به گزارش خبرگزاری ایمنا، فرهنگ مهمانی در بافت اجتماعی ما نمادی از همدلی، شادی و همبستگی است و به عنوان سنتی دیرینه، نه تنها فرصتی برای تجدید قوا و لذت بردن از لحظات شیرین در کنار اعضای خانواده است، بلکه پلی است که قلبها را به هم پیوند میدهد و روح جامعه را زنده نگه میدارد و در دنیای پرشتاب امروز، که گاهی فاصلهها میان افراد بیشتر میشود، مهمانیها همچون نسیمی روحبخش، گرمای حضور و صمیمیت را به زندگی بازمیگردانند.
برای دانشآموزان که در آستانه شکلگیری هویت اجتماعی خود هستند، شرکت در مهمانیها فرصتی استثنایی برای یادگیری مهارتهای ارتباطی، احترام به دیگران و تقویت روحیه همکاری است، چرا که در این دورهمیها، آنها میآموزند که چگونه با ادب و احترام با دیگران تعامل کنند، چگونه شادی را تقسیم و چگونه در کنار تفریح، مسئولیتپذیری و نظم را نیز تجربه کنند و این تجربیات میتواند شخصیت آنها را شکل دهد.
خانوادهها نیز با برگزاری و شرکت در مهمانیها، پیوندهای عاطفی خود را مستحکمتر میکنند، در این فضای صمیمی، والدین و فرزندان فرصتی مییابند تا فارغ از دغدغههای روزمره، با یکدیگر گفتوگو کنند، خاطرات خوش بسازند و عشق و محبت را در کانون خانواده جاری سازند، بنابراین این لحظات نه تنها خاطراتی ماندگار در ذهن فرزندان ثبت میکنند، بلکه به آنها میآموزند که خانواده، پناهگاهی امن و منبعی بیپایان از عشق و حمایت است.
چالشهای اقتصادی و تغییر سبک زندگی، دو گره اصلی در مسیر ترویج فرهنگ مهمانی
سعید معیدفر، جامعهشناس و عضو انجمن جامعهشناسی ایران به خبرنگار ایمنا میگوید: هرچه بیشتر از سنتها و آئینهای گذشته فاصله بگیریم، به تدریج ریشهها و بنیانهای اصلی این فرهنگها از بین میرود، برای مثال در زمان گذشته، نوروز به عنوان یکی از مهمترین آئینهای ملی با دید و بازدیدها، مهمانیها و دورهمیهای خانوادگی، قومی، طایفهای و حتی همسایگی همراه بود، این آئینها نه تنها موجب تقویت نهاد خانواده و روابط خویشاوندی میشد، بلکه به نهاد خانواده به عنوان یکی از پایههای محکم جامعه، شکوه و عظمت خاصی میبخشید.
وی با اشاره به اینکه امروزه، به دلایل مختلف، شاهد کمرنگ شدن این سنتها هستیم، میافزاید: در ایام نوروز نیز به جای دید و بازدیدها و مهمانیهای خانوادگی، برخی از افراد ترجیح میدهند به سفر بروند و از خانه دور باشند، در حالی که در گذشته، این آئینها در خانهها و با حضور خانوادهها و اقوام برگزار میشد.
عضو انجمن جامعهشناسی ایران با بیان اینکه این تغییر رفتار ممکن است تا حدی ناشی از شرایط اقتصادی دشواری باشد که خانوادهها با آن روبهرو هستند، ادامه میدهد: در گذشته، هزینههای مهمانیها و دورهمیها برای خانوادهها فشار مالی چندانی ایجاد نمیکرد و افراد با رغبت بیشتری در این مراسم شرکت میکردند، اما امروزه با افزایش چالشهای اقتصادی امکان دارد برخی خانوادهها از برگزاری دورهمیها خودداری کنند.
معیدفر با تاکید بر اینکه تغییر سبک زندگی و تجملگرایی در کاهش این آئینها نیز نقش بسزایی دارد، عنوان میکند: در گذشته، مهمانیها به سادگی و با هر آنچه در خانه بود برگزار میشد، اما امروزه تجملگرایی و انتظارات بالا موجب شده است هزینههای برگزاری مهمانیها افزایش پیدا کند و همین موضوع به مانعی برای ادامه این سنتها تبدیل شود.
اهمیت احیای فرهنگ مهمانی و تقویت ارتباطات خانوادگی و اجتماعی
حجتالاسلام عباس حقشناس، کارشناس ارشد عقاید و کلام اسلامی، فعال تربیتی و مبلغ کودک و نوجوان با بیان اینکه با توجه به اینکه فضای مجازی در عصر حاضر گسترش پیدا کرده و فرهنگ آپارتماننشینی باعث کاهش روابط میانفردی شده است، ضرورت دارد تا به موضوع احیای فرهنگ مهمانی و تقویت ارتباطات خانوادگی و اجتماعی بپردازیم، به خبرنگار ایمنا میگوید: در این راستا، ارائه راهکارهایی برای ترویج مجدد این فرهنگ به ویژه میان دانشآموزان و خانوادهها از اهمیت ویژهای برخوردار است.
وی با بیان تجربهای از برگزاری جلسات خانوادگی به صورت مستمر و مؤثر میافزاید: در یکی از مناسبتها همچون عید نوروز که فرصتی برای دورهمی خانوادهها و اقوام است، پیشنهاد دادم تا جلسهای ماهیانه با محوریت قرآن کریم برگزار شود که با استقبال اعضای خانواده و اقوام روبهرو شد، البته به دلیل مشغلههای روزمره، برگزاری جلسات هفتگی دشوار بود، بنابراین جلسات به صورت ماهیانه برنامهریزی شد.
فعال تربیتی و مبلغ کودک و نوجوان با اشاره به اینکه تمام اعضای خانوادههایی که از نظر نسبی و قومی با یکدیگر ارتباط داشتند، در این جلسات شرکت میکنند، ادامه میدهد: برای استمرار و کیفیتبخشی به این جلسات دو شرط مشخص و بر سر آن توافق نظر شد، اینکه برنامه شام در هر جلسه دورهمی برنامهریزی شود و دوم آنکه نوع غذا ساده باشد و صرفه اقتصادی برای تمام خانوادهها داشته باشد.
حجتالاسلام حقشناس با بیان اینکه اکنون بیش از سه سال است که این جلسات با همین رویه ادامه دارد، عنوان میکند: اگر محور اصلی چنین جلساتی را امور دینی همچون قرآن یا روضهخوانی قرار دهیم، میتوانیم به تدریج فرهنگ مهمانی را احیا کنیم، برای مثال در این جلسات خانوادگی، کودکان نیز میتوانند سورههای کوچک را بخوانند و به آنها هدایایی مانند اسباببازی یا جوایز کوچک اهدا شود، همچنین دعوت از قاریان یا حافظان قرآن میتواند انگیزهبخش باشد و به استمرار این جلسات کمک کند و این کار نه تنها برای کودکان، بلکه برای خانوادهها نیز انگیزهبخش است و آنها را به مشارکت بیشتر ترغیب میکند.
به بهانههای کوچک دور هم جمع شوید
وی با تاکید بر اینکه جلساتی که محوریت مذهبی دارند، پایدارتر و ماندگارتر هستند و میتوانند به تداوم فرهنگ مهمانی کمک کنند، اضافه میکند: علاوه بر جلسات قرآنی میتوان از مناسبتهای مذهبی همچون ایام عزاداری یا شادی اهل بیت (ع) نیز استفاده کرد و به عنوان مثال برخی از افراد در این ایام موکبهایی برپا میکنند و اقوام و دوستان را گرد هم میآورند.
کارشناس ارشد عقاید و کلام اسلامی خاطرنشان میکند: در خانوادههایی که ممکن است گرایش مذهبی کمتری وجود داشته باشد، میتوان از راهکارهای دیگری استفاده کرد و به عنوان مثال سازماندهی سفرهای دستهجمعی در روز طبیعت یا انجام کارهای خیر همچون کمک به خانوادههای نیازمند میتواند جایگزین مناسبی باشد یا برخی از خانوادهها با همکاری یکدیگر، غذاهایی پخت میکنند و به محلات کمبرخوردار شهر میبرند؛ این اقدام نه تنها موجب تقویت روحیه همدلی و مشارکت میشود، بلکه اعضای خانواده را به ارزشهای انسانی و اخلاقی نیز نزدیکتر میکند.
حجتالاسلام حقشناس میافزاید: تنوع در برنامهها و مشورت با دیگران میتواند به ارائه راهکارهای بهتر و مؤثرتر کمک کند، چرا که هر خانوادهای ممکن است ایدههای جدیدی داشته باشد که میتواند به غنای این برنامهها بیفزاید و مهم این است با هر روشی که انتخاب میکنیم، بتوانیم روابط خانوادگی و اجتماعی را تقویت کنیم و فرهنگ مهمانی را بیش از پیش زنده نگه داریم.
بر این اساس، ترویج فرهنگ مهمانی در میان دانشآموزان و خانوادهها نه تنها به شادی و نشاط جامعه کمک میکند، بلکه ارزشهای انسانی همچون مهماننوازی، احترام و همدلی را نیز تقویت میکند. این فرهنگ همچون چراغی روشن، راه زندگی جمعی را روشن میسازد و به ما یادآوری میکند که در کنار هم بودن، بزرگترین موهبت زندگی است.