به گزارش خبرگزاری ایمنا، سدیم پرکلرات با فرمول شیمیایی NaClO₄ یک جامد بلوری سفید است که در دمای محیط بهصورت مونوهیدرات نیز موجود میشود و بهدلیل حلالیت بسیار زیاد در آب و اتانول در آزمایشگاهها و صنایع شیمیایی بهوفور استفاده میشود، این ترکیب از آنجایی که رفتاری خنثی در محلول دارد، بهعنوان الکترولیت پشتیبان در اندازهگیریهای الکتروشیمیایی و کروماتوگرافی یونی کاربرد دارد، در ایران سدیم پرکلرات علاوهبر مصارف تحقیقاتی، در تولید برخی ترکیبات شیمیایی کاربردی همچون پرکلراتهای دیگر و استرها نیز بهکار میرود.
سایتهای تأمین مواد شیمیایی ایرانی، کاربرد این نمک را در فرایند پیرسولیوشن برای کاهش نقطه جوش در صنعت نفت و گاز نیز ذکر کردهاند، بهدلیل پایداری حرارتی بالا تا دمای حدود ۴۹۰ درجه سانتیگراد، سدیم پرکلرات میتواند بهعنوان عامل کاتالیزوری در پلیمریزاسیون مونومرهایی همچون اکریلونیتریل مورد استفاده قرار گیرد؛ علاوهبر این، از آن بهعنوان عامل سفیدکننده و اکسیدکننده در صنایع کاغذسازی، نساجی و تصفیه آب استفاده میشود، در مطالعات زیستمحیطی نیز سدیم پرکلرات بهعنوان عامل آزمایشگاهی برای جداسازی و آنالیز یونهای مختلف در نمونههای آب و خاک بهکار میرود. برخی منابع صنعتی ایرانی از کاربرد آن در تولید کودها و بهبود کیفیت خاکهای کشاورزی نیز خبر دادهاند، با توجه به گسترش سریع صنایع پتروشیمی و نفتی کشور، ظرفیت تولید داخلی سدیم پرکلرات در مراکز صنعتی همچون پارچین رو به افزایش است و نیاز به واردات را به حداقل رسانده است.
در بخش صنایع نفت و گاز ایران، سدیم پرکلرات در فرایند پیرسولیوشن مورد استفاده قرار میگیرد تا نقطه جوش نفتا و ترکیبات سنگین کاهش پیدا کند و تفکیک بهینهتر صورت پذیرد، شرکتهای بزرگ پتروشیمی و پالایشگاهی کشور نظیر پتروشیمی پارس و پالایشگاه تهران با بهرهگیری از این ماده توانستهاند مصرف انرژی را در برجهای تقطیر بهمیزان قابل توجهی کاهش دهند، همچنین در صنایع پلیمری، بهعنوان کاتالیزور و حلال در تولید رزینها و لاستیکهای ویژه کاربرد دارد که در تولید قطعات خودروهای ساخت داخل نقش اساسی ایفا میکند؛ در صنعت آبکاری فلزات، سدیم پرکلرات بهمنظور تمیزسازی سطح و جداسازی ناخالصیها پیش از عملیات نهایی استفاده میشود. عملیات استخراج فلزات گرانبها در معادن خراسان و اصفهان، با استفاده این نمک بهعنوان عامل افزایش خلوص محصول نهایی مورد استفاده قرار گرفته است، آزمایشگاههای کنترل کیفیت صنایع فولاد و آلومینیوم نیز از محلولهای سدیم پرکلرات برای آزمون دوام و خوردگی نمونهها بهره میگیرند، با پیشرفت تحقیق و توسعه در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، کاربردهای جدیدی در حوزه جداسازی یونی و تصفیه فاضلاب صنعتی برای سدیم پرکلرات در حال آزمون هستند، این تنوع مصارف صنعتی نشان از بلوغ فنی و خوداتکایی ایران در تولید و استفاده بهینه از ترکیبات پیشرفته شیمیایی دارد.
در دانشگاهها و مراکز پژوهشی ایران، سدیم پرکلرات بهعنوان الکترولیت بیاثر برای انجام ولتامتری و کروماتوگرافی یونی جایگاه ویژهای یافته است، گروههای تحقیقاتی در دانشگاه تهران و شریف از آن در فرمولاسیون الکترولیت سلولهای خورشیدی رنگی (DSSC) بهره میبرند تا پایداری و راندمان سلول افزایش پیدا کند. در بیوشیمی و فناوری زیستی، سدیم پرکلرات در واکنشهای دناتوره کردن پروتئین و استخراج DNA بهکار میرود تا خلوص نمونهها تضمین شود، همچنین پژوهشگران دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان در پروژههای جداسازی ایزوتوپهای مختلف از این آنیون بهعنوان عامل انتخابی استفاده کردهاند، در تحقیقات حوزه نانو نیز از ترکیبات پرکلرات برای ساخت کامپوزیتهای آلی-غیرآلی برای ذخیرهسازی هیدروژن و تولید هیدروژن سبز بهره گرفتهاند. سدیم پرکلرات بهدلیل حلالیت و پایداری بالا کیفیت آنتیاکسیدانی محلولهای پژوهشی را ارتقا میدهد. بسیاری از پایاننامههای دکتری شیمی آلی و شیمی فیزیک کشور به بررسی مکانیسمهای واکنشهای پرکلرات اختصاص پیدا کرده اند که نشاندهنده گامهای بلند علمی ایران در این حوزه است، این روند پژوهشی شتابان، زمینهساز نوآوریهای بعدی در صنایع دارویی، کشاورزی و محیط زیست خواهد بود.
در حوزههای فرهنگی و تفریحی نیز سدیم پرکلرات با بهرهگیری از خواص اکسیدکنندگی قوی خود در تولید آتشبازیهای رنگی و جلوههای ویژه سینمای ایران به کار میرود، شرکتهای تولیدکننده مواد آتشبازی در تهران و شیراز از این ترکیب برای ایجاد طیفهای قرمز و نارنجی خیرهکننده در جشنهای ملی و مناسبتهای مذهبی بهره میبرند، همچنین در صنعت فیلمبرداری و عکاسی از محلولهای حاوی سدیم پرکلرات برای تثبیت تصاویر و بهبود کنتراست استفاده میشود که کیفیت آثار سینمایی و عکاسی ایران را ارتقا داده است.
برخی هنرمندان طراح نصبهای نوری و هنری از واکنش کنترلشده پرکلرات با فلزات سبک برای خلق نمایشهای تعاملی بهره بردهاند، استفاده از این ماده در سفرهخانههای مدرن برای اجرای مراسم آتشبازنمایی نشاندهنده تنوع کاربردهای غیرمتعارف آن است، پروژههای گردشگری علمی در جزایر خلیج فارس نیز در نمایشهای نوروزی از پرکلرات برای جلب گردشگران داخلی و خارجی بهره بردهاند، اهمیت این کاربردهای تفریحی و فرهنگی در رونق صنعت گردشگری ایران غیرقابل انکار است و به توسعه پایدار این بخش کمک میکند.
با توجه به پیشرفت صنایع شیمیایی و افزایش ظرفیت تولید داخل، چشمانداز مصرف سدیم پرکلرات در ایران بسیار متنوع و امیدبخش است. تحقیقات جاری در حوزه کاربردهای زیستمحیطی، از جمله استفاده بهعنوان اکسیدکننده در تصفیه فاضلاب صنعتی و بازچرخانی آب، میتواند ایران را در ردیف کشورهای پیشرو در فناوری پاک قرار دهد. بهعلاوه، تقاضای روزافزون صنایع نوظهور همچون نانوکامپوزیتها و باتریهای پیشرفته زمینه لازم برای گسترش بازار داخلی و صادرات محصولات بر پایه سدیم پرکلرات را فراهم میآورد، با تقویت زنجیره تأمین، تجهیز کارخانهجات به تکنولوژیهای نوین الکترولیزی و توسعه پارکهای علم و فناوری شیمی، میتوان ضمن تأمین نیازهای داخلی، نقش ایران را در بازار جهانی محکمتر کرد، این چشمانداز در کنار راهبردهای حمایتی دولت و سرمایهگذاری بخش خصوصی، نویدبخش آیندهای روشن برای کاربردهای صلحآمیز سدیم پرکلرات در راستای منافع ملی خواهد بود.
نظر شما