به گزارش خبرنگار ایمنا، اگر بخواهیم مصرف انرژی را در ساختمان تفکیک کنیم، می‌توان آن را به سه بخش مکانیکال، الکتیکال و معماری تقسیم‌بندی کنیم؛ درواقع فارغ از تجهیزات مکانیکی و الکتریکی که در مصرف انرژی اهمیت دارد، معماری نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.
معماری ساختمان از دو جهت قابل توجه است، ابتدا معمار باید ساختمان را براساس اقلیم منطقه طراحی و سپس از متریال‌هایی استفاده کند که انرژی کمتری مصرف می‌کند. برای بررسی بیشتر اهمیت معماری در مصرف انرژی با ساسان صفریان، کارشناس‌ارشد انرژی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
اهمیت معماری در مدیریت مصرف انرژی چیست؟
اگر بخواهیم تأثیر معماری را در مصرف انرژی بررسی کنیم باید این مسئله را از دو زاویه مورد تحلیل قرار دهیم؛ نخستین مسئله‌ای که در معماری حائز اهمیت است طراحی ساختمان بوده که باید براساس اقلیم منطقه باشد. در کنار این مسئله استفاده از متریال‌های نوینی که براساس شرایط اقلیمی آن منطقه طراحی‌شده در مصرف انرژی ساختمان حائز اهمیت است؛ این مسائل جزو نکاتی است که در استانداردهای بین‌المللی مشاهد می‌شود و با رعایت آن‌ها می‌توان از افزایش آلودگی نیز جلوگیری کرد.
اقلیم منطقه چه تأثیری در معماری ساختمان برای مدیریت مصرف انرژی دارد؟
در حوزه معماری اقلیم منطقه مورد نظر بسیار نقش مهمی دارد؛ به‌طورمثال نمی‌توان در مناطق گرمسیر بنا را به‌شکلی طراحی کنیم که پنجره‌های بزرگی داشته باشد، زیرا در این شرایط تأمین تجهیزات سرمایش این ساختمان بسیار دشوار خواهد بود؛ همچنین در مناطق گرمسیر از پنجره‌های بزرگ استفاده کنیم نور بیشتر باعث تولید بهتر گرما می‌شود.
با این دلیل‌که ایجاد پنجره‌های بزرگ باعث ایجاد مشکلاتی در تأمین سرمایش ساختمان می‌شود استفاده از پنجره‌های کوچک نیز مناسب نخواهد بود؛ بنابراین معمار در این شرایط باید با استفاده از تجهیزات مناسبی مانند سایبان‌ها استفاده کند تا علاوه بر تأمین نور انرژی مصرفی برای سرمایش ساختمان را نیز کاهش دهد.
آیا می‌توان ساختمانی با مصرف انرژی صفر درصد داشت؟
بله؛ امروزه در حوزه معماری مباحث بسیاری مرتبط با مصرف انرژی مطرح شده و دنیا به‌دنبال توسعه ساختمان‌هایی با انرژی مصرفی صفر درصد است. چنین ساختمان‌هایی به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که می‌توان از محیط برای ایجاد انرژی مورد نیاز استفاده کرد؛ درواقع این ساختمان‌ها با توجه به پتانسیل‌های محیط و منطقه طراحی می‌شود و بدون انرژی اضافه، آسایش مورد نظر را ایجاد می‌کند. اکنون دنیا به‌دنبال دستیابی به ساختمان‌هایی با انرژی مصرف صفر درصد است، اما این بحث به‌دلیل پیچیدگی‌هایی که دارد در کشورهای جهان سوم خیلی مورد توجه قرار نگرفته است.
استفاده از متریال‌های نوین چه تأثیری در مصرف انرژی دارد؟
هنگامی که معمار، ساختمان مورد نظر را براساس شرایط اقلیمی طراحی می‌کند، برای راه‌اندازی پروژه نیاز به متریال دارد. در استانداردهای مطرح جهانی ذکر شده که اگر منطقه مورد نظر سنگ‌خیز است در نما و بخش‌های مختلف ساختمان از سنگ استفاده شود، از طرفی اگر آجر یا سفال در یک منطقه بیشتر مورد توجه است باید از آن‌ها استفاده کرد.
در حوزه معماری استفاده از پتانسیل‌های منطقه بسیار حائز اهمیت است؛ درواقع در این حوزه تاکید می‌شود که اگر پتانسیل خاصی در یک منطقه وجود دارد، باید از آن پتانسیل به بهترین شکل استفاده کرد؛ به طور مثال در شمال ایران میزان بارندگی بسیار است و می‌توان با ذخیره آب‌های سطحی در طول سال آب مورد نیاز گل و گیاه‌های ساختمان را تأمین کرد.
از طرفی در برخی مناطق تنها در زمان مشخصی بارندگی وجود دارد؛ بنابراین می‌توان با ذخیره آب ناشی از بارندگی نیاز آبی ساختمان را برطرف کرد. به‌طورکلی اگر به مباحث معماری توجه کنیم، متوجه می‌شویم که معمار نقش مهمی در طراحی ساختمان دارد و می‌تواند میزان فعالیت مهندسین برق و مکانیک را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
چرا عملکرد معمار بر وظیفه مهندس برق و مکانیک تأثیرگذار است؟
هنگامی که در منطقه‌ای با آب‌وهوای گرم معمار ساختمانی را با پنجره‌های بزرگ طراحی می‌کند سرمایش آن بسیار دشوار شده و عملکرد مهندس مکانیک نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ از طرفی اگر پنجره توسط مهندس معمار کوچک طراحی شود، نقش مهندس برق پر رنگ‌تر شده و باید سطح روشنایی ساختمان را تأمین کند.
با توجه به این مسئله درصورتی‌که معمار نتواند ساختمان را به‌صورت بهینه طراحی کند مهندسان حوزه برق باید انرژی بسیاری را صرف روشنایی ساختمان کرده و از طرفی مهندس حوزه مکانیک باید سرمایش ساختمان را تأمین کند ولی معمار می‌تواند طراحی ساختمان را به‌شکلی انجام دهد که روشنایی و دمای آن مناسب باشد؛ بنابراین دقت و عملکرد معمار نقش مهمی در طراحی بهینه ساختمان دارد.
آیا معمار می‌تواند در طراحی ساختمان از عایق‌ها نیز استفاده کند؟
بله؛ امروزه عایق‌های نانویی تولید شده که می‌تواند دمای ساختمان را کنترل کند و معمار می‌تواند با طراحی درست در قسمت‌های مختلف از جمله زیرنما و به‌خصوص مناطقی که تحت تأثیر نور خورشید قرار می‌گیرد از این عایق‌ها استفاده کند. به‌کارگیری عایق‌های نانویی در ساختمان می‌توان حرارت را در فصول گرم سال دفع و در هنگام سرما نیز گرمای منازل را حفظ کند.
نظر شما