به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری کرونا برای بسیاری ممکن است یک بیماری خفیف باشد، اما برخی از بیماران ماه‌ها با علائم این ویروس درگیر هستند. اکنون اطلاعات روزافزونی در دست است که برخی با عوارض طولانی‌مدت کرونا دست به گریبان می‌شوند. اگرچه علائم کرونا می‌تواند در بلندمدت ادامه پیدا کند اما ممکن است بعد از درمان، برخی از عوارض بیماری، جدی‌تر اتفاق بیفتند. تحقیقات در مورد عوارض کرونا همچنان ادامه دارد.
مطالعات نشان می‌دهد یک سوم افراد نجات یافته از بیماری، حتی با گذشت یک سال از مداوا دچار تنگی نفس هستند و موارد آسیب نزد کسانی که در وضعیت حاد بیماری قرار گرفته و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری بوده‌اند، به مراتب از سایرین بیشتر است. سالمندان و بسیاری از کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند به احتمال زیاد علائم طولانی‌مدت کووید -۱۹ را تجربه می‌کنند، اما حتی افراد جوان هم می‌توانند هفته‌ها و ماه‌ها بعد از ابتلاء احساس ناراحتی کنند. بسیاری از تأثیرات طولانی‌مدت کووید -۱۹ هنوز ناشناخته است و تحقیقات بالینی در آینده بسیاری از مشکلات پیش آمده را روشن خواهد کرد.
درمان‌های حمایتی و بهبودی بیماران کرونایی
فرزین خوروش متخصص بیماری‌های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به عوارض طولانی‌مدت ویروس کووید ۱۹ بعد از بهبودی مبتلایان به کرونا، اظهار می‌کند: دوره کرونای حاد دو الی سه هفته است و در بسیاری از بیماران عوارض ویروس با درمان‌های نگه دارنده و حمایتی مانند مصرف قرص استامینوفن، ویتامین‌ها و مصرف میوه‌ها و سبزیجات بهبود پیدا می‌کند. با انجام درمان‌های حمایتی قریب به ۸۰ درصد بیماران کرونایی بهبود پیدا می‌کنند و تنها ۲۰ درصد آنها بدحال شده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. درصدی از این بیماران هم احتمال دارد در آی سی یو بستری شوند و به دلیل حاد بودن شرایط جسمی فوت کنند.
وی اضافه می‌کند: بیمارانی که مبتلا به کرونای خفیف شدند معمولاً عوارض بسیار جدی و بلندمدتی ندارند و بهبود پیدا می‌کنند، اما در کسانی که ابتلای آنها به ویروس کرونا شدیدتر بوده است دچار عوارض طولانی‌مدت این ویروس می‌شوند. خستگی و ضعف یکی از شایع‌ترین عوارضی است که بیماران تا مدت‌ها از آن شکایت دارند و دچار حالت تحلیل عضلانی، ضعف و بی‌حالی می‌شوند. این بیماران معمولاً صبح‌ها از شدت خستگی و ضعف نمی‌توانند از خواب بیدار شوند. برای کسانی که این حالت‌ها را دارند توصیه می‌شود زندگی منظمی داشته و از نظر روحی و روانی تحت حمایت باشند.
لزوم داشتن تغذیه مناسب و ورزش‌های مرتب در برنامه روزانه
این استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، تصریح می‌کند: این گروه از بیماران باید ورزش‌های مرتب را در برنامه روزانه داشته باشند و سعی کنند با داشتن تغذیه مناسب و خوردن میوه‌جات، سبزیجات، غلات و پروتئین‌ها سیستم ایمنی بدن را با رعایت حد تعادل تقویت کنند. در بیماران دیابتی مشکلات زیادی می‌بینیم و عدم رعایت اصول تغذیه در بین بیماران کرونایی منجر به عدم کنترل دیابت می‌شود.
خوروش، تاکید می‌کند: استفاده از مولتی ویتامین‌ها در مواردی برای روند بهبودی بیماران کرونایی کمک کننده است و مواقعی هم تأثیر ندارد، بعد از سپری شدن یک تا دو ماه احتمال دارد این عارضه از بین رفته و مشکل بیماران حل شود. سردردها یک عارضه بسیار شایع در بین بیماران کرونایی است که مرتب از بروز آن شکایت دارند. عده‌ای نیز احتمال دارد درگیری‌های مغزی داشته باشند، اما در بسیاری اوقات مسئله جدی در مورد سردرد بیماران وجود ندارد و افرادی که قبلاً سابقه‌ای از میگرن یا سردردهای عصبی داشته‌اند ممکن است با کرونا سردرد آنها تشدید شود و با مصرف مسکن‌های ساده مانند استامینوفن به بهبودی برسند. در صورت بروز علائم بیماران خوددرمانی نکنند و به پزشک مراجعه کنند تا متخصص بیمار را ویزیت کند.
بیماران خودسرانه آسپرین و داروی ضد لخته خون مصرف نکنند
این متخصص بیماری‌های عفونی، می‌افزاید: بروز لخته خون یکی از عوارض بعد از ابتلاء به کرونا است، این مسئله منجر به مصرف خودسرانه آسپرین و داروهای ضد لخته خون به وسیله بیماران شده است. تجویز این داروها به وسیله پزشکان تنها در مواقع بسیاری ضروری برای بیمار صورت می‌گیرد، چنانچه بیمار کرونایی بخواهد داروهای ضد لخته خون مصرف کند، عوارضی مثل خونریزی بیشتر در این افراد منجر به بروز مشکلات می‌شود، بنابراین استفاده از این داروها توصیه نمی‌شود و تنها در موارد نیاز با تشخیص پزشک برای پیشگیری از عوارض بعدی تجویز می‌شود.
وی اظهار می‌کند: از دیگر عوارض بلندمدت کرونا در بیماران بعد از بهبودی، تأثیر در خلق و خوی آنها است. عارضه بسیار شایعی که بعد از ابتلاء به کووید ۱۹ حاد اتفاق می‌افتد این است که بیمار مشکلات روحی و روانی پیدا می‌کند. در خانواده‌هایی که یکی از اعضای آن به وسیله این بیماری فوت شده باشد، استرس و اضطراب بسیار شایع است و اعضای آن همیشه ترس از تشدید بیماری دارند. به بیماران این خانواده‌ها توصیه می‌شود از نظر روحی و روانی تحت نظر باشند و در صورت لزوم داروی آرامبخش مصرف کنند. احتمال دارد افراد به صورت خانوادگی گرفتار کرونا شده باشند، چه بسا خانواده‌هایی که به دلیل ابتلاء به این ویروس از هم پاشیده شدند و حتی پزشکان بیمارستان‌ها نیز با دیدن صحنه‌های بسیار غم‌انگیز دچار استرس می‌شوند.
لزوم تقویت بهبود یافتگان کرونایی از نظر روحی
خوروش، تصریح می‌کند: شرایط نگهداری از این بیماران و توجه به وضعیت روحی و روانی، مراجعه به روانپزشک و تحت نظر مشاور بودن باید مدنظر قرار بگیرد، بیماران بهبود یافته کرونایی باید خود را از نظر روحی تقویت کنند. دادن روحیه به بیماران کرونایی و همدردی با آنها در کاهش فشارهای روحی و روانی و در بهبودی سریع‌تر بیماری بسیار مؤثر است.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، تاکید می‌کند: متخصصان عفونی تا یک ماه بعد از سپری شدن ایام کرونا وضعیت بیمار را پیگیری و برای او آزمایش تجویز می‌کنند. اگر بیمار عارضه‌ای نداشته باشد به بهبود کامل رسیده است، اما تعدادی از بیماران عارضه‌هایی دارند که نیازمند ویزیت‌های متعدد است. فیبروز و آسیب ریه بعد از کرونا برای افرادی که درگیری شدید ریه دارند یکی از عوارض بسیار مهم کرونا است.
وی اضافه می‌کند: این آسیب ریه به زودی از بین نمی‌رود به خصوص برای بیمارانی که وابسته به اکسیژن می‌شوند، توصیه می‌شود بیماران در خانه با دستگاه اکسیژن باشند. این افراد به آسانی به زندگی طبیعی برنگشته و ضروری است ورزش‌های خاص را برای تقویت تنفس در دستور کار داشته باشند، بیمار به جهت‌های مناسبی بخوابد تا اکسیژن خون او بالا بیاید، انجام فیزیوتراپی‌های تنفسی نیز توصیه می‌شود تا وضعیت تنفس آنها بهبود پیدا کند.
کرونا می‌تواند همه اعضای بدن گرفتار کند
این متخصص بیماری‌های عفونی، اظهار می‌کند: ابتلاء به کرونای حاد دارای عوارض بدی است، به خصوص عده‌ای از بیماران که در آی سی یو بستری بوده و مرخص می‌شوند تا مدت‌ها وابسته به اکسیژن هستند و باید در منزل دستگاه‌های اکسیژن‌رسان استفاده کنند و گاهی اوقات این موارد مشکلات بیماران را بیشتر می‌کند، فیزیوتراپی‌های تنفسی و انجام ورزش‌های خاص در جهت بهبود وضعیت تنفسی به این گروه از بیماران کمک می‌کند.
خوروش، تصریح می‌کند: بی‌اشتهایی از عوارض دیگر در بیماران بهبود یافته کرونایی است. معمولاً بیماری که در دوره حاد درگیر این مسئله است، احتمال دارد حالت تهوع و استفراغ داشته باشد. در روند درمان بیماران کرونایی همه این موارد را علامت درمانی کرده و سعی داریم بیمار مسئله جدی بعد از بهبودی نداشته باشد و حالت تهوع و استفراغ مزمن برای او باقی نماند.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اضافه می‌کند: کرونا می‌تواند همه اعضای بدن را گرفتار کند و عوارض مزمنی داشته باشد. کسانی که سابقه بیماری قلبی و ریوی دارند، لازم است بعد از بهبودی هم به پزشک خود مراجعه کنند. بیماران کلیوی، کبدی و سرطانی هم حتماً به پزشک معالج خود مراجعه کرده و داروها را با هماهنگی و نظارت پزشک مصرف کنند.
تفاوت عوارض طولانی مدت کرونا در بیماران
وی تاکید می‌کند: عوارض طولانی مدت کرونا بین بیماران و زمان درگیری آنها متفاوت است. در مورد اختلال بویایی و چشایی باید این گروه از افراد مواد تند مثل قهوه، الکل و ادکلن بو کنند تا حس بویایی آنها تحریک شود. استفاده از امگا تری، ویتامین‌ها و روی (زینک) کمک کننده است. اغلب با بردباری، عوارض بیماری برطرف می‌شود. حس بویایی و چشایی آنها بعد از مدتی برگشته و ابتدا بوی بسیار بدی مانند فاضلاب در بینی حس می‌کنند و حالت تهوع به آنها دست می‌دهد، این عوارض در بین بیماران تفاوت دارد و ممکن است از یک ماه تا چند ماه اختلال بویایی داشته باشند.
این متخصص بیماری‌های عفونی، می‌گوید: داروهایی که بیماران مصرف می‌کنند در دراز مدت عوارضی برای آنها به دنبال دارد. از موارد نگران کننده که در پساکرونا خواهیم داشت سی‌تی‌اسکن‌های بسیاری زیادی است که بیماران با مراجعه مداوم گرفته‌اند، اشعه‌هایی که بیماران دریافت می‌کنند در درازمدت زمینه مشکلات بعدی مانند بروز بیماری‌های سرطان را به دنبال دارد. در حال حاضر متأسفانه بیمارانی وجود دارند که در دو هفته چهار بار سی‌تی‌اسکن گرفته‌اند و این موارد عوارضی در آینده برای سلامتی آنها به دنبال دارد.
خوروش، تصریح می‌کند: بسیاری از بیماران با وجود اینکه دوره کرونا را طی کرده‌اند هنوز دردهای استخوانی و مفاصل را دارند، سرفه‌های مزمن بعد از کرونا همچنان وجود دارد، بسیاری اوقات این بیماران حالت تحریکی دارند و به دنبال ضایعات ایجاد شده سرفه‌های آنها تا مدت‌ها باقی می‌ماند. اگر بیماری مبتلا به آسم باشد با مراجعه به متخصص عفونی و درمان‌های خاص تحت درمان قرار می‌گیرد و تنگی نفس بیماران با ورزش‌های فیزیوتراپی و تقویت‌های تنفسی کنترل می‌شود.
تقسیم‌بندی وضعیت التهابی بیماران کرونایی
مجتبی رستمی متخصص بیماری‌های عفونی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص عوارض طولانی مدت ویروس کووید ۱۹ بعد از بهبودی مبتلایان به کرونا، اظهار می‌کند: بیماری کرونا یک نوع سرماخوردگی با ویروس جهش پیدا کرده است که آثار بجا مانده از آن در بدن افراد با سرماخوردگی معمولی تفاوت دارد. ۹۰ درصد افرادی که مبتلا به ویروس کرونا می‌شوند بعد از یک هفته علائم اولیه را طی کرده و مشکلی ندارند و به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند. مابقی افراد در پایان هفته اول به جای ختم بیماری وارد فاز التهابی می‌شوند.
وی اضافه می‌کند: در بین این ۱۰ درصد باقی مانده کمتر از دو درصد آنها از جمله افراد دیابتی یا کسانی تحت شیمی درمانی هستند و یا به هر دلیل دیگری سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند در فاز التهابی علائم هشدار روشن می‌شود و گاهی بیماران را به وضعیت خطرناک برده و فوت می‌کنند و هشت درصد دیگر نیز بهبود پیدا می‌کنند.
این متخصص بیماری‌های عفونی، تاکید می‌کند: بیمارانی که در وضعیت التهابی هستند به چند دسته تقسیم می‌شوند و این اتفاق وابسته به زمان مراجعه بیمار به بیمارستان است. اگر فردی به محض دیدن اولین علائم به مراکز درمانی مراجعه کرده و خواهان درمان باشد بیشتر اوقات درمان‌ها اثربخش بوده و بیمار به بهبودی می‌رسد.
هدف کرونا در مرحله اول دستگاه تنفسی فوقانی است
رستمی، می‌افزاید: چنانچه فرد با دیدن علائم اولیه روند درمان را جدی نگیرد، با توجه به اینکه در مرحله اول هدف کرونا دستگاه تنفسی فوقانی است، ریه و برونش‌های بیمار گرفتار می‌شود. به طور معمول علامت اصلی این عارضه تشدید سرفه است، از سوی دیگر کسانی که بافت ریه آنها گرفتار شود در علامت اولیه، افت اکسیژن دارند و هنگامی که اکسیژن زیر ۹۳ درصد شود مشکلات تنفسی ظاهر می‌شود. اگر افت اکسیژن به زیر ۹۰ درصد رسید علائم خطرناک است.
وی تصریح می‌کند: اگر کسی دیرتر از آنچه لازم است به مراکز درمانی برای تشخیص بیماری مراجعه کند، ریه او به سمت از دست دادن بافت نرمال پیش می‌رود و ضایعاتی در بافت ریه ظاهر می‌شود، در نتیجه بافت نرمال ریه از بین می‌رود. این ضایعات می‌تواند از یک درصد تا ۸۰ درصد وجود داشته باشد، بروز ضایعات از یک تا ۵۰ درصد خطرناک نیست. نکته حائز اهمیت این است که هر چه قدر ریه انسان بیشتر درگیر این ویروس شود و افت اکسیژن برای بیمار اتفاق بیفتد باعث ایجاد مشکل می‌شود.
این متخصص بیماری‌های عفونی، اظهار می‌کند: این بیماران وابسته به میزانی که ریه آنها گرفتار شده است، در آینده وضعیت متفاوت‌تری خواهند داشت. عده‌ای از این بیماران با درمان بهبود خواهند داشت، وقتی چراغ‌های التهابی خاموش شد بیمار وضعیت نرمال پیدا می‌کند و بعد از گذشت چند ماه آثار باقی مانده از کرونا در ریه از بین می‌رود و وضعیت ریه به حال عادی بازمی‌گردد.
رساندن اکسیژن به خون از طریق تهویه
رستمی، اضافه می‌کند: متخصصان عفونی از چند جنبه مجبور به مقابله با این ویروس هستند. خاموش کردن وضعیت التهابی و رساندن اکسیژن به خون از طریق تهویه انجام می‌گیرد تا وضعیت ریه ترمیم پیدا کند. بیماری که در این مراحل بهبود پیدا می‌کند با پس لزره‌های به نسبت شدید و یا ساده به وضعیت نرمال ریه می‌رسد و بعد از مدتی مشکلی ندارد.
وی تاکید می‌کند: اما اگر سطح اکسیژن بدن بیمار کرونایی برخلاف مداوایی که متخصصان برای او ارائه می‌کنند، بالا برود، یا اینکه حالت التهابی که ریه را هدف گرفته نتواند به درستی کنترل شود، متأسفانه این گروه دچار عوارض مختلفی می‌شوند. یکی از اشکال‌های فاز التهابی این است که جدار رگ‌ها متورم می‌شود و حتی با وجود دادن داروی ضد انعقاد برای پیشگیری از ایجاد لخته در خون باز هم این اتفاق می‌افتد. لخته خون در بدن ایجاد شده و در داخل ریه وضعیت مضاعفی ایجاد می‌کند.
این متخصص بیماری‌های عفونی، می‌گوید: چنانچه بافت ریه با مراجعه به موقع بیمار و رساندن اکسیژن به خون به وسیله متخصصان بهبود پیدا کرده باشد، با بالا آمدن سطح اکسیژن خون، بیمار وضعیت مطلوبی پیدا می‌کند اما فاکتورهای التهابی همچنان در بدن او فعال است و اگرچه بیمار بهبودی را تجربه می‌کند، با کاهش سطح اکسیژن بدن به ناچار باید بیمار را تحت درمان با مقدار زیادتری از ضد انعقادها قرار دهیم.
چسبندگی ریه بیمار و عدم تهویه نامطلوب اکسیژن
رستمی، تصریح می‌کند: بیمارانی که دچار چسبندگی ریه می‌شوند، نمی‌توانند وضعیت خوبی را تجربه کنند، به دلیل اینکه در طی درمان حادثه جدیدی اتفاق افتاده و وضعیت آنها را وخیم‌تر کرده است و این حادثه جدید احتمال دارد منجر به تعدد در شیوه‌های درمان بیماران شود. متخصصان هر طرف ریه را به یک نوعی کنترل می‌کنند، در نهایت یا بیمار از بین می‌رود یا اینکه اگر بهبود پیدا کند جای زخم در ریه باقی می‌ماند و ریه حالت انعطاف پذیری و تبادل اکسیژن را از دست می‌دهد.
وی تصریح می‌کند: با ایجاد چسبندگی ریه تهویه اکسیژن به شکل مطلوب نخواهد بود. این گروه از افراد که دچار بیماری‌های ریوی مزمن و تنگی نفس می‌شوند نیازمند استفاده از دستگاه اکسیژن می‌شوند اتفاقاتی از این قبیل به طور کامل روحیه این بیماران را بهم می‌ریزد و امید به زندگی را از دست می‌دهند و باید تحت نظر مشاوران و روانپزشکان قرار بگیرند.
نظر شما