارس استعداد درخشان در دوره ریاست شهید رئیسی چه وضعیتی داشت؟
ابراهیمی: برخلاف برخی دیدگاهها که توجه به این مدارس را نافی عدالت آموزشی میدانند، عدالت واقعی اقتضا میکند بسترهای شکوفایی متناسب با توانمندی هر دانشآموز فراهم شود. بر همین اساس، به دستور ویژه شهید جمهور، باشگاه دانشپژوهان جوان که تا پیش از آن کمفعال شده بود، احیا شد و المپیادهای علمی بار دیگر با گسترهای وسیع و هدفمند برگزار شدند.
از مقابله با آسیبهای اجتماعی تا تعمیق تربیت معنوی، جلوههایی از نگاه تربیتی شهید رئیسی
ایمنا: اقدامات دولت شهید جمهور در حوزه تربیتی و پرورشی آموزشوپرورش چه بوده است؟
ابراهیمی: دولت شهید سید ابراهیم رئیسی با درک دقیق از تحولات اجتماعی و فرهنگی، توجه به آسیبهای اجتماعی را در زمره اولویتهای خود قرار داد. تنوع، گسترش و کاهش سن بروز این آسیبها، زنگ هشداری بود که ضرورت اقدام فوری و هدفمند در این حوزه را دوچندان میکرد. شهید رئیسی با نگاهی عمیق و مسئولانه به این مسئله پرداختند و در مسیر پیشگیری و کاهش آسیبهای اجتماعی، گامهای مؤثری برداشته شد؛ مسیری که امید است با همان قوت در ادامه نیز پیگیری شود.
در کنار اقدامات ساختاری، توجه به تربیت دینی و معنوی دانشآموزان جایگاه ویژهای در دولت شهید رئیسی داشت. یکی از نمونههای شاخص این رویکرد، تمرکز بر آموزش مفاهیم کاربردی قرآن کریم بود که در این راستا، کتابی با زبانی ساده و قابل فهم برای دانشآموزان توزیع و مسابقات متنوعی با محوریت این کتاب برگزار شد؛ اقدامی که گامی مؤثر در راستای پیوند مفاهیم قرآنی با زندگی روزمره دانشآموزان بود.
اعتکاف دانشآموزی نیز در دوره دولت سیزدهم رشد قابل توجهی داشت. بر اساس آمار، بیش از ۶۰۰ هزار دانشآموز در سراسر کشور در این برنامه معنوی شرکت کردند. استان اصفهان در این میان جایگاه برجستهای داشت و تنها در سال پایانی، بیش از ۶۰ هزار دانشآموز از این فضای معنوی بهرهمند شدند. در مجموع، طی سه سال، بیش از ۱۵۰ هزار دانشآموز اصفهانی در مراسم اعتکاف شرکت کردند و فضای معنویت و انس با خدا در مدارس استان تقویت شد.
در حوزه اردوهای تربیتی و فرهنگی نیز شاهد تحول بودیم. اردوهای راهیان نور با حمایت و تأکید شهید رئیسی با قوت ادامه پیدا کردند و همزمان، طرح جدیدی تحت عنوان «اردوهای راهیان پیشرفت» نیز پایهگذاری شد. این اردوها با هدف تقویت هویت فرهنگی، اجتماعی و انقلابی نسل نوجوان و جوان برگزار شد و رویکردی نوین را در تربیت نسل آینده رقم زد.
گسترش حکمرانی آموزش و پرورش، شاهبیتی تحولی در دولت شهید جمهور
ایمنا: تأثیر قطعی معدل برای ورود به دانشگاه را اقدامی مؤثر در دولت شهید رئیسی میدانید؟
ابراهیمی: در دولت سیزدهم، تربیت دینی و ارتقا فرهنگ زیست عفیفانه در میان دانشآموزان، از ارکان اصلی سیاستهای آموزش و پرورش بود. در این راستا، طرحهای مؤثری همچون طرح شهید همت به اجرا درآمد که با بهرهگیری از رویکردهای نوین آموزشی، به تعمیق مفاهیم تربیتی و دینی در میان نسل نوجوان و جوان کمک شایانی کرد.
یکی از شاهبیتهای تحولی آموزش و پرورش در این دوره، تلاش برای گسترش حکمرانی آموزش و پرورش بود. شهید رئیسی با نگاهی عمیق و متعهدانه، اهتمامی ویژه به تقویت جایگاه معلم و مدرسه داشت.
در همین راستا، مصوبه تأثیر قطعی معدل در ورود به دانشگاه از جمله اقدامات راهبردی این دولت بود که با وجود برخی مخالفتها، تأثیر بسزایی در بازگرداندن مرجعیت آموزش به مدرسه و کتاب درسی داشت. این مصوبه، حاکمیت را از مؤسسههای کنکوری و کتابهای کمکدرسی به آموزش رسمی و نظاممند بازگرداند و نقش مدرسه و معلم را در فرایند تربیت و سنجش علمی دانشآموزان تقویت کرد.
از مهمترین دستاوردهای این مصوبه، گسترش عدالت آموزشی بود؛ به نحوی که دیگر موفقیت در ورود به دانشگاه تنها در انحصار افراد متمول و برخوردار از امکانات ویژه آموزشی نبود، بلکه فرصت برابر برای دانشآموزانی از اقشار مختلف، صرفنظر از موقعیت اقتصادی، فراهم شد و ملاک اصلی، سواد واقعی و تلاش علمی قرار گرفت.
ایمنا: وضعیت اجرای سند تحول بنیادین و رتبهبندی معلمان در دولت شهید رئیسی به چه صورت بود؟
ابراهیمی: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که آغاز آن به دورهای بازمیگردد که مقام معظم رهبری مسئولیت ریاست جمهوری را برعهده داشتند، پس از شروع پرانگیزه، مدتی متوقف شد. با وجود انجام مطالعات گسترده و برگزاری جلسات متعدد از سال ۱۳۸۸، این سند سرانجام در سال ۱۳۹۰ به صورت رسمی رونمایی شد.
در این سند، بر لزوم ایجاد تغییرات بنیادین در حوزههای نرمافزاری و سختافزاری آموزش و پرورش تأکید شده است تا بتوان انسانی فهیم، مستعد و با مهارت تربیت کرد. اگرچه تا سال ۱۳۹۲ برخی اقدامات مثبت در راستای این سند انجام گرفت، اما به دلیل کمتوجهی چند ساله، روند پیشرفت آن متوقف شد.
در دوره دولت شهید رئیسی، سند تحول بنیادین بار دیگر به اولویت اصلی آموزش و پرورش تبدیل شد و در سال ۱۴۰۱ با تمرکز و جدیت بیشتر، نقشه اجراسازی این سند تدوین و تصویب شد، همچنین سازوکاری دقیق برای رصد و پایش روند اجرایی شدن این سند بنیادین تعریف و به کار گرفته شد.
یکی از دستاوردهای ماندگار دولت شهید رئیسی در این حوزه، اجراسازی رتبهبندی معلمان بود. این طرح که ذیل سند تحول بنیادین و به منظور ارتقای کیفیت نیروی انسانی آموزش و پرورش طراحی شده و از سال ۱۳۹۰ تصویب شده بود، سالها معطل مانده بود. با وجود چالشهای اقتصادی، دولت شهید رئیسی با تلاش مسئولان ذیربط، این طرح را به مرحله اجرا رساند و برکات مهم و گستردهای در ارتقای وضعیت معلمان و انگیزهبخشی به آنان به همراه داشت.
ایمنا: چگونه معلمان و دانشآموزان پیرو مکتب شهید رئیسی باشند؟
ابراهیمی: وظیفه ماست که دستاوردهای ارزشمند بهدستآمده با تلاش مستمر و همت مسئولان را بهروشنی تبیین و به نسلهای آینده منتقل کنیم. در این دوره، اقدامات فراوان و چشمگیری صورت گرفته که گاه فرصت پرداختن جامع و کامل به همه آنها فراهم نبوده است.
از سوی دیگر، در عرصه روایتگری و رسانه، بهویژه در معرفی نخستینها و موفقیتهای این دوره، ضعفهایی دیده میشود که ضرورت دارد جبران شود. بر این اساس، ضروری است تا با بهرهگیری از هنر و روایتهای تأثیرگذار، منش، سیره و شخصیت خدمتگزاران بزرگی همچون شهید رئیسی به جامعه معرفی شود.
هدف نهایی آن است که این مشی و سبک زندگی بهصورت کاربردی در زندگی معلمان و دانشآموزان جاری شود و به عنوان الگویی ماندگار، مسیر خدمت و تعهد را در نظام تعلیم و تربیت تثبیت کند.
نظر شما