به گزارش ایمنا، همه‌گیری ویروس کرونا از میزان آلودگی هوا در بسیاری از کلانشهرهای دنیا کاست اما آلودگی هوا همچنان از مهم‌ترین بحران‌های کلانشهرهای ایران است و علی رغم اینکه کرونا در مقاطعی موجب تعطیلی مدارس، دورکاری ادارات و کاهش حجم ترددهای غیرضروری در شهر شد، اما آلودگی هوا در بخش زیادی از شهرهای بزرگ ایران همچنان باقی است و کرونا نتوانسته از حجم آلودگی هوا بکاهد. نکته مهم آنکه با آغاز نیمه دوم سال ۹۹ و شروع شدن فصل سرما، امکان افزایش آلودگی هوا بیشتر می‌شود.
محمد حیدری، پژوهشگر و کارشناس محیط زیست درباره چرایی وضعیت آلودگی هوا در ایام کرونا به شهرگاه می‌گوید: از ابتدای شیوع کرونا و با توجه به نگرانی مردم از تردد در سطح شهر، انتظار می‌رفت به واسطه کاهش تردد خودروها در شهر و تغییرات جوی به ویژه در فصل بهار، وضعیت هوا مطلوب‌تر باشد، اما مطابق آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران شاهدیم که علی‌رغم اینکه ترددها کاهش داشته، تعداد روزهای پاک نسبت به سال گذشته که بیماری کرونا وجود نداشته و ترددها هم بیشتر بوده است، بیشتر است. این گزارش را که پیش‌تر در «چهاردهمین شماره مجله الکترونیک شهر گاه» منتشر شده است، در ادامه می‌خوانید:
ااین کارشناس محیط زیست برای تشریح دقیق وضعیت آلودگی هوا طی ماه‌های گذشته از سال جاری به آمار کنترل کیفیت هوای پایتخت اشاره می‌کند و با بیان اینکه امسال طبق اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، حدود مجاز آلاینده‌ها و روش محاسبه شاخص روزانه تغییر کرد، می‌گوید: البته آلودگی هوا فقط به دلیل منابع متحرک از جمله خودروها نیست بلکه منابع ساکن نیز می‌تواند منشأ آلودگی هوای پایتخت باشد. در واقع آلودگی هوای تهران به دو مورد میزان تولید آلودگی در داخل شهر و میزان تهویه هوا بستگی دارد و امسال نسبت به سال گذشته تولید آلایندگی اندکی پایین‌تر بود اما تعداد روزهای آلوده بیشتر شد چون دلیلش کاهش ضریب تهویه در سال جاری بوده است.
حیدری با بیان اینکه آلودگی هوا تابع یک متغیر نیست، تاکید می‌کند: آلودگی هوا تابع عوامل مختلفی از جمله دمای هوا، باد، تابش نور خورشید و میزان تولید آلاینده‌های اولیه است و آنچه مسلم است، این است که غلظت آلاینده ذرات معلق به واسطه تردد خودروها افزایش می‌یابد و این امر می‌تواند زنگ خطری برای شیوع بیشتر ویروس کرونا باشد. طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت ویروس کرونا می‌تواند از طریق ذرات معلق نیز منتقل شود و زمان بیشتری را در هوا بماند. یعنی با افزایش غلظت آلاینده ذرات معلق در هوا، احتمال سرایت ویروس از طریق ذرات معلق هم بالاتر می‌رود. بنابراین در نیمه دوم سال که آلودگی هوا و وارونگی دما را شاهد هستیم، این ویروس خطرناک‌تر عمل خواهد کرد و باید مراقبت‌های لازم انجام شود.
او می‌گوید: آلودگی هوا دلایل زیرساختی دارد و یک زنجیره است که فقط با تعطیلی مدارس یا ایجاد محدودیت ترافیکی کنترل نمی‌شود. وقتی مدارس تعطیل می‌شود که این تعطیلی به دلیل حفظ سلامت آنها باشد اما تأثیر تعطیلی مدارس در سفرهای روزانه بیش از ۳۰ درصد نیست. بیشتر برای این است که بچه‌ها صدمه نخورند و در معرض آلودگی قرار نگیرند؛ چون کودکان جز گروه‌های حساس به حساب می‌آیند؛ و الّا حداکثر تأثیر آن این است که سفرهای آموزشی کاهش پیدا کند. فکر نمی‌کنم کل سفرهای آموزشی بیش از ۳۰ درصد کل سفرهای روزانه شهر باشد. اگر این را هم حذف کنید، عملاً کار زیادی برای مقابله با آلودگی انجام نشده است.
این کارشناس محیط زیست همچنین به سیاهه انتشار منابع آلودگی هوای تهران اشاره و می‌گوید: در اولین سیاهه انتشار آلودگی هوا که در سال ۹۲ منتشر شد، سهم خودروها به عنوان منابع متحرک ۷۵ درصد بود، اما بر اساس سنجش‌های مجدد و سیاهه انتشار جدید که سال گذشته منتشر شد، این سهم به ۶۱ درصد کاهش یافت و سهم منابع ساکن آلایندگی هم به ۳۹ درصد افزایش یافته است. علتش این است که خودروها به دلیل انجام مستمر آلایندگی از طریق معاینه فنی نسبت به رفع معایب خود اقدام کنند و آلایندگی آنها کاهش یابد.
او با اشاره به حساسیت و آسیب‌پذیری برخی گروه‌های جامعه از جمله گروه‌های حساس در روزهای آلوده می‌گوید: یکی از نگرانی‌هایی که همواره در موضوع آلودگی هوا وجود دارد سلامت گروه‌های حساس در جامعه است که شامل کودکان، سالمندان، بیماران قلبی ریوی، بانوان باردار و ورزشکاران می‌شود که همواره به سطح اکسیژن بیشتری نسبت به افراد بالغ نیاز دارند و باید هوا برای آنها سالم‌تر از سایر افراد باشد. در واقع اگر سطح استاندارد در شرایطی مطرح شود که شاخص کیفیت هوا بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ باشد، گروه‌های حساس آسیب‌پذیر هستند و سلامت آنها در خطر است. همچنین در شرایطی که هوای آلوده برای همه اقشار جامعه قرار می‌گیرد، شاخص آلودگی بالای ۱۵۰ است و همه گروهای سنی باید مراقب سلامت خود باشند.
محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران نیز درباره چرایی آلودگی هوا با توجه به کاهش ترددها، تعطیلی مدارس و کاهش بار ترافیکی می‌گوید: درست است که منشأ بخش عمده‌ای از آلودگی هوای تهران وسایل نقلیه محسوب می‌شود اما در این مسئله باید به چند نکته توجه کرد. در نیمه اول سال بخشی از منشأ آلودگی هوای تهران ناشی از منابع طبیعی از جمله گرد و خاک است.
تعداد کامیون‌های با عمر بالای ۳۰ یا حتی ۴۰ سال بسیار زیاد است و در شب هم تردد می‌کنند و این آلودگی‌ها معمولاً انباشته می‌شود. خودروهای دیزلی که شب تردد می‌کنند و آلودگی بسیار زیادی را تولید می‌کنند. درصد آلایندگی خودروهای بیش آلاینده خیلی زیاد است. ۱۰ درصد خودروها به اندازه ۵۰ درصد خودروها آلودگی ایجاد می‌کنند. این مسئله را محمد رستگاری نیز تاکید کرده و می‌گوید: بخشی از آلودگی هوا مربوط به خودروهای دیزلی است. در واقع می‌توان گفت که تردد خودروهای دیزلی چه قبل از کرونا و چه در ایام کرونا تغییر چندانی نداشته است چون همچنان شب‌ها کامیون‌ها به فعالیت خود در سطح شهر تهران ادامه می‌دهند و از طرفی اتوبوس‌های شرکت واحد نیز علی‌رغم اینکه تعداد مسافرها کمتر شده است اما فعالیتشان کماکان ادامه دارد و همانند قبل است. لذا آلودگی هوای تهران همانند گذشته است و با شیوع ویروس کرونا نیز تغییری نکرده است.
رستگاری معتقد است: بخش‌هایی از آلودگی هوا به منابع ساکن از جمله نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و مناطق مسکونی مربوط است و از آنجا که تفاوت چندانی در افزایش آلودگی هوای تهران در ایام کرونا نداشته‌اند، آلودگی هوا کمتر از گذشته نبوده است و شاهد آلودگی هوا هستیم. بنابراین می‌توان گفت که آلودگی هوای ما تفاوت چندانی با سال گذشته نکرده و کمتر هم نشده است.
معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران خاطرنشان می‌کند: نباید فراموش کرد که تردد خودروها تفاوت چندانی نسبت به قبل نکرده است و درست است که ادارات درگیر دورکاری بودند و طرح ترافیک نیز در تهران در مقطعی از زمان اجرا نشد، اما همان میزان خودرو در سطح شهر تردد می‌کرد و از طرفی در سایر منابع نیز تغییر چندانی صورت نگرفته است. بنابراین کیفیت هوای تهران از ابتدای امسال در مقایسه با سال گذشته تفاوت چندانی نکرده است.
او همچنین با یادآوری ازون به عنوان یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های شهرها در ایام تابستان تاکید می‌کند: آلاینده ازون از واکنش دادن اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار در برابر نور خورشید تولید می‌شود. به همین دلیل هم روزهای آفتابی احتمال پایش ازون در هوا به عنوان یک آلاینده بسیار بیشتر است. منبع اصلی آلاینده ازون از واکنش آلاینده حاصل از دود خودروها، نیروگاه‌ها و کارخانه‌های شیمیایی و صنایع معدنی در برابر نور خورشید تولید می‌شود. البته آلاینده شاخص ما در طول سال بیشتر ذرات معلق است و برای کاهش انتشار این آلاینده برنامه‌هایی وجود دارد، اما یکی از آلاینده‌های اصلی در ایام تابستان آلاینده ثانویه ازون است که از راه‌های کاهش انتشار آلاینده‌های اولیه و پیش‌ساز ازون اجرای طرح کهاب است ولی هنوز از سوی متولی آن که وزارت نفت اجرا نشده است.
نظر شما