داستان ایران‌ناسیونال

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، شرکت ایران ناسیونال یا ایران خودروی امروز، در تاریخ ۱۲ مهرماه سال ۱۳۴۱ با سرمایه ۱۰ میلیون تومانی و با هدف مونتاژ و تولید انواع خودرو توسط علی اکبر خیامی، محمود خیامی، احمد خیامی، مرضیه خیامی و زهرا سیدی رشتی در خیابان اکباتان تهران تأسیس شد و از ۲۸ اسفند ماه سال ۱۳۴۲ نیز تولید اتوبوس را آغاز کرد. با گذشت چندین سال از زمان تأسیس شرکت ایران ناسیونال همچنان در زمینه طراحی و تولید خودروهای سواری، اتوبوس و مینی‌بوس فعالیت دارد.

اولین موفقیت شرکت ایران ناسیونال

خودروی پیکان نخستین تلاش ایران ناسیونال (ایران خودروی فعلی) برای ساخت یک خودروی ملی بود. اگر چه این اتومبیل با نام خودروی ملی به بازار عرضه شد، اما به صورت مونتاژی تولید می‌شد و قطعات مهم پیشرانه و گیربکس آن از خارج به ایران وارد می‌شد. بنیان‌گذاران ایران ناسیونال پس از چندین مذاکره نافرجام به منظور عقد قرارداد مونتاژ خودروهای فیات در اوایل دهه ۴۰ سرانجام موفق شدند با گروه صنعتی روتس Roots Group انگلستان که در آستانه ورشکستگی بود قرارداد مونتاژ پیکان را امضا کردند تا این خودرو یک دهه پس از تولید در انگلستان در ایران نیز تولید شود.

مدل‌های مختلف پیکان تولید شده در شرکت ایران ناسیونال

پس از مدتی ایران ناسیونال شرکت آمریکایی کرایسلر گروه صنعتی روتس انگلستان را خریداری کرد، اما این اقدام هیچ تأثیر مثبتی یا منفی بر تولید پیکان ایجاد نکرد و برای مدت زمان طولانی این خودرو در مدل‌های مختلف دولوکس، استیشن، جوانان و وانت تولید شد. فروش پیکان در مدل‌های مختلف پشتوانه مالی خوبی برای تولید دیگر محصولات ایران ناسیونال را به ارمغان آورد، اما نحوه تولید آن به رسمی رایج برای تمام خودروهای ایرانی تبدیل شد به طوری که محصولاتی مانند پژو، پراید و نیسان جونیور نیز همانند پیکان‌ها چندین سال بدون هیچ تغییری به بازار عرضه شد.

تولید پژو ۳۰۵

در اواخر سال ۱۳۵۶ و اوایل سال ۱۳۵۷ با توجه به اینکه پیکان قدیمی شده بود تعویض آن در دستور کار قرار گرفت. بنابراین به منظور تولید خودروی جدیدتری با پژو فرانسه مذاکراتی انجام گرفت که در نهایت منجر به عقد قرارداد تولید پژو ۳۰۵ شد. با وقوع انقلاب اسلامی و به موجب بند الف قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران مصوب ۱۶-۴-۱۳۵۸ شورای انقلاب اسلامی شرکت ایران ناسیونال به اعتبار نوع صنعت، زیر مجموعه سازمان صنایع ملی با مدیریت وزارت صنایع قرار گرفت و ملی اعلام شد.

چالش‌های شرکت ایران ناسیونال

این دوره همزمان با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود از مهمترین مسائل این دوره وجود مشکلات ارزی و اقتصادی از جمله نبود واردات، دشواری تهیه مواد اولیه از خارج، ضعف کیفیت و تحویل به موقع و فرسودگی دستگاه‌ها در ایران خودرو بود که تا سال ۱۳۶۱ همچنان ادامه داشت. سال ۱۳۶۲ یکی از سال‌های پر رونق تولید بوده است که علت آن وضعیت مناسب ارزی بود، اما بحران صنعتی، اقتصادی و تولیدی به دلیل کاهش درآمدهای ارزی در سال ۱۳۶۴ آغاز شد به طوری که شرکت ایران ناسیونال در سال ۱۳۶۵ در آستانه تعطیلی قرار گرفت. در سال ۱۳۶۷ نیز با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل موضوع تعیین خودروی سواری با هماهنگی کامل سازمان و وزارتخانه مطرح و قرارداد تولید پژو ۴۰۵ در مدت سه سال منعقد شد.

تولید مجدد پیکان و تأسیس شرکت ساپکو

از مهمترین تحولات سال ۱۳۷۰ می‌توان به تولید مجدد پیکان و تأسیس شرکت ساپکو اشاره کرد. از جمله تحولات سال ۱۳۷۳ نیز می‌توان به برنامه هفت ساله شرکت و افزایش تیراژ تولید بیش از ۳۰۰ هزار دستگاه در سال اشاره کرد. اهداف استراتژیک برنامه هفت ساله شامل موضوع کیفیت و بهبود مستمر، افزایش کمی و کیفی تعداد قطعات خودروهای ساخت داخل می‌شد که با تأسیس شرکت ساپکو به تحقق پیوست. شرکت ایران خودرو در سال ۱۳۸۱ نیز یک برنامه ۱۰ ساله تدوین کرد و با استفاده از آن در جایگاه یک شرکت تراز جهانی قرار گرفت. از جمله اهداف برنامه ۱۰ ساله افزایش کیفیت، افزایش تنوع محصولات به ویژه سمند، جمع آوری پیکان، حفظ قیمت، رقابت پذیری و دریافت تکنولوژی نوین از خودرو سازان جهان بود. پروژه‌های پارس، سمند X۷ و پژو ۲۰۶ نیز در سال ۱۳۸۲ آغاز گردید. ، پروژه‌های پژو پارس ELX و سمند LX نیز در سال ۱۳۸۳ به بهره‌برداری رسید.

ناکارآمدی ایران خودرو در بازارهای جهانی

با وجود سابقه طولانی ایران خودرو به عنوان اولین تولید خودرو در ایران این شرکت تاکنون نتوانسته موفقیت چشمگیری در بازارهای خارج از ایران کسب کند. دفاتر شرکت ایران خودرو در کشورهای آلمان، فرانسه، انگلستان، امارات متحده عربی، چین و ترکیه دایر است؛ همچنین این شرکت تاکنون در کشورهای ونزوئلا، سنگال، بلاروس، عراق، سوریه و جمهوری آذربایجان کارخانجاتی را به منظور تولید خودرو احداث کرده است، اما بیشتر سایت‌های تولید یا به مرحله ساخت نرسیده‌اند یا به دلیل عدم امکان رقابت در بازارهای جهانی به پروژه‌های شکست خورده تبدیل شده است.