به گزارش خبرنگار ایمنا، کرونا به یک بحران بین‌الم للی مبدل شده است، بحرانی که در دو سال گذشته تمام ابعاد زندگی را تحت‌الشعاع قرار داد، نهادهای آموزشی در جهان نیز از کرونا در امان نبودند، بنا بر آمار یونسکو در حداقل ۴۹ کشور در پنج قاره دنیا نظام‌های آموزشی تحت تأثیر قرار گرفته‌اند، نهادهای آموزشی ۳۰ کشور کاملاً تعطیل شدند و بیش از ۳۹۱ میلیون دانش آموز و دانشجو و از جمله حدود ۵۰۰ هزار دانشجو در کشور افغانستان خانه‌نشین شدند.
در سایه کرونا و تحولات اخیر کشور افغانستان، مهاجرپذیری ایران برای جذب اتباع زیاد بوده است و استان اصفهان نیز پذیرای دانش‌آموزان افغانستانی برای ادامه تحصیل شده است، تیرماه سال گذشته بود که رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش ایران را ششمین کشور دنیا در زمینه پذیرش پناهندگان دانسته و درباره هزینه تحصیل آنها اعلام کرده بود سال گذشته سرانه تحصیل هر دانش‌آموز اتباع سه میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود و در مجموع سالانه ۱۵۰۰ میلیارد تومان صرف تحصیل این گروه از دانش‌آموزان می‌شود، این در حالی است که سازمان‌های بین‌المللی مربوط سهم ناچیزی از این هزینه‌ها را تقبل می‌کنند.
تحصیل ۵۴۰ هزار دانش آموز افغانستانی در ایران
طبق آمارهای اعلام شده از وزارت آموزش و پرورش ۴۴۷ هزار و ۹۵۳ دانش‌آموز افغانستانی در کشور تحصیل می‌کنند، از سال ۹۴ و پس از صدور فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر ثبت‌نام همه کودکان لازم‌التعلیم افغانستانی حتی تبعه غیرمجاز، امر پذیرش و ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع غیرمجاز هم در دستورکار قرار گرفت و در حال حاضر حدود ۱۴۰ هزار نفر از دانش‌آموزان فاقد مدارک هویتی نیز ثبت‌نام شده و مشغول به تحصیل هستند. ارائه خدمات آموزشی به دانش‌آموزان اتباع به ویژه دانش‌آموزان افغانستانی، همانند ارائه خدمات آموزشی به دانش‌آموزان ایرانی است و تفاوتی به لحاظ معلم، مدرسه یا امکانات آموزشی میان آنها وجود ندارد.
علیرضا کمرئی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در این باره می‌گوید: وزارت آموزش و پرورش توجه ویژه‌ای به ساخت مدارس برای اتباع افغانستانی دارد و در این زمینه رویکردی سرعتی داشته است، رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید ویژه بر تحت پوشش تحصیلی قرار دادن اتباع خارجی داشتند و همین امر باعث شد این دانش‌آموزان بدون هیچ فاصله‌ای با دانش‌آموزان ایرانی از خدمات آموزشی برخوردار شوند.
کمرئی اظهار می‌کند: در ارائه فرصت‌های یادگیری به دانش‌آموزان افغانستانی بسیار خوب عمل کرده‌ایم و آنها در کنار دانش‌آموزان ایرانی با یک نگاه واحد پرورش پیدا کرده‌اند، در سال تحصیلی گذشته ۵۴۰ هزار دانش‌آموز افغانستانی در مدارس ایران مشغول به تحصیل بودند که امسال این رقم افزایش پیدا می‌کند.
وقوع جنگ‌ها؛ محرومیت از تحصیل کودکان
سیدحسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص عوارض مخرب جنگ‌ها بر سرنوشت کودکان، اظهار می‌کند: جنگ‌ها محرومیت از تحصیل را برای کودکان به دنبال دارند و اینکه کشورها چقدر برخوردار از منابع هستند متفاوت است، ممکن است کشور درگیر جنگ آن قدر منابع داشته باشد که بتواند حمایت لازم از مردم خود را داشته باشد، اما کشوری مانند افغانستان که محرومیت را در شرایط عادی هم تجربه می‌کند به طور طبیعی در شرایط جنگ نیازمند حمایت بیشتر از سوی دولت‌های جهان است.
وی اضافه می‌کند: جنگ‌ها وابسته به مدت و گستره‌ای که دارند به طور طبیعی عوارض مختلفی بر گروه‌های مختلف به دنبال دارند، اما در دوره‌هایی که آسیب جنگ زیاد می‌شود کودکان و نوجوانان وابسته به تخریب جنگ و مدت زمانی که این اتفاق طول می‌کشد دچار عوارض می‌شوند.
کودکان افغانستان نیازمند حمایت بیشتر
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران تصریح می‌کند: بعضی کشورها مدیریت شرایط کشور بعد از وقوع جنگ را دارند و با آموزش مهارت به کودکان به آنها تفهیم کردند که چطور در شرایط بحرانی بتوانند از این مهارت استفاده کنند و با برخورداری از ظرفیت‌های اجتماعی کاهش عوارض را داشته باشند، اما تعدادی از کشورها مثل افغانستان این وضعیت را ندارند، حفاظت از کودکان یکی از مهمترین اتفاق در جنگ‌ها است و باید کنوانسیون حقوق کودک بتواند حمایت خود را از کودکان در این جنگ‌ها به درستی انجام دهد.
وی می‌افزاید: در حال حاضر وقوع جنگ‌ها و اثرات مخرب آن را در کشورهای یمن و افغانستان می‌بینیم که سوابق این جنگ‌ها بر روی کودکان قابل مشاهده است، کودکانی که با وقوع جنگ خانواده خود را از دست می‌دهند، آواره و پناهنده می‌شوند، محرومیت از تحصیل دارند و اگر خود کودکان هم در بمباران‌ها باشند حالت روحی و روانی مناسبی ندارند و این موارد اثرات ماندگار بسیاری بر کودکان دارد و همه این موارد بخش عمده‌ای از عوارض جنگ برای کودکان است.
موسوی چلک، اظهار می‌کند: در هر جنگی که اتفاق می‌افتد کودکان به دلیل ویژگی خاصی که دارند میزان آسیب‌پذیری بیشتری دارند و این اتفاق بسیار نگران کننده است، به همین دلیل انتظار می‌رود در جنگ‌ها نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل، صندوق بانک جهانی، حوزه‌های تخصصی مرتبط با کودکان و پناهندگان در سازمان ملل توجه بیشتری به این گروه از افراد داشته و بتوانند منابع را در اختیار این کودکان قرار دهند تا آسیب‌پذیری آنها در جنگ کاهش یابد و در حقیقت کاهش آسیب در جنگ‌ها را نباید نادیده گرفت.
اصفهان از استان‌های پذیرای مهاجران خارجی است
این در حالی است که محمدرضا ناظم زاده معاون آموزش متوسطه آموزش‌وپرورش استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه استان اصفهان از استان‌های پذیرای مهاجران خارجی است، اظهار می‌کند: در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ قریب به ۵۷ هزار از دانش‌آموزان اتباع در مدارس استان اصفهان در همه پایه‌های تحصیلی مشغول به تحصیل بودند، از مهرماه سال ۱۳۹۰ اصفهان پذیرای ۳۱ هزار و ۲۷۰ نفر از اتباع بوده است و در حال حاضر به آمار ۵۷ هزار نفر رسیده‌ایم و قریب به ۸۲ درصد رشد جمعیتی داشته‌ایم و استان اصفهان رتبه سوم کشوری در بحث پذیرایی از اتباع و میزبانی از آنها را داشته است.
وی اضافه می‌کند: برخی مناطق و نواحی استان اصفهان مانند ناحیه چهار، پنج و کاشان بسیار پرجمعیت است و تعدادی از مناطق مثل بویین و میاندشت، فریدن، چادگان، نائین، امامزاده دهاقان و خور و بیابانک ممنوعه ثبت‌نام است، این مناطق مکان‌هایی هستند که از طرف استانداری و فرمانداری به عنوان مناطق سکونت برای اتباع به لحاظ امنیتی و مباحث دیگر ممنوعه سکونت و ثبت‌نام انتخاب نمی‌شوند و تنها کسانی می‌توانند در این مناطق دانش‌آموزان اتباع را ثبت‌نام کنند که همسرشان ایرانی باشد.
ثبت‌نام اتباع با برگه حمایت تحصیلی یا مدارک اقامتی مجاز
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش استان اصفهان، تصریح می‌کند: برای ارائه برگه حمایت تحصیلی دانش‌آموزان اتباع افغانستانی مطابق شیوه‌نامه ثبت‌نام که از وزارت آموزش و پرورش به استان‌ها ابلاغ شده عمل می‌کنیم، از ۱۷ خردادماه دفاتر کفالت برای اجرای این برنامه در خدمت این گروه از دانش‌آموزان بودند تا برگه حمایت تحصیلی را برای آنها صادر کنیم، روند این برنامه تا اول مردادماه ادامه داشت و بعد از آن برگه‌های حمایت تحصیلی صادر نشد، مطابق صحبتی که با اداره کل اتباع داشته‌ایم مقرر شد مهرماه امسال مطابق نظرات شفاهی اعلام شده، سامانه به مدت چند روز برای جاماندگان از تحصیل باز شود که هنوز اطلاعی از باز شدن این سامانه در دسترس نداریم.
وی تاکید می‌کند: سال گذشته در مهرماه سامانه مربوط به این برنامه به مدت یک هفته برای ثبت‌نام این گروه از دانش‌آموزان باز شد و برگه حمایت تحصیلی صادر شد و امسال هنوز این سامانه برای صدور برگه حمایت تحصیلی دانش‌آموزان اتباع جامانده‌اند از تحصیل باز نشده است. از سوی دیگر به دلیل جریان‌های اخیر کشور افغانستان شاهد ورود سیل عظیم اتباع به کشور و استان اصفهان بودیم، باید آموزش و پرورش مطابق شیوه‌های ثبت‌نامی اتباع عمل کند و داشتن مدارک اقامتی مجاز یا برگه حمایت تحصیلی برای روند ثبت‌نام این دانش‌آموزان لازم است، تا زمانی که دانش‌آموزان اتباع هیچکدام از این مدارک را نداشته باشند نمی‌توانیم آنها را ثبت‌نام کنیم به دلیل نام آنها در سامانه‌ها ثبت نمی‌شود.
ناظم زاده در مورد نوبت دهی‌های دفاتر کفالت برای ارائه مدارک هویتی دانش‌آموزان اتباع افغانستانی، می‌افزاید: بحث دفاتر کفالت با وزارت کشور است، آموزش و پرورش استان اصفهان در این زمینه با دفاتر کفالت هماهنگی لازم را دارد و برگه‌هایی را که برای اتباع صادر می‌کند آموزش و پرورش برای ثبت‌نام دانش‌آموزان می‌پذیرد، اما به غیر از مدارک اقامتی که دانش‌آموزان اتباع دارند، از دیگر چالش‌ها بحث تجهیزات مدارس و کلاس‌های درس است.
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش استان اصفهان، می‌گوید: مدارس دارای ظرفیت کمتری است و تراکم جمعیتی در بعضی از مدراس زیاد شده و مشکلاتی را به همراه دارد و اقداماتی هم در این بخش برای بهبود وضعیت صورت گرفته است از جمله امسال نیازسنجی برای بهسازی و تجهیز تعداد هشت مدرسه ابتدایی در سطح استان و دو مدرسه استثنایی انجام شده تا بحث ساخت کلاس را داشته باشیم. ساخت کلاس در مجموعه مکان‌های آموزشی استان اصفهان در نواحی چهار، پنج، شش و شهرستان کاشان بر مبنای نیاز سنجی در دستور کار قرار گرفته است و امیدوارم با همکاری مؤسسات بین‌المللی این کار صورت بگیرد.
آموزش معلمان هم زبان؛ ایجاد فرصت یادگیری دانش‌آموزان اتباع
وی اظهار می‌کند: برای ایجاد فرصت یادگیری به این گروه از دانش‌آموزان عملکرد آموزش و پرورش اصفهان به این صورت بوده است که بسته‌های خودآموز را در اختیار آنها قرار دهد و در مقطع ابتدایی معلمان بدون مرز فعالیت دارند که از ظرفیت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی اتباع برای بحث کمک آموزشی این گروه از دانش‌آموزان استفاده می‌شود، افراد فارغ‌التحصیل دانشگاهی با اعلام آمادگی ثبت‌نام می‌شوند و از این افراد برای بحث کمک آموزشی دانش‌آموزان اتباع با وجود هم‌زبانی معلم و دانش‌آموز استفاده می‌شود تا پیشرفت تحصیلی حاصل شود.
ناظم زاده ادامه می‌دهد: برای ایجاد فرصت یادگیری بهتر دانش‌آموزان اتباع قریب به ۵۰۰ بسته خودآموز برای حوزه پیش دبستانی و اول ابتدایی توزیع شد و در مرحله دوم تعداد ۶۰۰ بسته خودآموز پایه اول ابتدایی را پیش‌بینی کرده‌ایم، این بسته‌های خودآموز متشکل از اقلام بهداشتی، جزوه‌های کمک آموزشی، کتاب‌های آموزشی و بازی‌های فکری و ریاضی است، ارائه بسته‌های بهداشتی حاوی موادشوینده، چکمه و جارو را نیز برای مدارسی داشته‌ایم که پذیرای دانش‌آموزان اتباع بوده‌اند، آموزش و پرورش درصد بوده است که برای قریب به ۱۸۰ نفر از اتباع بی‌بضاعت با همکاری مؤسسات اتباع بین‌المللی کارت هدیه یک میلیون تومانی اهدا کند و روند این برنامه در دستور کار قرار دارد.
موانع پاندمی کووید ۱۹ برای تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش استان اصفهان، تاکید می‌کند: قریب به ۱۴۰۰ نفر از دانش‌آموزان اتباع در سامانه شاد ورود پیدا نکرده‌اند و هنوز در این بخش مشکلاتی دارند، امیدواریم در آینده نزدیک به وسیله وزارت کشور گوشی‌های تلفن همراه به دست آموزش و پرورش استان برسد تا بتوانیم برای استفاده دانش‌آموزان اتباع از شبکه شاد این گوشی‌ها را در اختیار آنها قرار دهیم.
وی اضافه می‌کند: دانش‌آموزان اتباع وقتی کد اقامتی می‌گیرند مانند دانش‌آموزان ایرانی هستند، مشکلی که وجود دارد اینکه برخی دانش‌آموزان اتباع به دلیل وضعیت معیشتی و اقتصادی جذب بازار کار می‌شوند، درنتیجه این گروه از دانش‌آموزان در سامانه‌های مجازی حضور ندارند و این اتفاق باعث افزایش ترک تحصیل به خصوص در مقطع ابتدایی شده است.
ناظم زاده، تصریح می‌کند: دوری دانش‌آموز از کلاس مجازی و ورود به بازار از چالش‌ها و موانع تحصیل دانش‌آموزان اتباع افغانستانی است، ارائه خدمات برای دانش‌آموزان اتباع مانند سایر دانش‌آموزان است و آئین‌نامه‌ای که برای این گروه از دانش‌آموزان اتباع افغانستانی اعمال می‌شود مانند سایر دانش‌آموزان است تنها تفاوت در ارائه مدارک اقامتی است.
ایجاد آموزشگاه‌های ویژه برای پذیرش دانش‌آموزان اتباع
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش استان اصفهان در خصوص ایجاد آموزشگاه‌های ویژه برای پذیرش دانش‌آموزان اتباع، می‌گوید: آموزش و پرورش استان اصفهان برای سال تحصیلی ۱۴۰۰ ظرفیت پذیرش بالایی از دانش‌آموزان اتباع را داشته است، پیش‌بینی‌ها بر این بود که روی روند نرخ گذری که وجود دارد قریب به هزار و ۵۰۰ تا دو هزار نفر از دانش‌آموزان اتباع به جمع دوره ابتدایی استان اصفهان اضافه شوند و در مراجعه‌هایی که این گروه از دانش‌آموزان به ادارات آموزش و پرورش استان اصفهان داشته‌اند و مطابق رصدهای انجام شده قریب به دو هزار و ۵۰۰ تا سه هزار نفر بیش از آمار پیش‌بینی شده برای ثبت‌نام در مدراس مراجعه کرده‌اند.
وی تصریح می‌کند: در بعضی از مناطق با مجوز اداره کل اتباع یک شیفت عصر ویژه اتباع در دو مدرسه در نظر گرفته‌ایم که تنها در شیفت عصر ویژه اتباع فعالیت داشته باشند، ساماندهی‌ها، بهسازی، تجهیز کلاس‌ها و مدارس‌ها هم در راستای بحث مهاجرپذیری بوده است.
ناظم زاده، تاکید می‌کند: در حال حاضر میزان سواد و تحصیلات در خانواده‌های اتباع پایین‌تر است و با کمک نهضت سوادآموزی و مؤسسات بین‌المللی دوره‌های آموزشی برای خانواده‌های اتباع پیش‌بینی شده و اگر آنها بتوانند با شرکت در این دوره‌ها سواد خود را افزایش دهند در روند تحصیل و استفاده دانش‌آموزان افغانستانی از فضای مجازی بسیار مفید بوده و پیشرفت تحصیلی خواهند داشت.
گزارش از اکرم کیانی خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما