به گزارش خبرنگار ایمنا، خانه موزه شهریار در حالی در سایه بی‌مهری مسئولان در حال تخریب است که آرامگاه او در مجموعه مقبره‌الشعرا نیز قریب به ده‌ها سال ساکت و مظلوم مانده است. چندی پیش خبری با عنوان اوضاع نابسامان خانه موزه استاد شهریار به نقل از رئیس شورای اسلامی شهر تبریز منتشر شد که نشان می‌داد این خانه و آثار و یادگاری‌های به جا مانده از این شاعر نامی کشور در معرض آسیب قرار دارند.
خبر تخریب بنای خانه ثبت معنوی شده محمدحسین بهجت‌تبریزی (شهریار) در کمال بی‌تفاوتی و بی‌توجهی مسئولان امر در لابه‌لای اخبار و حاشیه‌های شورای اسلامی شهر تبریز، دغدغه استیضاح و انتخاب شهردار جدید، گرانی‌ها و تورم بازار شب عید و بسیاری مسائل دیگر به خاطره سپرده شد!
فراهم‌سازی بستر توسعه خانه شهریار
در تاریخ سوم اسفندماه، حجت‌الاسلام رسول برگی در جلسه هفتگی شورا اظهار کرد: خانه تاریخی استاد شهریار وضعیت فاجعه‌بار و اسفناکی دارد و اموال استاد شهریار در حال از بین رفتن است و وضعیت عمرانی خانه نیز چندان مناسب نیست و باید فکری جدی به حال آن کرد.
رئیس شورای اسلامی شهر تبریز افزود: پیشنهاد من این است که خانه مجاور خانه تاریخی استاد شهریار را تملک کنیم و بستر توسعه خانه استاد شهریار را فراهم سازیم و حتی می‌توان از ظرفیت خیّرین فرهنگی نیز در این موضوع به‌صورت جدی استفاده کرد و آن خانه ارزشمند را به پاتوق فرهنگی شعرا تبدیل کرد.
وی همچنین تاکید کرد: برخی از خانه‌های تاریخی شهر ما در اختیار ادارات هستند که باید آزادسازی شود و از ظرفیت‌های آنها استفاده کرد.
از پژمردگی درخت تا تخریب ماکت روستا
پس از انتشار این خبر و برای بررسی میزان خسارت وارد شده به این خانه تاریخی راهی این مکان ارزشمند شدیم.
از بدو ورود، پژمردگی درخت همیشه بهار حیاط نظرمان را جلب کرد.
از میله‌ها و نرده‌های نیازمند تعمیر تا دیوارهای ترک خورده و سقف نم گرفته، فرش و لوازم آسیب‌دیده تا لباس‌ها و مدارکی که نیاز به بازسازی یا مراقبت بیشتری دارند، سوژه تلخ دوربینمان شد.
اما ماکت تخریب شده روستای محل زندگی استاد بیشتر از هر چیزی برایم سوال برانگیز بود.
اداره گردشگری شهرداری تبریز بودجه خاصی ندارد
در تماسی که با محمدرضا عیوضی سرپرست اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز می‌گیریم، او در خصوص تشریح مشکلات خانه استاد شهریار، راهکار و بودجه در نظر گرفته شده برای مرمت بنا، ضمن تأیید سخنان حجت‌الاسلام برگی، رئیس شورای اسلامی شهر تبریز می‌گوید: خانه استاد شهریار اصلاً وضعیت مساعدی ندارد و احتمالاً در سال‌ها و ماه‌های گذشته در داخل خانه یا در حیاط لوله‌های آب دچار نشتی شده‌اند و همان‌طور که هادی بهجت، فرزند استاد اعلام کرده است در سال‌های اوایل انقلاب در حیاط خانه نشتی آب وجود داشته است که متأسفانه این نشتی باعث نم‌گرفتگی کل خانه شده است.
سرپرست اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز، در رابطه با میزان بودجه در نظر گرفته شده از سوی شهرداری توضیح می‌دهد: با توجه به حضور سه ماهه من در اداره گردشگری متأسفانه با یک اقدام شتاب‌زده جایگاه گردشگری در شهرداری تبریز کوچک شده است و ما به اداره‌ای زیر نظر سازمان فرهنگی، اجتماعی، ورزشی تبدیل شده‌ایم که به سبب نداشتن بودجه مستقل، سازمان به عملکرد ما رسیدگی نمی‌کند و شهرداری نیز می‌گوید که شما مجموعه جدا شده‌اید و به سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی پیوسته‌اید که این شرایط ما را در یک بلاتکلیفی قرار داده است و از لحاظ مالی با محدودیت شدید روبه‌رو هستیم.
عیوضی می‌افزاید: حتی در تأمین مایحتاج اولیه از جمله هزینه نگهداشت موزه‌ها مشکل داریم که امیدواریم با انتخاب شهردار جدید و با حمایت‌های حجت‌الاسلام زعفرانچی، رئیس کمیسیون گردشگری و سرمایه‌گذاری که به مباحث گردشگری علاقه‌مند هستند، با تقویت جایگاه گردشگری شهرداری بتوانیم آثاری را که در اختیار داریم به نحو احسن استفاده و مراقبت کنیم.
محمدرضا عیوضی در پاسخ به این سوال که چه تسهیلاتی برای احیای بناهای تاریخی ارائه می‌شود، اظهار می‌کند: با توجه به اینکه اداره گردشگری شهرداری تبریز بودجه خاصی ندارد، غالباً تأمین هزینه‌های نگهداری و سایر موارد را شهرداری مرکز و یا شهرداری منطقه هشت متقبل می‌شود و با توجه به اینکه ما بودجه‌ای نداریم، غالب قضایای نگهداشت را به منطقه هشت محول می‌کنیم.
عیوضی در جمع‌بندی سخنان خود در مورد وضعیت خانه شهریار می‌گوید: متأسفانه باید این واقعیت را گفت که در حال حاضر خانه استاد شهریار دچار نم‌گرفتگی شده و رطوبت، خانه را از بین برده است، به حدی که گچ موجود در بین آجرها به اصطلاح مرده و از بین رفته است و ساختمان از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و ضروری است که بعد از تعطیلات سال نو، مرمت اساسی صورت گیرد؛ انشاالله با نگرش جدید به گردشگری شهرداری تبریز، شاهد رشد و توسعه گردشگری شهری تبریز باشیم.
سرپرست اداره گردشگری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز، در پاسخ به برآورد میزان بودجه احتمالی مرمت و بازسازی خانه موزه شهریار و با تأکید بر اینکه در مورد بودجه و هزینه‌ها در زمینه عمرانی تخصصی ندارد، پاسخگویی در این زمینه را به شهرداری منطقه هشت محول کرد، اما در تماس با شهردار و معاون عمرانی منطقه هشت، آنها موضوع را در حیطه کاری منطقه خود ندانستند و از پاسخگویی اجتناب کردند.
ضرورت استفاده از بخش خصوصی برای نگهداری از خانه
از قدیم گفته‌اند جلوی مشکل را از هر جا بگیری منفعت است، باید راه‌های پیشگیری و جبران خسارت را یافت؛ از این‌رو با الناز سیاسی‌مقدم، کارشناس مرمت شهرداری تماس گرفتیم.
سیاسی‌مقدم در تعریف بناهای تاریخی می‌گوید: بناهای تاریخی عمدتاً به دو بخش تقسیم می‌شوند، بناهایی که برحسب قدمت، تزئینات و استحکام به ثبت ملی رسیده‌اند؛ مثل خانه بهنام و خانه صدیقیانی و بناهایی که نه قدمت و نه تزئینات دارند و فقط به خاطر افرادی که در این بناها زندگی کرده‌اند ثبت معنوی شده است و به خاطر آن افراد و اشخاص این بناها به ثبت ملی نیز رسیده‌اند، در واقع این افراد به این بناها هویت تاریخی داده‌اند که از جمله این بناها خانه باارزش شهریار است که در مساحت تقریباً ۲۵۰ متر مربع و از دو طبقه زیرزمین و طبقه اول ساخته شده که متأسفانه در سال‌های اخیر، بنا دچار آسیب‌هایی شده است.
سیاسی‌مقدم در خصوص میزان و محل خسارات وارده اظهار می‌کند: مشکل اساسی خانه استاد، رطوبت است که در زیرزمین کاملاً قابل مشاهده بود که ترک‌های موجود در سقف و دیوارها، نشست مشهود سقف و رطوبت شدید خانه استاد شهریار را در بر گرفته است، زنگ خطر جدی برای این هویت باارزش و افتخارآمیز است که با گذشت زمان واقعاً دردسرساز خواهد بود.
وی با اشاره به راه‌های پیشگیری و جبران می‌گوید: مهم‌ترین راهکار رفع و دفع این خطر و آسیب این است که ابتدا بتوانیم سریعاً جلوی توسعه رطوبت را بگیریم، قسمت‌هایی از دیوار که ترک دارد را مرمت کنیم و ایراد تأسیسات را که در بعضی قسمت‌ها وجود دارد، رفع کنیم.
سیاسی‌مقدم اضافه می‌کند: بعد از بنا، وسایل باارزش موجود در خانه که تنها وسایل به یادگار مانده از استاد شهریار هستند مانند فرش استاد شهریار که دچار موریانه‌زدگی شده و از بین رفته است، نیازمند بررسی و اقدام کارشناس مرمت و بازسازی است، مثلاً به یک متخصص چرم نیاز است که تنها کیف استاد شهریار را از خطر نابودی حفظ کند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه بهترین راهکار برای حفظ بنا، بخش خصوصی است، چون یکی از اصول مهم اقدامات پس از مرمت، نگهداری است و بخش خصوصی در این زمینه می‌تواند بهتر از هر سازمانی از خانه استاد شهریار حفاظت و نگهداری کند، تصریح می‌کند: ما می‌توانیم با الگوبرداری از نمونه‌های دیگر در سراسر ایران و بناهای ثبت ملی و معنوی شده و به یادگار مانده از شعرا و یا هنرمندان در حفاظت از این بناها اقدامات مؤثری انجام دهیم.
این مرمتگر آثار تاریخی می‌گوید: بنای خانه تاریخی شهریار در سال ۱۳۶۷ توسط شهرداری تبریز خریداری شد و در سال ۱۳۸۶ توسط میراث فرهنگی به ثبت ملی رسید. بازه زمانی که استاد شهریار در این بنا زندگی کرده‌اند نزدیک به ۲۰ سال می‌رسد و در تمام عکس‌ها و خاطرات نشان دهنده زندگانی و شرح رفتار استاد است.
سیاسی‌مقدم می‌افزاید: در سراسر ایران خانه بعضی از شعرا و هنرمندان ثبت ملی شده‌اند و از این‌رو افتخار و ارزش آنها را حفظ شده است؛ ما نیز می‌توانیم با راهکارهایی که در شهرهای دیگر تجربه شده است، خانه‌هایی را که ثبت ملی و معنوی شده‌اند از آسیب و تخریب حفظ کنیم. خوشبختانه رئیس شورای اسلامی کلان‌شهر تبریز به این موضوع ورود کرده است که امید داریم با همکاری اعضای شورای اسلامی شهر این بنا سرپا باشد و بتوانیم تاریخ کهن‌شهر تبریز را حفظ کنیم و میراث‌داران خوبی برای آیندگان باشیم.
نظر شما