به گزارش خبرنگار ایمنا، ایران از جهت بهره‌مندی از بناهای تاریخی و فرهنگی یکی از کشورهای ممتاز جهان محسوب می‌شود. بزرگترین شاهکار معماری اصیل ایران و جهان (میدان نقش جهان اصفهان)، بزرگترین مجموعه شهری خشتی جهان (ارگ بم)، بزرگترین گنبد آجری جهان (گنبد سلطانیه زنجان)، طولانی‌ترین و بزرگترین کتیبه جهان از نظر مضامین (کتیبه بیستون کرمانشاه) و بزرگترین مجموعه تاریخی سنگی جهان (تخت جمشید فارس) از آن ایران است.
در این میان اصفهان به دلیل وجود شرایط طبیعی از جمله زاینده رود در طول تاریخ مورد توجه حاکمان و مردمان مختلف قرار گرفته است. ویژگی‌های خاص اصفهان منجر به پایتختی آن در دو دوره مهم تاریخی حکومت آل‌بویه و سلجوقیان شد، اما اوج شکوفایی هنری و معماری این شهر مربوط به دوره صفویان است. عالی‌قاپو، چهل ستون و هشت بهشت شاهکارهای این دوره تاریخی اصفهان محسوب می‌شود.
محمد حسین ریاحی، اصفهان شناس در این خصوص به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در ایران بناها، آثار و اماکن تاریخی قابل توجهی وجود دارد که در سایر مناطق جهان و حتی شرق یافت نمی‌شود. اصفهان نیز مانند بسیاری از شهرهای ارزشمند و تاریخ ساز از این حیث قابل توجه و غنی است. در واقع می‌توان گفت اصفهان با توجه به مرکزیتی که در ادوار مختلف تاریخ به ویژه دوره‌های درخشان تمدن ایرانی_ اسلامی داشته، درخشان‌ترین و ارزشمندترین کارنامه را از حیث بناها و اماکن تاریخی از خود به جای گذاشته است.
وی می‌افزاید: در اصفهان آثار تاریخی بیشتری وجود داشت که متأسفانه به دلایل مختلفی از جمله صدماتی که بر اثر تهاجم یا حملات دشمنان رخ داده، از بین رفته است. از طرفی بافت تاریخی این شهر در دوره حکومت ظل السلطان، تهاجم محمود و اشرف افغان و مزاحمت‌هایی که در دوران زندیه و پس از آن به واسطه ورود برخی از طوایف طغیانگر اتفاق می‌افتاد نیز کم آسیب ندید.
این اصفهان شناس می‌افزاید: می‌توان گفت که تا پیش از صد سال گذشته آثار تاریخی متعددی در اصفهان وجود داشته که قلعه بزرگ و تاریخی طبره، کاخ هفت دست، آئینه خانه و بعضی از باغ‌ها و کاخ‌هایی که امروزه تنها تصاویر آنها باقی مانده، نمونه‌هایی از آن است.
ریاحی اضافه می‌کند: بسیاری از بقعه‌ها، مزارها و گورستان‌هایی که پیش از اسلام در مناطق و محلاتی همچون قبرستان سنبلان یا طوقچی وجود داشت بسیاری از شخصیت‌ها، دانشمندان و مشاهیر را درون خود جای داده است. همچنین اصفهان خانه‌های تاریخی فراوانی داشت که متأسفانه طی دهه‌های گذشته بسیاری از آنها از دست رفته است.
مراقبت از آثار تاریخی نیازمند قاطعیت و جدیت است
وی با بیان اینکه به دلیل نبود درایت، برنامه‌ریزی و شناخت، ضربات سهمگینی را در این حوزه متحمل شده‌ایم، می‌گوید: آثار تاریخی مراقبت و دقت می‌خواهد و مهم‌ترین منبع درآمد برخی از کشورهای آسیای میانه و شمال آفریقا است که موجب شکل‌گیری و رونق توریسم و گردشگری شده است. این آثار نسبت به بسیاری از منابع و معادن برتر بوده و حفظ آنها نیازمند شناخت است.
این اصفهان شناس تصریح می‌کند: اصفهان در طول تاریخ مانند یک نگین درخشان بوده است. علی رغم بی مهری‌ها و تخریب‌هایی که در این شهر رخ داده، حفظ آثار باقی مانده در آن برای ما اساسی، حیاتی و واجب است. در واقع با محافظت از این آثار علاوه بر اینکه نسل‌های آینده می‌توانند از فرهنگ، ظرافت و معماری این آثار بهره‌مند شوند، توانسته‌ایم سرمایه‌ای ارزشمند و ماندگار را برای کشور حفظ کنیم.
ریاحی با بیان اینکه نداشتن شناخت از فرهنگ و تاریخ مهم‌ترین مشکل امروز جامعه است، اظهار می‌کند: اخیراً شاهد بودم که در قسمتی از بازار مسجد جامع برخی از سراها و بسیاری از طاق‌ها، ستون‌ها، دیوارها و حجره‌های فضای بازار در حال ریزش است. اگر این بناهای تاریخی از بین برود ماندگارترین آثار فرهنگی و نمادهای معماری کشور و شهر ما آسیب می‌بیند. مراقبت از این آثار نیازمند قاطعیت و جدیت است.
وی ادامه می‌دهد: گاهی که با مسئولان میراث فرهنگی صحبت می‌کنم از کمبود بودجه سخن می‌گویند، اما در این حوزه می‌توان از مشارکت مردم نیز بهره برد. برخی از فضاها بازسازی و تعمیر شده و در عین حال که محوطه تاریخی نیز محفوظ مانده کاربری متنوعی دارد. به نظر من این امر بسیار مهم است که در انتصابات فرهنگی و تاریخی مباحث سیاسی مطرح نباشد و دانش در رأس کار قرار بگیرد.
این اصفهان شناس خاطر نشان می‌کند: در زمینه‌های عمومی نیز به فرهنگ سازی نیاز است. رسانه‌ها موظف هستند در حوزه میراث فرهنگی آگاه سازی کنند. چه کسی قرار است مسئولیت تخریب‌ها را به عهده بگیرد؟ تخریب آثار تاریخی نشان از خفتگی است. باید بیشتر مراقب میراث‌هایمان باشیم تا از گزند حوادث مصون بمانند.
بازدید از بناها و آثار تاریخی در سال ۹۹ به شدت کاهش یافت
به گزارش ایمنا، وابستگی میان گردشگری و میراث فرهنگی یکی از مسائلی است که به مرور زمان خود را نشان داد و لزوم برنامه‌ریزی در این زمینه را گوشزد کرد. یکی از خصوصیت‌های مهم ایران در حوزه گردشگری بهره‌مندی از میراث فرهنگی ملموس از جمله محوطه‌ها و بناهای تاریخی و باستانی است. ارزیابی حفاظت از محوطه‌های میراث فرهنگی یکی از اساسی‌ترین موضوعات نظارت بر محوطه‌های تاریخی و فرهنگی است. فریدون الهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان می‌گوید: اقداماتی برای تخریب آثار و میراث فرهنگی اصفهان انجام می‌شود، اما میراث فرهنگی نیز متقابلاً اقدامات حقوقی و حفاظتی انجام می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: میراث فرهنگی برای حفاظت و نگهداری از آثار تاریخی سالانه هزینه‌های سنگینی را پرداخت می‌کند و پروژه‌های متعددی در حوزه پژوهشی و مطالعاتی، مرمتی، حفاظتی و توسعه زیر ساخت‌های گردشگری در این خصوص اجرا می‌کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان ادامه می‌دهد: با توجه به شیوع کرونا، محوطه‌های تاریخی و فرهنگی مدتی تعطیل بود و امکان بازدید وجود نداشت. در حال حاضر نیز به دلیل وضعیت کرونایی قرمز در اصفهان برخی مجموعه‌های تاریخی که از آنها بازدید صورت می‌گرفت، تعطیل است.
الهیاری با اشاره به میزان بازدید از این آثار تاریخی، تصریح می‌کند: به دلیل وضعیت کرونایی محدودیت‌هایی برای سفر وجود داشت و از طرفی مردم نیز نگران شیوع بیماری بودند؛ به همین دلیل بازدید از بناها و آثار تاریخی در سال ۹۹ به شدت کاهش یافت و امسال نیز فعلاً وضعیت همین‌گونه است. امیدواریم تا پایان کرونا شرایط برای بهبود گردشگری استان فراهم شده و امکان بازدید از این مکان‌های ارزشمند تاریخی فراهم شود.
نظر شما