بنا به گزارش و تحقیقات انجام شده در شرکت مهندسی تهویه نگار، وجود جریان هوای مناسب در دما و رطوبت کافی در ساختمان‌ها، علاوه بر بهبود سلامت فیزیکی افراد سبب آرامش روانی نیز می‌شود. به همین دلیل امروزه انتخاب صحیح سیستم‌های تهویه مطبوع بسیار مهم است.
یکی از تجهیزات رایج در صنعت تهویه مطبوع، دستگاه هواساز (Air Handling Unit) است که در انواع مختلفی توسط سازندگان تولید و در بازار عرضه می‌شود. در ادامه این مطلب به طور کامل اجزا و انواع هواسازها را از نظر فنی و کاربرد بررسی می‌کنیم.
هواساز چیست؟ اجزا و انواع هواسازها
دستگاه هواساز نوعی سیستم سرمایشی گرمایشی است که قادر به تأمین انرژی گرمایی در فصول سرد سال و تأمین سرمایش در بازه‌های زمانی گرم سال است. همچنین توانایی فیلتراسیون جریان هوا، گردش آن در فضاهای مشخص شده، تأمین هوای تازه و تنظیم رطوبت و اکسیژن را نیز دارد.
البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که این سیستم می‌تواند بر مبنای نیاز پروژه، یکی از کاربردها را نداشته باشد. به طور مثال هواسازی که فقط تأمین سرمایش یا گرمایش می‌کند و یا میزان فیلتراسیون جریان هوا در آن بسته به نوع و تعداد فیلترها متفاوت باشد.
بر این اساس این دستگاه را می‌توان در سه دسته بندی کلی قرار داد:
- هواساز معمولی
- دستگاه هواساز هایژنیک یا بیمارستانی
- هواساز سقفی توکار
کاربرد
در کل زمانی می‌توان از هواساز استفاده نمود که فضاهای مشترک زیادی بدون دیوارها یا تیغه‌های جدا کننده وجود داشته باشد. به زبان ساده‌تر این سیستم تهویه برای فضاهای یکپارچه همانند سالن‌های پذیرایی کاربرد بهتری دارد. به همین دلیل استفاده از هواساز در منازل مسکونی رایج نیست و از یک سیستم کوچک و محدوه شده که در سقف کاذب نصب می‌شود در بعضی از مجتمع‌ها ممکن است استفاده شود که چندان سیستم اصولی و مهندسی شده نیست.
البته لازم به ذکر است که بهینه‌ترین سیستم بر اساس شرایط مالی کارفرما و الزامات فنی در هر پروژه متفاوت است و مسئولیت آن با مهندس تأسیسات حرارتی و برودتی آن است. بسیار مهم است که قبل از هر پروژه نیاز سنجی شود و ظرفیت دستگاه‌ها و هدف استفاده از هواساز در آن به طور دقیق با اطلاعات مهندسی مشخص شود.
کدام هواساز را انتخاب کنیم؟
قبل از خرید هر گونه از سیستم‌های هوارسان یا هواساز، حتماً باید نسبت به ویژگی‌ها و مشخصات فنی هر کدام از آن‌ها مسلط باشید و به همین دلیل بهتر است با یک مهندس مکانیک آشنا با سیستم‌ها و تجهیزات تهویه مطبوع مشاوره کنید. اگر هواساز اشتباهی یا با ظرفیت هوادهی نامناسبی را خریداری کنید به طور مداوم با مشکلات تهویه روبرو هستید و از لحاظ مالی هم دچار ضرر و زیان مالی خواهید شد.
یکی از نکات مهم و سوال‌های اکثر خریداران این است که هواسازهای صنعتی با هواساز آپارتمانی و یا هواساز بیمارستانی چه تفاوتی دارند؟ کدام یک برای ساختمان یا پروژه ما مناسب هستند؟ قیمت کدام دستگاه مناسب‌تر است؟
به طور خلاصه این است که هواساز معمولی از ساختار ساده‌تری تشکیل شده است و عمدتاً در پروژه‌های صنعتی مانند سالن تولید قارچ یا تسویه جریان هوای یک سالن تولید قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما هواسازهای هایژنیک یا بیمارستانی همانطور که از نامشان پیداست در پروژه‌های بیمارستانی کاربرد دارند. بدیهی است که شرایط جسمی بیماری و تنفس جریان هوا به شدت بر روی بهبود وضعیت جسمانی و روحی آن‌ها اثر گذرا است و در نتیجه هواساز هایژنیک یا بیمارستانی ( hygienic air handling unit) بر اساس استانداردهای پزشکی تعیین شده مراجع بهداشتی و درمانی طراحی و ساخته می‌شود و ممکن است قیمت آن به نسبت سایر هواسازها بیشتر باشد.
از طرفی هواساز سقفی توکار به دستگاه آپارتمانی هم شهرت دارد، عموماً به علت کمبود فضا در واحدهای مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر چند که از لحاظ اصولی استفاده از چنین سیستمی چندان درست نیست اما در برخی از پروژه‌های مسکونی با هدف کاهش قیمت سیستم‌های تهویه و از طرفی کمبود فضای نصب، از هواسازهای سقفی استفاده می‌کنند.
دستگاه هواساز ممکن است در پروژه‌های زیر مورد استفاده قرار بگیرد:
- رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی
- سالن‌های ورزشی
- مساجد
- مجتمع‌های تجاری و اداری
- آمفی‌تئاتر و سالن‌های همایش
- بیمارستان‌ها و مرکز کار درمانی
- آزمایشگاه‌های ابزار دقیق
- اتاق‌های تمیز
- مراکز خرید
- فروشگاه‌های زنجیره‌ای
- مجتمع‌های مسکونی
اجزا هواسازها معمولاً چند پارامتر مشترک دارند اما بستگی به نوع سیستم می‌تواند تعداد یا نوع آن‌ها متفاوت باشد. مهم‌ترین مؤلفه‌های تشکیل دهنده یک هواسازها در زیر آمده است:
- فن‌های دمنده
- کویل های سرمایش و گرمایش
- فیلترها
فیلترهای هواساز جهت تصفیه جریان هوا بر اساس نوع استفاده بسیار حائز اهمیت هستند. اگر دستگاه در یک بیمارستان استفاده شود از فیلترهای حساس‌تری برخوردار است. کویل های سرملیشی یا گرمایشی در واقع نوعی مبدل حرارتی هستند که با ورود جریان آب سرد چیلر یا آب گرم موتورخانه، سبب انتقال گرما بین جریان هوا و آب می‌شوند و اینگونه می‌توانیم تأمین سرما یا گرما نمائیم.
فن‌ها نیز سبب به حرکت درآمدن جریان هوا بر روی کویل ها و انتقال آن از طریق کانال یا داکت به فضاهای مشخص می‌شوند. فن‌ها بیشترین مصرف برق را در هواسازها ارند به همین دلیل انتخاب فن‌ها معمولاً با نرم افزارهای تخصصی تهویه مطبوع انجام می‌شود تا علاوه بر کاهش مصرف برق، هوادهی و دبی لازم را هم بتوانند تأمین کنند.
چون فیلترهای به کار رفته در این دستگاه اهمیت بالایی دارند شما باید کاربرد و نام هر کدام از فیلترها را بدانید:
- پیش فیلتر فلزی
- پیش فیلتر الیاف شیشه‌ای (فایبرگلاس)
- پیش فیلتر پلیتد (پانل)
- فیلتر کیسه‌ای
- فیلتر هپا
- فیلتر اولپا
نتیجه گیری:
انتخاب، خرید و نصب تجهیزات مربوط به تهویه ساختمان‌ها و یا کارخانه‌ها، یک امر تخصصی است که نیاز به علم و دانش دارد و بهتر است در صورتی که قصد تأمین چنین سیستم‌هایی را دارید با شرکت‌ها یا اشخاص معتبر این حوزه مشورت کنید.
دستگاه هواساز یکی از معروف ترین سیستم‌های تهویه است که معمولاً در فضاهای اشتراکی و یکپارچه مثل سالن‌های همایش یا فضای مشای مجتمع‌های تجاری جهت تأمین سرمایش، گرمایش و تأمین هوای تازه استفاده می‌شود. هواساز معمولی در محیط‌های صنعتی و هواساز هایژنیک یا بیمارستانی در زمینه‌های درمانی و پزشکی استفاده می‌شود.
در بعضی از منازل مسکونی از هواسازهای کوچک و جمع و جوری به نام هواساز آپارتمانی استفاده می‌شود که چندان سیستم اصولی نیست.
نظر شما