به گزارش خبرنگار ایمنا، در مقایسه سرانه مطالعه ایران با کشورهای دیگر، احساس بی‌نیازی ایرانی‌ها به مطالعه کتاب، نسبت به مردم دیگر کشورها اعلام شده است. یکی از دلایل مراجعه به کتاب، مطالعه و خواندن آن، برآوردن حس نیاز به آگاهی و یافتن پاسخ برای پرسش‌هایی است که انسان در زندگی فردی و جمعی خود با آن روبه‌رو می‌شود.
کسی با کتاب انس می‌گیرد که تشنه معرفت و آگاهی است و «دانستن» را لازمه زندگی و بودن خود می‌داند. اما گویی برخی از ما بر اساس قرارداد نانوشته‌ای در خود نیازی به آگاهی نمی‌بیند و تنها تشنه خودنمایی و خودشیفتگی و نه معرفت و آگاهی است. برای چنین افرادی که خود را دانای مطلق می‌دانند، از در و دیوار هم کتاب ببارد، نیم نگاهی به آن نمی‌اندازند.
در شهرهای بزرگ با امکانات فراوان شاهد آن هستیم که رغبتی برای خواندن کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی وجود ندارد و افراد تمایل دارند که اوقات فراغت خود را در فضای مجازی و دیگر فعالیت‌ها سپری کنند، اما در شهرهای کوچک و روستاها امکانات چندانی وجود ندارد، اما علاقه به کتاب و کتابخوانی در میان آنها بیشتر دیده می‌شود.
«صدیقه شهمرادی» ساکن شهرستان منوجان استان کرمان و تحصیل‌کرده رشته کتابداری در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد است. وی توانسته است در سال ۱۳۹۸ عنوان کتابدار برتر استانی، سال ۱۳۹۹ کتابدار برتر کشوری و در سال ۱۴۰۰ کتابدار برتر استان کرمان شود.
در گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا بیشتر با فعالیت‌های این فعال و مروج کتابخوانی در استان کرمان آشنا خواهیم شد.
علاقه به کتاب و کتابخوانی از چه دوره‌ای در شما شکل گرفت؟
در زمان کودکی به شعر، داستان و نویسندگی علاقه داشتم. پدر و مادرم سواد آن‌چنانی نداشتند. مادر که تا کلاس دوازدهم بیشتر درس نخوانده بود اما بسیار کتاب دوست داشت. وقتی کودک بودم از کتابخانه مدرسه، کتابی را امانت گرفتم و آن را هزار بار خواندم. آن‌قدر خوانده بودم که با شخصیت‌ها رؤیاپردازی می‌کردم و خودم را به جای شخصیت‌ها می‌گذاشتم. علاقه ذاتی به کتاب، کتابخوانی و نویسندگی داشتم و این علاقه همچنان با من است.
چه فعالیت‌هایی را در زمینه ترویج کتاب و کتابخوانی در استان کرمان انجام داده‌اید؟
در کتابخانه منوجان کرمان که مشغول به کار شدم امکاناتی نداشت، اما سعی کردم با رفتن به مدارس و گذاشتن برنامه در کتابخانه مدارس، کودکان را به کتابخوانی رغبت دهم. با برگزاری پنجشنبه‌های خلاق، بازی با کودکان، برنامه‌های جنبی کاردستی، ضرب‌المثل‌ها، بازی‌های محلی، برگزاری مراسم شب یلدا، نوروز و دیگر مناسبت‌ها آنها را نسبت به کتاب و و کتابخوانی علاقه‌مند می‌کردیم و قبل از شیوع کرونا برنامه‌ها را در پارک برگزار می‌کردیم.
تابستان‌ها نیز کودکان به کتابخانه می‌آمدند و با هم کتاب می‌خواندیم که مراسم کتابخوانی را در حیاط برگزار می‌کردیم. به روستاها می‌رفتم چون به کتابخانه دسترسی نداشتند و تصمیم گرفتم آنها را نیز به کتاب و کتابخوانی علاقه‌مند کنم. در ماه، یک یا دو هفته را به مدارس روستایی اختصاص می‌دادم و برای آنها کتاب می‌بردم و می‌خواندم.
بچه‌های روستایی بسیار به کتاب و کتابخوانی علاقه‌مند هستند و این موضوع را همیشه به من می‌گفتند. مناطق روستایی از لحاظ مالی در تنگنا هستند و سعی می‌کردم کتاب‌هایی که اهدا می‌شود را به روستاها ببرم.
تصمیم گرفتم با نویسنده‌ها صحبت کنم و از طریق فضای مجازی، نشست کتابخوانی برگزار کنم و از بچه‌ها دعوت می‌کردم تا از نزدیک آن نویسنده را ببینند. نزدیک ۲۰ نویسنده از جمله مصطفی رحماندوست، افسانه شعبان‌نژاد، اسدالله شعبانی و چند نفر دیگر را دعوت کردم. نویسنده‌های کتاب‌هایی که بچه‌ها می‌شناختند و کتابشان در کتابخانه بود را دعوت می‌کردیم تا از طریق فضای مجازی بچه‌ها را ببینند و با آنها صحبت کنند. قبلاً بچه‌ها کتاب را می‌خواندند و می‌رفتند، اما امروز علاوه بر متن کتاب به عنوان و نویسنده دقت می‌کنند و می‌گویند این کتاب را فلان نویسنده نوشته که من با او صحبت کردم.
برای کشف استعدادها چه فعالیت‌هایی انجام داده‌اید؟
در روستاها و شهرستان‌های کوچک با کمبودهایی روبه‌رو هستیم، اما به همان نسبت استعدادهای فراوانی هم دیده می‌شود. در شهرهای بزرگ‌تر انواع و اقسام کلاس‌ها و آموزش‌ها فراهم است و افراد فقط باید در آنها شرکت کنند. متأسفانه هیچ امکاناتی برای کودکان در مناطق محروم و دورافتاده نیست. ابتدا سعی کردم تا با نویسندگان بومی که در شهرستان هستند، صحبت کنم تا کارگاه نویسندگی را به صورت رایگان برای بچه‌ها برگزار کنند و در نتیجه نویسندگی بچه‌ها تقویت شود. کودکانی که می‌توانند خوب بنویسند، داستان‌های خودشان را به ما تحویل می‌دهند تا در مجلات چاپ و منتشر شوند.
دولت در مناطق محروم و کمتربرخوردار در زمینه کتابخوانی چه اقداماتی را می‌تواند انجام دهد؟
تأسیس کتابخانه، ایستگاه صلواتی کتاب و ایجاد کتابخانه‌های سیار از آن جمله است تا افرادی که در مناطق محروم هستند بیشتر با کتاب و کتابخوانی آشنا شوند. کودکان به دلیل طولانی بودن مسیر خود، نمی‌توانند به کتابخانه‌هایی که در شهر هستند بروند و ما می‌توانیم کتابخانه‌ها را به نزدیک آنها منتقل کنیم. کتابداران هم می‌توانند با رفتن به روستاها فعالیت کنند و کودکان و نوجوانان را به کتاب و کتابخوانی تشویق کنند و کتاب در اختیار آنها قرار بدهند.
چه کنیم تا نسل جدید بیشتر با کتاب و کتابخوانی مأنوس شود؟
اگر می‌خواهیم نسل جدید رشد کند و شکوفا شود، باید به شکل اصولی آنها را با کتاب و کتابخوانی آشنا کنیم. امکانات کودکان روستایی کمتر است و از فضای مجازی و اینترنت دور هستند و وقتی که می‌بینند امکاناتی ندارند، خود را با کتاب و کتابخوانی سرگرم می‌کنند، اما متأسفانه در شهرهای بزرگ، بچه‌ها از همان سنین کودکی، یک گوشی همراه در دست دارند و اوقات فراغت خود را در فضای مجازی سپری می‌کنند؛ این یک معضل برای جامعه است.
بهترین سرگرمی برای افراد در گروه‌های سنی مختلف، مطالعه و کتابخوانی است و اگر دولت در این بخش‌ها سرمایه‌گذاری کند، نتیجه بهتری خواهد گرفت.
نظر شما