به گزارش خبرنگار ایمنا، نمک خوراکی ترکیبی یونی متشکل از سدیم و کلر (NaCl) است. نمک یکی از موارد اساسی جهت سوخت‌وساز بدن، عملکرد صحیح عضلات و انتقال پیام‌های عصبی است. نمک نیز مانند سایر مواد غذایی باید به اندازه مصرف شود؛ زیرا مصرف زیاد آن، افزایش فشار خون، ریسک حمله‌های قلبی و سکته مغزی را بالا می‌برد. برای بررسی بیشتر این موضوع با فهیمه حقیقت‌دوست، عضو هیئت علمی پژوهشکده قلب‌وعروق استان اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
نمک چه تأثیری بر فشار خون دارد؟
فشار خون بالا یا قاتل خاموش، یکی از مهم‌ترین عوامل خطرساز برای بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و کلیوی است. با وجود کاهش شیوع پرفشاری خون در کشورهای توسعه‌یافته طی ۵۰ سال گذشته، شیوع آن در کشورهای آسیایی و کم‌درآمد طی این مدت افزایش یافته است. از ۵.۸ میلیون مرگ ناشی از پرفشاری خون که در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاده، ۸۸ درصد آن‌ها در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط به وقوع پیوسته است.
آیا مصرف نمک با بیماری‌های قلبی در ارتباط است؟
بیماری‌های قلبی‌عروقی به علت مصرف زیاد نمک ایجاد می‌شود و علت اول مرگ‌ومیر در دنیا است. خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی‌عروقی، وابسته به پرفشاری خون است و در فشار خون بالاتر از ۷۵-۱۱۵ میلی‌متر جیوه رخ می‌دهد؛ درصورتی‌که افزایش خطر فوت ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی منتسب به پرفشاری خون، در فشارخون بالاتر از ۸۰-۱۳۰ میلی‌متر جیوه رخ اتفاق می‌افتد.
افراد با فشار خون پایین‌تر از ۸۰-۱۳۰ ولی بالاتر از ۷۵-۱۱۰ هیچ داروی فشار خونی دریافت نمی‌کنند؛ تعداد زیادی از افراد در جامعه در معرض ابتلاء به بیماری‌های قلبی‌عروقی هستند که لازم است از طریق اصلاح عادات غذایی و فعالیت بدنی، فشار خون خود را در محدوده مناسب نگه دارند.
آیا نمک در افزایش وزن تأثیرگذار است؟
بله. افرادی که نمک بیشتری مصرف می‌کنند، وزن بیشتر و دور کمر بزرگ‌تری در مقایسه با افرادی که مصرف نمک کمتری مصرف می‌کنند، دارند. دور کمر نشان دهنده چاقی شکمی است و چاقی شکمی در مقایسه با چاقی عمومی، عامل خطر قوی برای ابتلاء به انواع بیماری‌های مزمن همچون بیماری‌های قلبی‌عروقی، دیابت و چربی خون بالا است. نمک به صورت مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند باعث چاقی شود. نمک به‌خودی‌خود می‌تواند بر سوخت‌وساز بدن و فعالیت هورمون‌هایی همچون انسولین و سطح قند خون و ترشح کورتیزول اثر بگذارد و از این طریق بر جمع شدن چربی در بدن و چاقی تأثیر می‌گذارد.
غذاهای پرنمک چگونه موجب افزایش وزن می‌شوند؟
غذاهایی که نمک بیشتری دارد، چربی و انرژی بیشتری نیز دارد و ازآنجاکه این غذاها، طعم و مزه بهتری دارد، باعث می‌شود افراد تمایل بیشتری برای مصرف آن‌ها داشته باشند و بیش از نیازشان مصرف کنند. علاوه بر این، غذاهای شور، احساس تشنگی بیشتری به وجود می‌آورد و در صورتی که از نوشیدنی‌های شیرین مانند شربت یا نوشابه‌ها برای رفع تشنگی استفاده شود، سبب افزایش دریافت انرژی توسط افراد و در نتیجه چاقی آن‌ها خواهد شد.
آیا نمک در افزایش بیماری‌های کلیوی تأثیرگذار است؟
بله. مصرف زیاد نمک با افزایش دفع پروتئین از طریق ادرار همراه است که سبب تحمیل بار اضافه به کلیه‌ها می‌شود. در تمام بیماران کلیوی لازم است مقدار مصرف نمک محدود شود؛ زیرا کلیه‌ها عملکرد مناسبی ندارند، آب و سدیم در بدن حبس می‌شود و افزایش فشار خون، دفع بیشتر پروتئین از کلیه را به همراه دارد؛ در نتیجه بار کاری بیشتری بر کلیه‌ها وارد می‌شود که در نهایت منجربه پیشرفت بیماری کلیوی خواهد شد.
در افرادی که دیالیز می‌شوند، محدود کردن نمک مصرفی با کاهش مایعات دریافتی در فواصل بین دیالیز همراه است که این امر سبب افزایش وزن کمتر و کنترل بهتر فشار خون در این فواصل می‌شود. محدودیت نمک در افراد مبتلا به دیابت می‌تواند آسیب به کلیه را به تعویق بیندازد.
ارتباط نمک با پوکی استخوان چیست؟
نمک یکی از عوامل مهم اثرگذار بر دفع کلسیم از طریق کلیه‌ها است. ازآنجاکه کلسیم یکی از اجزای تشکیل دهنده سنگ‌های کلیه است، مصرف نمک زیاد با افزایش دفع آن از طریق ادرار می‌تواند خطر ابتلاء به سنگ‌های کلیه را نیز افزایش دهد. به عبارت دیگر، نمک زیاد موجب حرکت کلسیم از استخوان‌ها به داخل خون و سپس مجاری ادراری می‌شود؛ لذا کلسیم لازم برای حفظ ساختار و استحکام استخوان‌ها از دست می‌رود و در درازمدت سبب تشکیل استخوانی با استحکام ناکافی و به عبارتی پوکی استخوان (استئوپروزیز) می‌شود. کاهش مصرف نمک سبب حفظ کلسیم در بدن و استفاده از آن در تشکیل استخوان‌های مستحکم‌تر می‌شود.
آیا مصرف نمک در ابتلاء به آسم مؤثر است؟
نمک نمی‌تواند باعث ایجاد آسم شود؛ ولی مصرف نمک با شدت آسم ارتباط دارد. مطالعات انجام شده حاکی از آن است که محدودیت مصرف نمک در افراد مبتلا به آسم -به خصوص در مردان-، می‌تواند سبب کاهش شدت حملات آسم، کاهش داروهای مصرفی و کاهش مقاومت مجاری تنفسی در افراد شود. دریافت مقادیر بیشتر نمک سبب بدتر شدن وضعیت این بیماران می‌شود. کاهش مصرف نمک به مدت یک تا دو هفته حتی می‌تواند آسم القا شده توسط فعالیت بدنی را کمتر کند.
آیا افزایش سرطان با مصرف نمک ارتباط دارد؟
افزایش مصرف نمک در بیماری‌های قلبی‌عروقی، فشار خون و بیماری‌های کلیه به خوبی شناخته شده است. از جمله سرطان‌هایی که به مصرف زیاد نمک نسبت داده می‌شود، می‌توان سرطان معده، سرطان کلورکتال و سرطان مری را نام برد. سرطان معده پنجمین سرطان شایع در دنیا است. شیوع سرطان معده در مردان بیشتر از زنان بوده و شیوع آن به طور قابل توجهی در جوامع مختلف متفاوت است.
مصرف زیاد نمک می‌تواند خطر ابتلاء به عفونت H پیلوری را افزایش دهد که این باکتری به نوبه خود می‌تواند عاملی برای ایجاد و پیشرفت سرطان معده باشد و اثر نمک را در این راستا تشدید کند. سرطان کلورکتال نیز چهارمین سرطان شایع است که با مصرف زیاد نمک ارتباط دارد. نمک زیاد می‌تواند تا بیش از سه برابر خطر ابتلاء به سرطان کولون و حدود دو برابر خطر ابتلاء به سرطان مری را در مقایسه با کسانی مصرف نمک کمتری دارند، افزایش دهد. نمک زیاد از طریق تغییر دادن فعالیت سلول‌های ایمنی آن‌ها را وادار به ترشح عوامل التهابی می‌کند که این عوامل التهابی سبب ایجاد و پیشبرد فرآیندهای سرطان‌زا در سلول‌ها می‌شود.
نظر شما